Afleveringen
-
شَبَه علم: آیا فلسفۀ علم می‌تواند ما را از «شر» شبه‌علم خلاص کند
سخنرانی امیرمحمد گمینی در کافه تلسی
شهریورماه 1403
آیا روش علم استقرا یا ابطال پذیری است؟
آیا می توان مرزی میان علم و شبه‌علم کشید؟
آیا مطلوب است که همه یک طور فکر کنند؟
آیا بحث دربارۀ ارزش و برتری علم بحثی علمی است؟
معرفی کتاب
چرا به علم اعتماد کنیم؟ نوشته نیومی اورسکیز. نشر نو
فلسفۀ علم. نوشتۀ لیدیمن. نشر حکمت
-
آیا نصیرالدین طوسی مهندس بوده است؟ آیا جابر بن حیان پدر شیمی مدرن است؟ آیا دانشمندان جهان اسلام نظریۀ تکامل داروین را گفته بودند؟ آیا بیت الحکمة دانشگاه بود؟ آیا مسلمانان هواپیما را اختراع کردند؟ آیا چارطاقی‌ها رصدخانه بودند؟
ویدیوی سخنرانی
https://www.aparat.com/v/Q9Ngm
سخنرانی امیرمحمد گمینی در دانشگاه تربیت مدرس
دبیرنشست دکتر فائزه اسکندری
اسفندماه 1402
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
نکاتی گفته‌نشده درباره کتاب ما چگونه ما نشدیم
گفتگوی پارسا زمانی از موسسه حامی علوم انسانی با امیرمحمد گمینی
آیا عدم افول علوم قدیم در ایران به معنای پیشرفته بودم علوم ایران قدیم است
ویدیو
https://www.youtube.com/watch?v=zALPvz08Gf4
خرید کتاب مستقیم از ناشر
-
چگونه علمای مسیحی، چینی، و مسلمان از علوم جدید به مثابه ابزاری برای تبلیغ دین خود استفاده کردند.
امیرمحمد گمینی
مالک شجاعی
مهرماه 1402
پژوهشگاه علوم انسانی
-
نظریۀ تکامل داروین از چه زمان در کتابهای درسی مدارس ایران وارد شد؟ چه تغییراتی در عرضۀ نظریۀ تکامل داروین در کتابهای درسی پیش و پس از انقلاب ایجاد شد؟
خلاصه‌ای از مقاله‌ای با عنوان «بررسی تاریخی تغییرات کتابهای درسی تاریخ طبیعی مدارس با تأکید بر موضوع تکامل جانوران و انسان از دورۀ قاجاریه تا کنون» که آقای محمد معصومی در اسفند 1402 در مجلۀ تاریخ علم منشر کرده است
آدرس دریافت مقاله کامل
https://jihs.ut.ac.ir/article_91857.html
-
گفتگویی به بهانۀ ترجمۀ کتاب «مکانیکی‌سازی تصویر جهان: از فیثاغورس تا نیوتن» نوشتۀ دیکسترهویس
Dijksterhuis, The Mechanization of the World Picture: Pythagoras to Newton, 1986 (1950).
وحید احمدی
امیرمحمد گمینی
علیرضا شفاه
تیرماه 1402
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
-
گفتگوی پوریا ناظمی از پادکست «در این شب‌ها» با امیرمحمد گمینی
دربارۀ فرضیۀ افول علم در دوران
اسلامی و نقد و بررسی آن
نسخۀ ویدئویی
https://youtu.be/076IF9oHh6c
منابعی برای مطالعه بیشتر در این موضوع:
1. در این ویدئو تصاویری از نسخه های خطی علمی و شواهد تاریخی را آمده است
https://www.aparat.com/v/CnNTJ
2. گمینی این کتاب را به زودی منتشر می کند: ما چگونه ما نشدیم: نقد و بررسی فرضیۀ افول علم در ایران و عوامل آن. نشر کرگدن.
