Afleveringen
-
Σε μια μικρή πόλη της Ελβετίας, τα πράγματα δεν πήγαιναν καθόλου καλά. Το δάσος της κοινότητας έμενε σιγά σιγά χωρίς δέντρα και το χρηματοκιβώτιο της κοινότητας χωρίς λεφτά. Οι κάτοικοι του χωριού παραπονιούνταν ότι οι φόροι ήσαν βαριοί και ότι δεν έβλεπαν τίποτε σ’ αντάλλαγμα. Η κατάσταση ήταν πολύ άσχημη.
Οι σύμβουλοι μαζεύονταν γύρω από το τραπέζι του συμβουλίου και έξυναν τα κεφάλια τους και τελικά έβγαλαν το συμπέρασμα ότι σε μια τέτοια απελπιστική κατάσταση δεν χωρούσε παρά γιατρειά της απελπισίας. Και αφού κουβέντιασαν και ξανακουβέντιασαν ανακάλυψαν τη γιατρειά. Ίσως να ήταν πολύ καλή, ίσως πάλι να μην ήταν, όπως κι αν είχε το πράγμα, όμως, πήραν μια απόφαση και τα μέλη του συμβουλίου τράβηξαν για την ταβέρνα του χωριού, να γιορτάσουν το γεγονός με μερικά ποτήρια κρασί.
Μα ποια ήταν η απόφαση που είχαν πάρει;
Αυτή: Όσο άσχημα διοικούταν αυτή η πόλη, τόσο καλά διοικούταν η γειτονική. Φαίνεται ότι το συμβούλιο της άλλης πόλης το αποτελούσαν σοφοί άνθρωποι. Δεν θα ήταν άσχημο να πάνε να ζητήσουν τη γνώμη τους. Ίσως μάλιστα να τους δάνειζαν κάμποση από τη σοφία τους.
Δεν ήταν εξαιρετική αυτή η ιδέα;
Οι σύμβουλοι πίστευαν πως ήταν.
Την άλλη μέρα ξεκίνησαν: ο δήμαρχος που κρατούσε ένα άδειο σακούλι παραμάσχαλα και πίσω του τα μέλη του συμβουλίου και ο κλητήρας. Έκανε ζέστη και το γρασίδι που πλαισίωνε το δρόμο ήταν κατασκονισμένο, αλλά η μέρα δεν έπαυε να είναι όμορφη.
Είχε φτάσει το μεσημέρι, όταν οι σύμβουλοι με το δήμαρχο μπήκαν στη γειτονική πόλη. Τράβηξαν για το δημαρχείο. Ο κλητήρας που βρισκόταν εκεί τους παρακάλεσε να καθίσουν.
«Σας παρακαλώ, κ. Δήμαρχε και κ. Σύμβουλοι, σε τι χρωστάμε την τιμή της επισκέψεώς σας;»
Ο δήμαρχος ξερόβηξε και έδωσε εξηγήσεις.
«Κύριε Κλητήρα, όλος ο κόσμος ξέρει και θαυμάζει την υπέροχη διοίκηση της πόλεως σας. Θα πρέπει να είσαστε στ’ αλήθεια σοφοί άνθρωποι. Γι’ αυτό ήρθαμε να ζητήσουμε τη γνώμη σας και να σας παρακαλέσουμε να μας χαρίσετε κάμποση από τη σοφία σας. Την έχουμε μεγάλη ανάγκη. Να, κοιτάξτε, έφερα και μια σακούλα για να τη βάλουμε».
Και ο δήμαρχος ξεδίπλωσε το σακούλι γεμάτος ελπίδα.
Ο κλητήρας σάστισε άμα τ’ άκουσε όλα αυτά, αλλά ήταν πολύ γρήγορος στην αντίληψη. Το άδειο σακούλι του έδωσε μια ιδέα.
«Κύριοι, είπε, χαμογελώντας και τρίβοντας τα χέρια του, νοιώθουμε περήφανοι για το αίτημά σας και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μη σας απογοητεύσουμε. Αν μου δώσετε το σακούλι σας, δεν θα κάνω περισσότερο από ένα λεπτό για να βάλω το Πνεύμα της Σοφίας μέσα σ’ αυτό».
