Afleveringen
-
Anna minulle grillin ruokalista ja näytän, mitä kaikkea lokki syö. Mutta miten sen vatsa kestää rasvaiset ranskalaiset ja mausteisen kebabin? Lintuasiantuntija Heikki Lokki vastaa lokin ravintoa koskeviin kysymyksiin ja kehuu lokin älykkyyttä: varastaessaan ihmiseltä jäätelön lokki tietää, mitä tekee. Lokki myös tunnistaa asioita, se erottaa kyyn rantakäärmeestä ja mökin talonväen satunnaisesta kulkijasta.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Lempi tv-sarja loppuu ja mielen valtaa outo alakulon, tyhjyyden ja sanoittamattoman kaipuun tunne. On kuin sanoisi ystävilleen hyvästit. Parasosiaalinen suhde selittää kiintymistämme mediaesiintyjiin. He tuntuvat tutuilta, kuin ystäviltä ja kun ystävyys päättyy, on ihan luontevaakin tuntea surua, sanoo viestinnän professori Pekka Isotalus. Mediaesiintyjä voi tietoisesti rakentaa parasosiaalisuutta.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Aivot ovat kuin lapsi tai koiranpentu: ne oppivat, eli mitä toistat, vahvistuu. Olemme opettaneet aivomme keskittymiskyvyttömiksi ja lyhytjänteisiksi. Digipaasto ratkaisee vain vähän, se on paasto, ei keskittymisen mestarikurssi.
Keskittymistä voi oppia aikuisenakin. Keho auttaa keskittymisessä, sen aktiivisuus lisää vireystilaa. Istuta siemeniä, rassaa mopoa tai harrasta musiikkia, sillä aivot tykkäävät konkreettisesta tekemisestä, suosittelee aivotutkija Minna Huotilainen.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Matkapuhelin mullisti intialaisen kylän sosiaaliset kuviot. Se yhdisti ja samalla mahdollisti itsenäisyyden ja itsemääräämisoikeuden, kuvaa kännykän tuloa kylään tutkinut antropologi, yliopistonlehtori Sirpa Tenhunen.
Sama muutos tapahtui aiemmin myös Suomessa, kun nuoret pääsivät viestimään aikuisten korvien kuulematta. Kännykän myötä tulivat myös poissaoleva läsnäolo, mikrokoordinaatio ja hyperkoordinaatio.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Vanhemmuuden suorittaminen on hyvinvoivan keskiluokan neuroottinen minäprojekti. Yksi malli tarjotaan kaikille ja se tulisi suorittaa säntillisesti ja hyvin. Vähempi riittää, sanovat Laiskan vanhemman oppaan kirjoittaneet Saara Henriksson ja Aino-Maija Leinonen. Vähemmäksi riittää vaikkapa sohva, johon mahtuu koko perhe – vaikka eripariset sukat jalassa.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Emojit ovat tunneilmaisun kuvakirjasto, jossa emojin valinta saattaa kestää kauemmin kuin itse viestin kirjoittaminen, sanoo emojitutkija Olli Tamminen. Lopulta vastaanottaja tulkitsee emojin usein väärin. Vertaus Egyptin hieroglyfitaiteeseen vierastuttaa monia, mutta yhtymäkohtia on. Yhdellä emojilla ilmaistaan yksi kokonainen asia, yhdistämällä syntyy tarina.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Unohda lohkoketjut, droppaamiset ja ethereumit ja mieti keräilykortteja, niin ymmärrät mitä voi olla NFT. Digitaalinen keräilykortti kansioineen on tuleville sukupolville yhtä päivänselvää kuin pahviset keräilykortit olivat sukupolville heitä ennen.
NFT muuttaa käsityksemme omistajuudesta, sanovat Tove Mylläri ja Satu Keto, jotka töissään Yle News Lab ja Yle Innovation tiimeissä seuraavat mm. NFT:n kaltaisia ilmiöitä. NFT voi olla digitaalinen keräilykortti. Festivaali tai kahvilaketju voi palkita uskollisen kävijän NFT-edulla, jonka voi käyttää tai jopa myydä eteenpäin.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Karhukaiset ovat pikkuruisia, millin kokoisia eläimiä, jotka tunnetaan yksinä planeetan kestävimmistä eliöistä. Kestävyydestä on lukuisia esimerkkejä. Yksi karhukaisten erikoisuuksista on, että ne voivat kuivattaa itsensä ja pysäyttää kaikki elintoimintonsa – ja herätä siitä henkiin. Jyväskylän yliopiston karhukaisryhmän tutkimusavustaja Tommi Vuori on tutkinut karhukaisen selviämistä lehtokotilon suoliston läpi.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Ruoka ei ole vain ravintoa. Se on läsnä arjessa, juhlassa ja surussa ja liittyy sosiaalisten suhteiden ylläpitämiseen. Ruoka on makuja, muistoja ja tunteita. Ruokakulttuurin professori Taru Lindblom sanoo pohtineensa, onko täysin yksin syöminen edes mahdollista.
