Afleveringen
-
De Universiteit van Nederland en ARTIS werken voor het eerst samen. Op 2 en 3 juni 2025 kan je in het ARTIS-Planetarium genieten van een bijzondere avond met topwetenschappers, adembenemende 360 graden-beelden en een exclusieve avondwandeling door het park. Kaarten zijn vanaf nu hier te koop en via artis.nl/uvnl
Na succesvolle avonden vol wetenschap in Paradiso en Carré viert de Universiteit van Nederland nu topwetenschap in het ARTIS-Planetarium. Wederom een unieke locatie die het mogelijk maakt om verhalen tot leven te wekken.
De avond, die onderdeel is van het Aardbewoners Festival, staat in het teken van de ogenschijnlijk natuurlijke chaos. Topwetenschappers nemen je mee in verhalen over mutaties, schimmels die mieren ‘overnemen’ en structuren die orde scheppen in de chaotische natuur. En welke invloed hebben wij als mede-aardbewoners op de gezondheid van die natuur, die ook maar wat doet.
Bezoekers ervaren de kwetsbaarheid van de planeet wanneer ze als een astronaut vanuit de ruimte op onze kleine blauwe planeet afvliegen in het ARTIS-Planetarium. Waarna evolutiebioloog Manon de Visser (Universiteit Leiden / Naturalis) laat zien dat evolutionaire processen door toeval worden gedreven en lang niet elke mutatie 'zinvol' is. Wiskundige Jan Bouwe van den Berg (Vrije Universiteit Amsterdam) zoekt naar de wiskundige logica achter patronen in de natuur, zoals de kenmerkende patronen van zebra-strepen. Microbioloog Charissa de Bekker (Universiteit Utrecht) neemt het publiek mee naar de wereld van mierenkolonies, waar ze toont hoe een externe factor als een schimmel een geordende kolonie lijkt te ontregelen.
Theatermaker Eveline van Rijswijk voegt een artistieke twist toe met een speciale bijdrage over de rol van de mens in de ‘natuurlijke chaos’.
Na afloop krijgen bezoekers de unieke kans om ARTIS-Park te ontdekken tijdens een exclusieve avondwandeling. Beide avonden hebben dezelfde programmering.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Den Haag lijkt maar geen grip te krijgen op de woningnood. De voorgestelde huurbevriezing van Woonminister Mona Keijzer wil de sociale huren nu bevriezen, maar daardoor hebben woningcorporaties nóg minder geld om nieuwe huizen te bouwen en dreigt het woningtekort nog verder op te lopen. Hoogleraar Piet Eichholtz (Maastricht University) onderzocht een verrassend simpele oplossing voor het woningtekort: samenwonen! Verschillende enquetes laten zien dat een deel van de mensen openstaat samenwonen, zó veel zelfs, dat het op korte termijn het woningtekort zou kunnen halveren. Er zijn alleen nog een aantal barrières volgens Piet. In deze aflevering vertelt hij hoe samenwonen een sleutelrol kan spelen in het oplossen van de woningcrisis - en wat er nodig is om die drempels weg te nemen.
Meer over hospitaverhuur: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/06/14/wetswijziging-hospitaverhuur-in-voorbereiding
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Ooit met kromme tenen naar een opname van je eigen stem geluisterd? Je bent niet de enige. Maar waarom klinkt onze klank zo anders in ons hoofd? We bespreken het met iemand die alles weet van ons brein én van gehoor, Michelle Moerel van Maastricht University. Zij legt uit hoe je eigen klankkast stemgeluid produceert en wat dat geluid precies over jou onthult.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Al jarenlang werkt hij eraan, met een toewijding vergelijkbaar met die van Noach. Nils van Rooijen, wetenschapper aan de Wageningen University, creëert een unieke 'ark' voor de Nederlandse natuur: een zadenbank. Zijn missie is om zaden van álle wilde plantensoorten in Nederland te verzamelen en veilig te bewaren.
Deze cruciale collectie dient als een onmisbare back-up voor de toekomst. Mocht de Nederlandse flora ooit bedreigd worden door klimaatverandering, ziektes of andere calamiteiten, dan kunnen we terugvallen op deze zadenbank om de natuur te herstellen.
Het belang hiervan reikt verder dan de planten zelf. Deze wilde plantensoorten vormen de basis van complete ecosystemen. Ze zijn essentieel voor insecten, vogels en andere dieren die in en rond deze planten leven. Uiteindelijk is het behoud van deze biodiversiteit ook van levensbelang voor ons, de mens. Ontdek het inspirerende verhaal van Nils van Rooijen en zijn baanbrekende werk voor het behoud van de Nederlandse natuur!