Ο κλητήρας πήρε το σακούλι και βγήκε στον κήπο που ήταν πίσω από το δημαρχείο. Αφού βεβαιώθηκε ότι δεν τον έβλεπε κανένας, κατάφερε να ξεκολλήσει μια ολόκληρη σφηκοφωλιά που κρεμόταν από ένα δέντρο. Την έριξε μέσα στο σακούλι και το έκλεισε προσεχτικά και το έδεσε με σπάγκο.
«Κύριε δήμαρχε, είπε όταν ξαναπήγε στο δημαρχείο, θαρρώ πως έχω αυτό που μου ζητήσατε. Μέσα το αυτό το σακούλι είναι το Πνεύμα της Σοφίας. Κρατείστε το καλά μέχρι που να φτάσετε στην πόλη σας. Μη σας κάνει εντύπωση αν το δείτε να σαλεύει ή αν το ακούσετε να βουίζει. Αυτό θα είναι καλό σημάδι: σημάδι ότι το Πνεύμα της Σοφίας είναι πολύ ζωντανό. Μόλις φτάσετε στην πόλη σας, τρέξτε αμέσως να κλειστείτε στο δωμάτιο του συμβουλίου. Κλείστε τις πόρτες και τα παράθυρα καλά. Μετά κουνείστε μερικές φορές το σακούλι και ανοίξτε το. Σας βεβαιώνω κύριοι πως θα το αισθανθείτε αμέσως, όλοι σας».
Ο δήμαρχος σηκώθηκε από την καρέκλα του.
«Σ’ ευχαριστούμε πολύ, κ. Κλητήρα, είπε. Από τα βάθη της καρδιάς μας.
Με πιο ελαφρά πόδια ο δήμαρχος και τα μέλη του συμβουλίου πήραν το δρόμο της επιστροφής στην πόλη τους. Ο δήμαρχος έδεσε το σακούλι από τη γαλάζια ομπρέλα του και το έκοψε στον ώμο. Ήταν περήφανος που είχε στην πλάτη του αυτό το περίφημο και ιστορικό φορτίο».
Πολύ σύντομα, οι σφήκες άρχισαν να σφουγκουνίζουν και να σαλεύουν μέσα στο σακούλι. Το βουητό τους ήταν μουσική για τ’ αυτιά του δημάρχου.
«Τ’ ακούτε; είπε στους συμβούλους.
-
Ζούσε μια φορά σε ένα χωριό ένα ζευγάρι, που δεν είχε παιδιά και επιθυμούσε πολύ να αποκτήσει απογόνους. Προσευχόταν για τούτο συνεχώς η γυναίκα: «Κύριε, Μεγαλοδύναμε τ’ Ουρανού, ας γεννήσω κάτι κι ας ήταν ακόμη κι ένα κλαδάκι μυρτιάς».
Τόσο συχνά επαναλάμβανε όμως την προσευχή της αυτή και τόσο συχνές ήταν οι ικεσίες της στον ουρανό, ώστε φούσκωσε τελικά η κοιλιά της και έπειτα από εννέα μήνες, αντί για ένα αγοράκι ή ένα κοριτσάκι, έφερε στον κόσμο ένα κλαδί μυρτιάς. Το φύτεψε η αγρότισσα με ανείπωτη χαρά σε μια γλάστρα, που την τοποθέτησε στο παράθυρο και την πότιζε νωρίς το πρωί και αργά το βράδυ με όσο μεγαλύτερη φροντίδα μπορούσε.
Όταν όμως βρέθηκε μια μέρα ο γιος του βασιλιά στην περιοχή τους για κυνήγι, γοητεύτηκε τόσο πολύ από το όμορφο αυτό κλαδί, ώστε έστειλε μαντάτο στην αγρότισσα ότι ήθελε να το αγοράσει, όποιο κι αν ήταν το κόστος του. Η αγρότισσα στην αρχή αρνήθηκε, κατόπιν όμως δελεάστηκε από τις υποσχέσεις και τελικά τρόμαξε από τις απειλές και παρέδωσε στον πρίγκιπα τη γλάστρα. Τον παρακάλεσε όμως να τη φροντίζει με αγάπη και τρυφερότητα, περισσότερο κι από το ίδιο του το παιδί, επειδή του είχε τόσο μεγάλη αδυναμία, σαν να ήταν σάρκα από τη σάρκα της. Ο πρίγκιπας ζήτησε να του φέρουν τη γλάστρα στο δωμάτιό του και να την τοποθετήσουν σε ένα μπαλκόνι, όπου την έραινε και την πότιζε διαρκώς, με τα ίδια του τα χέρια.