Mitä söin tänään? -keruussa yhden päivän ruokapäiväkirjalla halutaan tietoa suomalaisista ruokakulttuureista.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet
-
Lahjaksi, omaan kotiin, vierasvaraksi. Tuhkakuppi on ollut kotien, työpaikkojen ja julkisten tilojen arkinen esine, kertoo Suomen lasimuseon amanuenssi Elina Karila. Samalla se on ollut suomalaista lasimuotoilua ja olennainen osa lasitehtaiden tuotantoa. Tuhkakupit ovat kelvanneet varkaille ja niitä annettiin lahjaksi Etyk-vieraille.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Nyrkkisääntö yksinkertaistaa ongelmanratkaisua. Se antaa likimääräisen pätevän ratkaisun käytännön ongelmaan. Kehon mittaan liittyvät nyrkkisäännöt, kuten vaaksan mitta, ovat ihmisellä aina mukana. Tutkijatohtori Roope Kaaronen kertoo, että samanlaisia kehon mittaan perustuvia sääntöjä käytetään eri puolilla maailmaa. Jakson lopussa puhetta puhetta eri puolilla maailmaa samanlaisena toistuvasta narupelistä.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Koneääni tulee mullistamaan äänikirjabisneksen ja viihdeteollisuudessa sen mahdollisuudet ovat rajattomat, uskoo kieliteknologiaan erikoistuneen ohjelmistoyritys a.i.materin toimitusjohtaja Lauri Falck. Sokkokuuntelussa koneääni on jo saanut ihmistä paremmat inhimillisyyspisteet. Se luo myös uhkakuvia, koneääni kiinnostaa rikollisiakin.
Kolmen erän kamppailussa koneäänen lyhyt historia, sen käyttömahdollisuudet ja nainen vastaan koneääni: kumpi voittaa?
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Penkki, jonka poikki menee kaide. Bussipysäkki, jossa on vain nojailun mahdollistava tanko. Portaan kaiteeseen hitsattu tappi.
Vihamielinen arkkitehtuuri on piikkejä, tankoja, kaltereita ja esteitä, jotka rajaavat tilan käyttöä.
Julkisen tilan tulee kuulua kaikille, myös niille, joilla ei ole varaa maksaa paikasta, sanoo Vailla vakinaista asuntoa ry:n järjestösuunnittelija Vlada Petrovskaja.
Podia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Ihmiskunta alkaa olla kykenevä siirtymään pois omalta planeetalta muille taivaankappaleille. Millainen jalanjälki niihin jätetään? Onko meillä oikeutta käyttää hyväksi kuun tai Marsin luonnonvaroja ja pilata niiden ympäristöt? Millaista elämää pidämme arvokkaana? Jos maan ulkopuolelta löytyy elämää, kuka päättää, miten sen kanssa toimitaan.
Isoihin kysymyksiin vastaa astrobiologi Kirsi Lehto. Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Soluasuminen, kommuuni, kimppakämppä tai yhteisöasuminen. Asut yhdessä ja samalla yksin, yksityisyyden rajoista käydään neuvottelua. Kommuunissa asuvat jakavat keskenään intiimiä kehollista tietoa, sanoo väitöskirjatutkija Anna Heinonen. Se näkyy esimerkiksi vieraina kenkinä eteisessä. Yhteisöasujat törmäävät toistuvasti käsitykseen perinteisestä ydinperhemallista.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Lauri Markkanen valittiin NBA-tähdistöotteluun. Hän teki siten suomalaista urheiluhistoriaa. Kova juttu, sanoo viidellä vuosikymmenellä valmentanut koripalloliiton valmennuksen johtaja Henrik Dettmann. Pelikentällä Markkaselle on annettu tila esittää omaa taiteilijuuttaan ja se näkyy tuloksissa.
Podissa myös Laurimarkkaskorneri, jossa ei puhuta sanaakaan piste-ennätyksistä.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Millaista on kuukautisköyhyys? Mitä on kuukautishäpeä? Mitä menkat maksavat, muutoinkin kuin rahassa?
Skotlanti takaa ilmaiset kuukautissuojat kaikille tarvitseville. EU-parlamentti on kehottanut Suomea laskemaan tai poistamaan tamponiveron. Kuukautisköyhyys on totta Suomessakin ja suojien verottomuus tasa-arvoasia, sanoo seksuaalikasvattaja Sari Hälinen.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Miksi emme nuku? Mitä teemme, kun valvomme? Kulttuurihistoriasta löytyy erilaisia nukkumisen rytmejä. Nykyinen 8 tunnin tapa on itse asiassa aika uusi. Lääketiede ei riitä, tarvitaan yhteiskunnallinen ja sosiaalinen katse unettomuuteen, sanoo tietokirjailija ja tutkija Pälvi Rantala. Mutta miten hän valvoo?
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
WTC-muistomerkki, Auschwitz, Tšernobyl, Transilvania, Père-Lachaisenin hautausmaa Pariisissa. Kaikki paikkoja, joihin liittyy kärsimys ja kuolema. Kaikki myös kohteita, jotka vetävät turisteja. Mitä on synkkä turismi? Vastaamassa on tutkija Tuomas Hovi Turun yliopistosta.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. -
Talviuinnista on tullut suomalaisten turvallisen hurja extreme-laji. Maasta on vaikea löytää mökkilaituria ilman avantoa, somesta niitä ei löydy yhtään. Mikä kylmään veteen vie? Ja missä menee turvallisen raja? Vastaamassa Kajaanin Avantouimarit ry:n jäseniä ja Työterveyslaitoksen johtava tutkija Sirkka Rissanen.
Kysymyspodia toimittaa Kati Lahtinen. Julkaisija A-lehdet. - Laat meer zien