Afleveringen
-
Są niezwykłe, ale nie wszechmocne. Wszechstronne, ale nie uniwersalne. O faktach i mitach związanych z jednymi z najbardziej zadziwiających komórek, jakie zna ludzkie ciało, opowiada ich badaczka, dr Anita Florkowska z Międzynarodowego Instytutu Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN (IMol), współorganizatorka UniStem Day 2025.
-
Wiek temu musieliśmy opuścić raj fizyki klasycznej. Mechanika kwantowa zmusiła nas do porzucenia dawnych sposobów myślenia o świecie. Uruchomiła też jednak rewolucję technologiczną. W jakiej jest kondycji? Jakie tajemnice skrywa? W jaką przyszłość nas zabiera? Opowiadają jej znawcy – prof. Rafał Demkowicz-Dobrzański, prof. Marek Trippenbach i dr Grzegorz Łach z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Jednym jawiła się jako raj, innym – jako chaos. Co pchało jednych, a co drugich w jej dzikie ostępy? Jak zmieniała się Puszcza? Jak ewoluował stosunek ludzi do tego reliktu pierwotnych lasów? Rozmowa z dr. hab. Tomaszem Samojlikiem, historykiem przyrodniczym Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży, rysownikiem i twórcą komiksów, któremu w studiu towarzyszy dr Tomasz Związek, historyk środowiska z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
-
Polki i Polacy nie gęsi, własną AI mają. Tylko właściwie po co? O ochronie lokalnego kontekstu kulturowego, suwerenności technologicznej i nieuzasadnionej panice związanej ze sztuczną inteligencją mówi Pamela Krzypkowska – informatyczka, dyrektorka Departamentu Badań i Innowacji w Ministerstwie Cyfryzacji, kierująca strategią odpowiedzialnej cyfryzacji Polski w erze sztucznej inteligencji.
-
Wspierają, goją, karmią, bronią, asystują. Czym są astrocyty – milczący bohaterowie drugiego planu, bez których funkcjonowanie neuronów byłoby niemożliwe? Rozmowa z badaczką tych niezwykłych komórek, dr hab. Aleksandrą Pękowską, profesorką Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, kierowniczką Dioscuri Centre for Chromatin Biology and Epigenomics.
-
Co łączyło Skłodowską-Curie i Einsteina? Na czym w życiu zależało im najbardziej? Co ich różniło? O korespondencji między dwojgiem badaczy opowiada dr Ewa Łabno-Falęcka – doradczyni inwestycyjna, wykładowczyni na Politechnice Warszawskiej, założycielka i prezeska Fundacji Rozwoju Edukacji dla Przemysłu, współwydawczyni książki „Listy 1911–1932 Maria Skłodowska-Curie / Albert Einstein”.
-
Jak odnaleźć się na naszej planecie bez geografii? Do czego ta nauka służy w czasach GPS? Odpowiada dr hab. Marek Więckowski, profesor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, wiceprzewodniczący Międzynarodowej Unii Geograficznej.
-
Mity odczarować. Panikę przeczekać. Stosować immunizowanie przez eksponowanie. Oto zalecenia dotyczące technologii, która dwa lata temu przebojem wdarła się do sfery publicznej. Z charakterystycznym dla siebie spokojem przekazuje je prof. Przemysław Biecek z Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, informatyk i matematyk zajmujący się analizą złożonych modeli AI.
-
Czy Biblię można analizować naukowo i podważać jej autentyczność, skoro przez Chrześcijan jest uważana za daną przez Boga? Rozmowa z dr. Sławomirem Poloczkiem, historykiem z Katedry Filologii Klasycznej Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, zajmującym się początkami chrześcijaństwa, badaniem tekstów biblijnych i wczesnochrześcijańskich.
-
Dlaczego w Polsce jest brzydko? Skąd w otaczającej nas przestrzeni chaos? Jak go eliminować? Rozmowa z dr. hab. Maciejem Nowakiem – prawnikiem, profesorem Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, członkiem Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN oraz Komitetu do spraw Kryzysu Klimatycznego PAN.