Όταν ένα βράδυ ο πρίγκιπας είχε πέσει στο κρεβάτι και είχε σβήσει το φως, και ο κόσμος ήταν γαλήνιος κι έτοιμος να αφεθεί στις αγκάλες του ύπνου, άκουσε κάποιον να γλιστρά αθόρυβα στο δωμάτιο και να πηγαίνει στο κρεβάτι του και σκέφτηκε ότι θα ήταν ο υπηρέτης που του άδειαζε τις τσέπες ή ένα στοιχειό, που ήθελε να του τραβήξει το δέρμα από το σώμα του. Σαν θαρραλέος άντρας που ήταν όμως και δεν σκιαζόταν ούτε από τον χειρότερο δαίμονα, έκανε ότι κοιμόταν και περίμενε να δει πώς θα τελείωνε αυτή η ιστορία. Άπλωσε τελικά το χέρι του και ένιωσε κάτι, που είχε ελαφρύτερη και πιο απαλή αίσθηση από τα πούπουλα της χήνας. Τινάχτηκε πάνω, έπιασε αυτή την ευαίσθητη ύπαρξη, που ήταν μια νεράιδα, την έκλεισε στα χέρια του, και άρχισαν να παίζουν το παιχνίδι της αγάπης. Πριν όμως φανούν οι πρώτες ηλιαχτίδες, σηκώθηκε η νεράιδα και εξαφανίστηκε, αφήνοντας πίσω της τον πρίγκιπα ενθουσιασμένο από χαρά και από αγάπη, αλλά και γεμάτο περιέργεια και έκπληξη.
Έπειτα από επτά νύχτες γεμάτες διασκέδαση και χαρά, φλεγόταν από την επιθυμία να μάθει τι ήταν αυτή η ευτυχία που τόσο απλόχερα του είχαν στείλει τ’ αστέρια. Κράτησε τότε μια νύχτα σφιχτά στο χέρι του μια πλεξούδα από τα μαλλιά της, για να μην μπορέσει να του ξεφύγει και αφού άναψε τα φώτα, αντίκρισε το λουλούδι των γυναικών, το θαύμα της ομορφιάς, τον καθρέφτη της Αφροδίτης, τη γοητευτικότατη μαγεία της αγάπης, αντίκρισε ένα αξιολάτρευτο περιστεράκι, ένα χρυσό κόσμημα, μια καρδιοκλέφτρα, μια μπουκιά για βασιλιά- αντίκρισε με μια λέξη ένα θέαμα που τον είχε αφήσει άναυδο από την έκπληξη. Αφού κύλησαν μερικά λεπτά μέσα στην έκπληξη, είπε:
«Όμορφη πλεξούδα μου, που τόσο με έχεις σαγηνεύσει, όμορφα μάτια μου, που έχετε κάνει την καρδιά μου να φλέγεται από αγάπη, όμορφα χείλη, που με πνίγετε στην ηδονή, ω όμορφο χέρι, που με έχεις αφήσει έκθαμβο! Σε ποια γωνιά της φύσης πλάστηκε ένα τόσο γοητευτικό και ολοζώντανο άγαλμα;».
Ενώ μιλούσε, την έσφιγγε στην αγκαλιά του για να σβήσει τους πόθους του. Την ώρα που την κρατούσε σφιχτά στην αγκαλιά του, ξύπνησε εκείνη από τον ύπνο της και απάντησε με χαριτωμένα χασμουρητά στους αναστεναγμούς τού ερωτευμένου πρίγκιπα.
Είπε τότε αυτός ξανά:
«Μόνο εσύ πλήγωσες την καρδιά μου και μόνον εσύ μπορείς να με κάνεις καλά. Όμορφή μου αγάπη, συμπόνεσε λίγο τον άρρωστο για σένα από έρωτα, που στον πυρετό του ψήνεται, επειδή έχει περάσει από το βαθύ σκοτάδι της νύχτας στο άπλετο φως της ομορφιάς σου. Απόθεσε εδώ το χέρι σου στο στήθος μου, νιώσε το σφυγμό μου, γράψε μου μια συνταγή, βάλε το όμορφο στόμα σου πάνω στα χείλια μου! Άλλο τίποτε δεν ποθώ από το χάδι αυτού εδώ του χεριού και...