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Het lijkt wel alsof sommige mensen alles kunnen eten zonder ook maar een grammetje aan te komen, terwijl een ander al strakkere broeken krijgt, van bijna niks. Klopt dat ook? En hoe zit dat dan precies? In deze aflevering vertelt Marco Mensink van Wageningen University wat de wetenschap hier tot nu toe over ontdekte.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Als je een kip of duif ziet lopen, is het je vast weleens opgevallen dat ze hun hoofd naar voren en achter gooien. Ze lijken te headbangen. Terwijl als je ze oppakt en voorzichtig heen en weer beweegt, ze hun kop juist op precies dezelfde plek houden. Op het internet zijn ze een hit, maar het ziet er niet alleen geinig uit, er zit een serieuze wetenschappelijke verklaring achter. Hoe dat zit legt bewegingswetenschapper Pasha van Bijlert (Universiteit Utrecht | Naturalis) uit door kippen te laten wandelen op een loopband.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Je wordt op klaarlichte dag opgepakt, dagenlang intensief verhoord en zwaar veroordeeld voor een misdaad die je niet hebt gepleegd. Dat gebeurt niet alleen in Amerikaanse films, ook hier in Nederland kan iemand die onschuldig is jarenlang onterecht vast komen te zitten. Zoals bij de bekende Schiedammer Parkmoord bijvoorbeeld, de Showbizzmoord of de Puttense Moordzaak. In Europa zitten onschuldig veroordeelden gemiddeld wel 7 jaar in de gevangenis.
Onterechte veroordelingen, ook wel gerechtelijke dwalingen, komen vaker voor dan je denkt. Bijvoorbeeld door fouten in forensisch onderzoek, valse bekentenissen of onbetrouwbare ooggetuigenverklaringen.
Hoe kan zoiets gebeuren? En wat doet de wetenschap om dit tegen te gaan? Je hoort het in deze aflevering met rechtspsycholoog Linda Geven van de Universiteit Leiden. Met een team aan rechtspsychologen brengt ze de onschuldige veroordelingen in Europa in kaart. Zij bouwden de allereerste Europese databank van gerechtelijke dwalingen.
Wil jij Linda en haar team helpen? Klik hier voor meer informatie.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Trump voert importtarieven in, en de gevolgen laten niet lang op zich wachten. Handelspartners reageren direct, en de spanningen lopen snel op. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz spreekt van een "aanslag op de wereldhandel", EU-voorzitter Ursula von der Leyen noemt het een "klap voor de wereldeconomie", en de BBC kopte zelfs dat dit mogelijk de grootste verandering in de wereldeconomie in honderd jaar is.
Wat betekent dit voor Nederland, een land dat draait op internationale handel? Goudse kaas, hightechproducten, landbouwexport – komen die straks nog wel de grens over?
Econoom Sandra Phlippen van de Rijksuniversiteit Groningen legt uit hoe importtarieven werken, hoe ze de wereldeconomie kunnen ontwrichten, en wat Europa nu moet doen. Waar liggen onze nieuwe handelskansen?
Je hoort het in deze podcast.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Onze computers zijn razendsnel, maar ze verbruiken gigantisch veel energie en lopen tegen serieuze beperkingen aan. Wat als we een compleet nieuw soort computer bouwen, geïnspireerd op het menselijk brein? Zo’n computer wordt “neuromorf” oftewel “hersenachtig” genoemd. Een machine die niet alleen rekent, maar zichzelf kan aanpassen, leert en efficiënter omgaat met energie. In deze aflevering duiken we in de wereld van zulke op hersenen geïnspireerde computers met hoogleraar nano-elektronica Wilfred van der Wiel van het BRAINS center for neuromorphic computing aan de Universiteit Twente. Hoe werken ze? En kunnen ze de toekomst van AI en technologie voorgoed veranderen?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Een brownie van avocado en chocola - zoals mensen in de steentijd die aten. Dat klinkt gek.. en dat is het ook. Toch is het een recept dat voldoet aan het paleo-dieet, een dieet waarbij mensen enkel producten aten die in de steentijd beschikbaar waren omdat het volgens hen gezonder is. Archeoloog Gerrit Dusseldorp (Universiteit Leiden) zet daar zijn vraagtekens bij.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Het komt gelukkig weinig voor, maar als er ergens een aanslag is, moet de politie razendsnel ter plekke zijn. En omdat je van tevoren nooit weet waar iets zal gebeuren, onderzoekt Loe Schlicher van de TU Eindhoven hoe wiskunde kan helpen om agenten zo gauw mogelijk op de juiste plek te krijgen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Veel crèmes beloven een stralende huid, maar wist je dat sommige juist schade kunnen aanrichten? Dermatoloog Petra Dikrama (Erasmus MC) legt uit waarom minder vaak beter is, welke producten écht nuttig zijn en waarom sommige crèmes eerder kwaad dan goed doen. Smeer jij misschien onbewust iets dat je huid beschadigt? En welke producten zijn wel zinvol? Check de aflevering en hoor hoe jij je huid gezond houdt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Digitale chips. Ze zitten verstopt in je laptop, smartphone of je bankpas. Het zijn kleine computers en ze kunnen tegenwoordig meer dan alleen maar data opslaan of verwerken. Loes Segerink van de Universiteit Twente heeft een chip gemaakt waarmee mannen in de toekomst hun vruchtbaarheidstesten gewoon thuis kunnen doen. En haar chips kunnen ook gebruikt worden voor testen op baarmoederhalskanker. Gewoon urine over de chip en klaar. Een stuk vriendelijker dan dat nare uitstrijkje Hoe dat werkt en wanneer je de chips van Loes kan gebruiken hoor je in deze aflevering.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Er is veel discussie in de wetenschap over de vraag: Kunnen bomen met elkaar praten? De vraag klinkt in eerste instantie misschien wat gek, maar net zoals wij mensen via het internet verbonden zijn, zijn ook bomen in een netwerk verbonden met elkaar.