3. مقاله جمیل رجب در جواب واینبرگ، با عنوان «چه زمانی علوم دوره اسلامی از بین رفت؟» با ترجمۀ حمید بهلول در سال 1397 در مجلۀ نجوم شمارۀ 268 منتشر شده و در وبسایت پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران قابل بارگیری است.
https://utihs.ut.ac.ir/documents/48952072/0/ragep-Bohlul
4. درباره انگیزه های مذهبی و مابعدالطبیعی در مخالفت با ارسطو در رنسانس و انقلاب علمی قرن هفدهم مطالعۀ دو کتاب زیر را پیشنهاد می‌شود
- مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین نوشتۀ آرتور برت، ترجمۀ عبدالکریم سروش، نشر سروش، 1368.
- گذار از جهان‌بسته به کیهان بی‌کران نوشتۀ الکساندر کویره، ترجمۀ علیرضا شمالی، نشر نگاه معاصر، 1387.
5. ظاهراً اولین بار توفیق حیدرزاده مقاله‌ای به فارسی در سال 1375 در شمارۀ 15 و 16مجلۀ وقف میراث جاویدان درباره مدلهای غیربطلمیوسی منتشر کرد با عنوان «نظام بطلمیوسی و مدلهای غیر بطلمیوسی پیش کپرنیک». http://mag.waqfi.ir/Article.aspx?articleID=338
6. گمینی در کتاب دایره‌های مینایی: پژوهشی در تاریخ کیهان‌شناسی در تمدن اسلامی، نشر حکمت سینا، به طور مشروح به مدلهای بطلمیوسی و غیربطلمیوسی نزد منجمان مراغه پرداخته و جزئیات بحث را بر اساس پژوهش‌های اخیر و اسناد در دسترس آورده‌است. علاوه بر این، آرای طوسی و شیرازی دربارۀ دلایل سکون زمین و تأثیری که در قرون بعد گذاشت را شرح داده‌است
7. درباره رویارویی علمای اصولی با نجوم جدید در دوران قاجار بنگرید به مقاله‌ام با عنوان «علمای امامیه و نجوم جدید در عصر قاجار» در شمارۀ 24 (1397) مجلۀ تاریخ علم.
https://jihs.ut.ac.ir/article_72849.html
8. مقاله صلیبا دربارۀ شمس‌الدین خفری (دورۀ صفوی) ترجمه شده و در مجلۀ میراث علمی اسلام و ایران شمارۀ 3 سال 1392 با عنوان «مدلهای غیربطلمیوسی شمس الدین خفری در اواخر دوره اسلامی» منتشر شده است.
http://mirasmaktoob.ir/fa/system/files/nashriat/ME3-Gamini-Khafri.pdf
-
چگونه سوگیری‌های ایدئولوژیک در روایت تاریخ علم تأثیر می‌گذارند؟
نشست علمی در خانۀ اندیشمندان علوم انسانی
مرداد ماه 1401
دبیرجلسه: دکتر مالک شجاعی
سخنران: دکتر امیرمحمد گمینی
ویدئوی جلسه
https://www.aparat.com/v/IdMKk
کتاب پیشنهادی
مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری علم. هلگه کراگ. نشر سمت
-
آیا منجمان یونانی و دوران اسلامی به زمین تخت اعتقاد داشتند؟ دانشمندان قدیم چه دلایلی برای کرویت زمین داشتند؟ آیا همۀ نخبگان قدیم کرویت زمین را پذیرفته بودند؟
مصاحبۀ وبسایت پرسون با امیرمحمد گمینی
در تیرماه 1401
https://porsoon.net/
-
آیا ایدئولوژی علم‌دوستی در قرون سوم و چهارم هجری مستقیما در آیات و روایات اسلامی ریشه داشت یا عوامل سیاسی و اجتماعی در برساخت آن نقش داشت؟
چگونه علوم یونانی که در محیط مذهبی بسیار متفاوتی با تمدن اسلامی پرورش یافته بود، در بستر این تمدن ریشه دواند و بهترین بستر برای جذب و توسعه‌اش را در این محیط پیدا کرد؟
مطالعۀ بیشتر
کتاب اندیشۀ یونانی، فرهنگ اسلامی. نوشتۀ دیمیتری گوتاس. نشر فرزان روز
http://farzanpublishers.com/index.php/search/product/view/5/150
میزگرد مرکز علم و الهیات دانشگاه شهید بهشتی با عنوان:
✔️نقش دین در تکوین علم دوره طلایی تمدن اسلامی
اعضای میزگرد:
🎙دکتر امیر احسان کرباسی زاده (گروه فلسفه دانشگاه اصفهان )؛
🎙دکتر امیر محمد گمینی (پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران)؛
🎙دکتر ابوتراب یغمایی:مدیر جلسه (پژوهشکده مطالعات بنیادین علم وفناوری دانشگاه شهیدبهشتی ).