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Η Κασσιανή, γνωστή και ως Εικασία ή Κασσία, ήταν μια εξέχουσα μορφή της βυζαντινής εποχής, διαπρέποντας ως υμνογράφος, ποιήτρια και μοναχή. Η συμβολή της στην εκκλησιαστική υμνογραφία είναι ανεκτίμητη, με το γνωστότερο έργο της, το «Τροπάριο της Κασσιανής», να ψάλλεται τη Μεγάλη Τρίτη, προκαλώντας βαθιά συγκίνηση στους πιστούς.
Βιογραφία της Κασσιανής
Η Κασσιανή γεννήθηκε μεταξύ του 805 και 810 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, προερχόμενη από εύπορη και επιφανή οικογένεια. Η ομορφιά και η ευφυΐα της την έκαναν να ξεχωρίζει στην κοινωνία της εποχής. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, όπως ο Συμεών ο Μάγιστρος και ο Ιωάννης Ζωναράς, η Κασσιανή συμμετείχε σε μια τελετή επιλογής νύφης για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο, την οποία οργάνωσε η μητριά του, Ευφροσύνη. Κατά την τελετή, ο Θεόφιλος, εντυπωσιασμένος από την Κασσιανή, την πλησίασε και της είπε: «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» («Από τη γυναίκα προήλθαν τα κακά»), αναφερόμενος στην Εύα και το προπατορικό αμάρτημα. Η Κασσιανή απάντησε με ευφυΐα: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττω» («Αλλά και από τη γυναίκα προήλθαν τα καλύτερα»), υπονοώντας την Παναγία και τη σωτηρία μέσω αυτής. Αυτή η απάντηση φέρεται να ενόχλησε τον Θεόφιλο, ο οποίος τελικά επέλεξε τη Θεοδώρα ως σύζυγό του.
Μετά από αυτό το περιστατικό, η Κασσιανή αποφάσισε να αφιερωθεί στη μοναστική ζωή. Ίδρυσε μονή στην Κωνσταντινούπολη, όπου αφιερώθηκε στη συγγραφή ύμνων και ποιημάτων. Η ακριβής ημερομηνία του θανάτου της δεν είναι γνωστή, αλλά εκτιμάται ότι απεβίωσε γύρω στο 865 μ.Χ.
Υμνογραφικό Έργο της Κασσιανής
Η Κασσιανή είναι μία από τις πρώτες μεσαιωνικές συνθέτριες, των οποίων τα έργα διασώζονται και ερμηνεύονται μέχρι σήμερα. Περίπου 50 από τους ύμνους της έχουν διασωθεί, με 23 από αυτούς να περιλαμβάνονται στα λειτουργικά βιβλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εκτός από τους ύμνους, σώζονται 789 μη υμνολογικοί στίχοι της, κυρίως γνωμικά και επιγράμματα. Ένα χαρακτηριστικό γνωμικό της είναι: «Απεχθάνομαι τον πλούσιο άντρα που γκρινιάζει σαν να ήταν φτωχός».
Τα έργα της Κασσιανής διακρίνονται για την πρωτοτυπία, το βάθος και την πνευματικότητά τους. Εκτός από το γνωστό τροπάριο, συνέθεσε τους τέσσερις πρώτους ειρμούς του Κανόνα του Μεγάλου Σαββάτου «Άφρων γηραλέε» και το πρώτο δοξαστικό του εσπερινού των Χριστουγέννων «Αυγούστου μοναρχήσαντος επί της γης».
Το Τροπάριο της Κασσιανής
Το «Τροπάριο της Κασσιανής» είναι ίσως το πιο γνωστό έργο της. Ψάλλεται το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης και κατά την ακολουθία του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης. Ο ύμνος αναφέρεται στη μεταμέλεια μιας αμαρτωλής γυναίκας, η οποία, συνειδητοποιώντας τη θεότητα του Ιησού, τον πλησιάζει με δάκρυα μετανοίας και αλείφει τα πόδια του με πολύτιμο μύρο. Η γυναίκα αυτή ταυτίζεται συχνά με τη Μαρία τη Μαγδαληνή, αν και τα Ευαγγέλια δεν αναφέρουν ρητά το όνομά της.
Ο ύμνος είναι γραμμένος σε πρώτο πρόσωπο, εκφράζοντας την εσωτερική πάλη, τη συντριβή και την ελπίδα για συγχώρεση της αμαρτωλής γυναίκας. Η χρήση του πρώτου προσώπου προσδίδει αμεσότητα και ένταση στο κείμενο, επιτρέποντας στους πιστούς να ταυτιστούν με το συναίσθημα της μετάνοιας.