-
Czy pradawny web był bogatszy niż dzisiejszy? Co z zasobów internetu ocalać od zapomnienia? Czy historyk powinien być nostalgiczny? Rozmowa z Marcinem Wilkowskim z Centrum Kompetencji Cyfrowych UW zajmującym się archiwistyką Webu i innowacjami w sektorze kultury.
-
Czy alkohol wymaga kontroli? A jeśli tak, to jakiej i dlaczego? Mówi dr Michał Bujalski, adiunkt w Katedrze Socjologii Wiedzy i Moralności Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, związany także z Instytutem Psychiatrii i Neurologii.
-
Wypatrywanie planet swobodnych, określanie kształtu Drogi Mlecznej, obalanie hipotez o roli czarnych dziur w narodzinach Wszechświata – dr Przemek Mróz z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego robi to wszystko. Rozmowa z laureatem Nagrody im. Franka Wilczka, uczestnikiem eksperymentu OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment).
-
Przez setki tysięcy lat trwaliśmy w kognitywnym uśpieniu. Aż 70–40 tys. lat temu doszło do wielkiej rewolucji. Narodziła się sztuka, religia, myślenie symboliczne. O możliwych przyczynach opowiada dr hab. Małgorzata Kot z Katedry Archeologii Epoki Kamienia Wydziału Archeologii UW, badaczka ewolucji człowieka, laureatka ERC Consolidator Grant 2024.
-
Czy zachęcając ludzi nauki do opuszczenia wież z kości słoniowej, nie zapędziliśmy ich w kozi róg? Czy oczekując popularyzacji, nie sprowadzamy ich wyłącznie do roli objaśniczy świata? Opowiada Natalia Osica – socjolożka działająca na styku akademii, mediów i biznesu, szefowa „pro science”, ekspertka ds. komunikacji naukowej European Research Council.
-
Dlaczego warto żyć z nimi w komitywie? Z każdym rokiem odpowiedź na to pytanie staje się coraz bogatsza w znaczenia – opowiada dr hab. Agata Starosta, badaczka tych organizmów, biolożka molekularna, profesorka Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie, kierująca tamtejszą Pracownią Translatomiki.
-
Niechęć do obcych nie jest bezwarunkowa, a zróżnicowanie etniczne niekoniecznie obniża spójność społeczną. O tym, jak codzienne intuicje i narracje rządów mijają się z realnymi przekonaniami społeczeństw, mówi dr hab. Natalia Letki, socjolożka i politolożka z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, badaczka zjawisk związanych z kapitałem i zaufaniem społecznym.
-
W jakiej kondycji są antarktyczne nieloty? Dlaczego trzeba dbać o dobrostan kryla? Czy rok 2048 przyniesie niekorzystne zmiany na mroźnym kontynencie? Odpowiada dr inż. Małgorzata Korczak-Abshire z Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk.
-
W jaki sposób modeluje się współczesne lasy? Jak symuluje się scenariusze ich dalszej ewolucji? Czym nowoczesny leśnik różni się od tego uwięzionego w stereotypach? Opowiada prof. dr hab. inż. Krzysztof Stereńczak – wicedyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa i lider niezależnego zespołu badawczego w IDEAS NCBR, zajmującego się leśnictwem precyzyjnym.
-
Saprofityczne, pasożytnicze, symbiotyczne – w wielkim spektaklu przyrody grzyby obsadzają wszelkie role. A przy tym swoją ważącą na kondycji globalnego ekosystemu pracę wykonują na drugim, a może nawet trzecim planie. O niezwykłym świecie grzybów opowiada ich badaczka dr hab. Anna Muszewska – mykolożka i bioinformatyczka, profesorka Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN, szefowa tamtejszej Pracowni Bioinformatyki Grzybów.
- Laat meer zien