#پژوهشکدهمطالعاتبنیادینعلمو_فناوری؛
-
سادگی یکی از معیارهای دانشمندان برای انتخاب میان نظریه‌ها است. گالیله و اینشتین نظریات خود را در فیزیک ساده می‌دانستند. در تاریخ نجوم می‌بینیم که از زمان بطلمیوس و سپس آثار منجمان دوران اسلامی صراحتا به این معیار توجه داشتند. در مدلهای غیربطلمیوسی با اینکه تعداد افلاک بیشتر می شود ولی به ظرافت مدلها توجه داشتند.
سخنرانی امیرمحمد گمینی با همکاری محمدمهدی صدرفراتی
در موسسه حکمت و فلسفه ایران
آبان 1400
با تشکر از دکتر حسن امیری‌آرا
ویدئو
https://www.aparat.com/v/EU6AQ
مقاله
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0039368121001916
-
استیون هاوکینگ چند سال پیش اظهار نظر کرد که فلسفه مرده است. ولی آیا واقعا چنین است؟ در این قسمت علی هادیان درباره تز مرگ فلسفه با امیرمحمد گمینی گفتگو می‌کند. پاسخ دکتر بیژن عبدالکریمی را از کانال علم برای عموم @Ali_Hadyan بشنوید.
-
آیا گالیله سوسیالیست بود؟
آیا اختلاف گالیله با کلیسا بر سر ایمان و عقلانیت بود؟
آیا گالیله نظریه خورشید مرکزی را اثبات کرده بود؟
آیا رصدهای گالیله نجوم بطلمیوسی را به طور قطع مردود کرده بود؟
(اصلاحیه: خانم منجم یونانی در قرن چهارم میلادی هوپاتیا نام داشت.)
محمدمهدی موسوی به بهانۀ بازخوانی نمایشنامۀ «زندگی گالیله» اثر برتولت برشت در گفتگو با امیرمحمد گمینی به سراغ تاریخ علم در قرن هفدهم و روابط گالیله و کلیسا می رود و این نمایشنامه را از منظر تاریخی و فلسفی نقد و بررسی می‌کند.
https://www.instagram.com/vega_astronomy/
نسخۀ ویدئویی:
https://aparat.com/v/Srt65
پیشنهاد می‌شود پیش از شنیدن این قسمت کتاب زندگی گالیله را مطالعه کنید
https://fidibo.com/book/1226-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%84%D9%87
یا نمایشنامه صوتی آن را بشنوید:
https://www.navaar.ir/audiobook/5003/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%B4%D8%AA
یا فیلم آن را ببینید:
https://www.youtube.com/watch?v=F_mI1CEDlBk
مقالۀ کوهن در نقد بررسی شیوه تاریخ نگاری برشت در این نمایشنامه
https://www.jstor.org/stable/1207507
-
گالیله تجربه‌گرا بود یا عقل‌گرا؟
چگونه دیدگاه‌های ایدئولوژیک سنت‌گرا یا نوگرا باعث تحریف تاریخ علم
می‌شوند.
یک جلسۀ مستقل از کلاس روش‌تحقیق دانشجویان تاریخ علم دانشگاه تهران
بر اساس فصل یازدهم کتاب مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری علم
نوشتۀ هلگه کراگ، انتشارات سمت
https://www.adinehbook.com/gp/product/600020342X
-
نصیرالدین طوسی مهندس نبود. ولی چرا در ایران روز هندسه‌دان، ریاضیدان، فیزیکدان، مورخ و جامعه‌شناس نداریم؟ مصاحبه با برنامه هفت اقلیم به مناسبت روز مهندس #میرزاخانی
جامعهٔ صنعت‌زدهٔ ایران و ذهنیت صنعت‌گرای مسئولان آن برخلاف ادعاها نشان‌دهندهٔ تسلط سود و فایده بر گفتمان ایرانی است. -
دیدگاه‌های پروفسور رشدی راشد دربارۀ جایگاه و اهمیت تاریخ علم دوران اسلامی در فهم تاریخ علم جهانی
از افراط و تفریط در جایگاه علم دوران اسلامی بپرهیزیم. نه زیادی بزرگش کنیم و نه زیادی بی اهمیت جلوه‌اش دهیم. پروفسور رشدی راشد از دانشگاه پاریس 7 در طول فعالیت پژوهشی خود نشان داد که چرا ما برای فهم نوآوری‌های دکارت و فرما لازم است آثار خیام و طوسی را در ریاضیات درک کرده باشیم.