Hun wortels raken elkaar ondergronds en een mycorrhiza-schimmel zorgt voor het laatste stukje van de verbinding. Via dat ondergrondse ‘Wood Wide Web’ wisselen bomen, planten en schimmels voedingsstoffen uit - en kunnen ze dus misschien zelfs communiceren. Bioloog Vincent Merckx (Universiteit van Amsterdam en Universiteit Leiden) neemt je mee de bodem in en laat zien hoe hij met schimmels ondergrondse netwerken in kaart brengt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Sinds Donald Trump opnieuw aantrad als president van Amerika lijkt de wereld op z’n kop te staan. Veel van wat hij doet, wordt gezien als ondemocratisch. Is dat zo? Is Donald Trump inderdaad bezig de democratie kapot te maken? Zelf claimt hij juist dat hij de ware democratie terugbrengt. Hoe zit het nou? Je hoort het in deze aflevering van cultuurwetenschapper Ico Maly van Tilburg University.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
De Rotterdamse haven is een waar smokkelparadijs als het gaat om cocaïne. Door de jaren heen is de beveiliging stricter geworden en dat heeft gevolgen voor smokkelaars én havenmedewerkers. Criminoloog Robby Roks (Erasmus Universiteit Rotterdam) vertelt waarom hulp van binnenuit steeds belangrijker is en hoe 'gewone' mensen betrokken raken bij de smokkel.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Zo’n 10 tot 20% van de mensen die op het randje van de dood hebben gelegen, spreekt over een bijna-doodervaring. Ze treden buiten hun lichaam, zweven door een tunnel met wit licht aan het einde, of spreken met overleden dierbaren. Bestaat dit echt? Is dit een teken dat de geest los kan bestaan van het lichaam?
De wetenschap zoekt naar antwoorden. Wij spraken met wetenschapsfilosoof Herman de Regt van Tilburg University, die onderzoek over bijna dood ervaringen kritisch onder de loep neemt.
Wil je meer horen over bijna dood ervaringen, luister hier naar de podcast die onze Vlaamse collega's hierover maakten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Je vindt ze vast irritant: fruitvliegjes. Op je appels en bananen. Maar die superkleine insectjes hebben meer met je gemeen dan je zou denken. Hun zenuwstelsel lijkt namelijk verbazingwekkend veel op dat van mensen. En dat maakt fruitvliegjes fantastische proefdieren. Neurowetenschapper Marije Been (Radboud Universiteit) zit dagelijks in haar lab tussen een half miljoen van die beestjes. Ze helpen haar bij onderzoek naar ALS.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Misschien doe je het wel eens: op je telefoon scrollen op het toilet. Als dat zo is, let dan vooral even op je houding. Want door een verkeerde houding kun je zelfs incontinent worden. Dit gebeurt natuurlijk niet meteen, maar om ervoor te zorgen dat je het meeste uit je toiletbezoek haalt, is het verstandig om er goed voor te gaan zitten. Dus neem vooral lekker de tijd en check de uitleg van Maxime Kummeling (uroloog, LUMC).
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Een baby ter grootte van je hand, vechtend om te overleven. Voor extreem vroeggeboren kindjes is elke dag in de baarmoeder pure winst. Wat als we die kostbare tijd kunnen verlengen—buiten het lichaam van de moeder? Technisch geneeskundige Myrthe van der Ven en industrial designer Juliette van Haren van de TU Eindhoven slaan de handen in één en werken samen met een team van wetenschappers aan een baanbrekende oplossing: een kunstbaarmoeder die de natuurlijke baarmoeder zo goed mogelijk nabootst. In deze aflevering leggen ze je stap voor stap uit hoe dat werkt en welke uitdagingen daarbij komen kijken.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
- Laat meer zien