متن پادکست
https://rtis2.ut.ac.ir/media/?f_name=paper_upload&path=uploads/articles/papers/Gamini-Khedmat_Khianat.pdf&activity_id=98841959
معرفی کتاب
«تاریخ و فلسفۀ علم: مقالاتی از رشدی راشد و درباره او»
حسین معصومی همدانی
https://www.hermespub.ir/product/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%88-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85/
باتشکر ویژه از آرش رسولیان به خاطر ضبط، تدوین، و انتخاب موسیقی
از پادکست
amusic
تاریخ موسیقی
https://castbox.fm/app/castbox/player/id1409959
-
چگونه تأکید در ریاضی‌سازی و زبان ریاضی طبیعت به انقلاب علمی قرن هفدهم منجر شد؟
آیا ریاضی‌گرایی مختص قرن هفدهم بود یا برگرفته از علوم یونانی و دوران اسلامی بود؟
آیا انقلابیان قرن هفدهم به دنبال تقدس‌زدایی از طبیعت بودند یا تقدس بخشیدن به آن؟
آیا بدون فهم ریشه‌های باستانی انقلاب علمی می‌توان فهم دقیقی از آن پیدا کرد؟
جلسۀ پرسش و پاسخ حلقۀ مطالعاتی تمنا با امیرمحمد گمینی دربارۀ کتاب «مبادی مابعدالمطبیعی علوم نوین» نوشتۀ آرتور برت.
t.me/tamanacircle
یازده دی ماه سال 1399
-
آیا بیرونی به حرکت زمین اعتقاد داشت؟
آیا ابوسعید سجزی نظریۀ حرکت زمین را مطرح کرده بود؟
سخنرانی امیرمحمد گمینی در موسسۀ شهر کتاب
شهریور 99
لینک ویدیو
https://www.instagram.com/tv/CEoeQCMpyYV/?igshid=ljsfjj8yzcu2
-
آیا بناهای باستانی چون برج رادکان و کعبه زرتشت رصدخانه
بوده‌اند؟ تفاوت ابزارهای رصدی با ساعت آفتابی و تقویم خورشیدی چیست؟
مصاحبه احمد کریمی از مرکز نجومی گنبد مینا با امیرمحمد گمینی
مردادماه ۱۳۹۹
تماشای مصاحبه
https://www.instagram.com/tv/CDejI_VJcTz/?igshid=4avlnzg2dpp
خواندن مقالات و دیدن تصاویر برای اطلاعات دقیق‌تر
بررسی کابرد نجومی بنای کعبه زرتشت
https://article.tebyan.net/99970
برج رادکان
https://rtis2.ut.ac.ir/media/?f_name=paper_upload&path=uploads/articles/papers/Pages_from_Miras_elmi_7.pdf&activity_id=97650277 -
آیا ابن سینا نخستین کسی است که گذر زهره را از مقابل خورشید دیده است؟
چرا بعضی منجمان با امکان رؤیت گذر زهره مخالف بودند؟
نخستین بار چه کسانی و چرا به وجود لکه‌هایی روی خورشید اشاره کردند؟
مصاحبۀ مائده فرهوش از کافه‌آسترو با امیرمحمد گمینی
https://www.instagram.com/cafeastro/
تیرماه 1399
متن مقالۀ پژوهشی این قسمت
jihs.ut.ac.ir/article_36133.html
ویدئوی این اپیزود
https://www.instagram.com/tv/CCeGVR5l-Bj/?igshid=5bt951gsl3o9
- Laat meer zien