Το Τροπάριο της Κασσιανής στη Δημοτική Γλώσσα
«Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
αισθανόμενη τη Θεότητά Σου,
πήρε το θάρρος της μυροφόρου,
και θρηνώντας, σου έφερε μύρα πριν από την Ταφή Σου.
Αλίμονο, έλεγε, γιατί για μένα είναι νύχτα,
ο πόθος της ακολασίας,
σκοτεινός και χωρίς φεγγάρι,
ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου τις πηγές των
δακρύων μου,
-
«Η σοφία δεν είναι γνώση. Είναι η ικανότητα να κρίνεις σωστά πότε να μιλήσεις, πότε να πράξεις και πότε να σιωπήσεις.»
— Από το πνεύμα της Αθηνάς
Η Αθηνά είναι μια από τις πιο σύνθετες και σεβάσμιες μορφές της ελληνικής μυθολογίας. Θεά της σοφίας, της στρατηγικής σκέψης, της τέχνης, του πολέμου και της πολιτικής, ενσάρκωσε ιδανικά που επηρέασαν βαθιά τον ελληνικό πολιτισμό αλλά και τη δυτική φιλοσοφία.
Η θεά Αθηνά δεν είναι απλώς μια μορφή της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας· είναι ένα πολυσήμαντο αρχέτυπο που διαπερνά την ιστορία, τον πολιτισμό και την ψυχολογία του ανθρώπου. Από τη θεαματική της γέννηση έως τις σχέσεις της με ήρωες, τέχνες και πόλεις, η Αθηνά εκπροσωπεί το πάντρεμα της λογικής με τη δράση, της σοφίας με τη δύναμη και της στρατηγικής με τη συμπόνια – αλλά και με την αμείλικτη δικαιοσύνη όταν χρειάζεται.
Γέννηση και Συμβολισμός
Η γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία, πάνοπλη και ώριμη, υποδηλώνει έναν κόσμο όπου το πνεύμα, η λογική και η συνειδητότητα υπερέχουν των παθών και της βιολογικής αναπαραγωγής. Βγήκε πάνοπλη, έτοιμη όχι για μάχη, αλλά για τακτική. Το γεγονός ότι δεν έχει μητέρα και δεν γεννήθηκε από μήτρα υπογραμμίζει την αποστασιοποίηση από τη θηλυκότητα της φύσης, δίνοντας έμφαση στην αγνότητα, στην αυτάρκεια και στον έλεγχο του πνεύματος. Η γέννηση της από το νου αντιπροσωπεύει την υπεροχή της διάνοιας απέναντι στη φυσική, ενστικτώδη πλευρά του ανθρώπου. Είναι η θεότητα που πρεσβεύει την ιδέα πριν την πράξη – τη στρατηγική σκέψη πριν από τη μάχη.
Η Αθηνά δεν είναι μια μητρική φιγούρα – είναι παρθένος, όχι μόνο στο σωματικό αλλά και στο πνευματικό επίπεδο. Η ασπίδα, το δόρυ και η κουκουβάγια της ενσαρκώνουν αρετές της: η στρατηγική προστασία, η ορθή κρίση και η διορατικότητα. Η σοφία της δεν είναι αφηρημένη θεωρία – είναι εφαρμόσιμη, πρακτική και ζωτική για την επιβίωση και την πρόοδο. Η Αθηνά δεν επιβραβεύει τη βία – επιβραβεύει τη σοφή επιμονή.
Προστάτιδα των Ηρώων, των Τεχνών, της Πόλης
Η Αθηνά είναι η θεά των τεχνών και της εργασίας, όχι μόνο του πολέμου. Η υφαντική, η αρχιτεκτονική, η αγγειοπλαστική – όλες προστατεύονταν από αυτήν.
Παράλληλα, υπήρξε μέντορας και προστάτιδα ηρώων:
Τον Οδυσσέα καθοδήγησε στην πιο εσωτερική του περιπέτεια.
Τον Περσέα τον βοήθησε να νικήσει τη Μέδουσα.
Τον Ηρακλή τον βοήθησε να περάσει άθλους όχι με δύναμη, αλλά με ευφυΐα.
Έγινε προστάτιδα της Αθήνας νικώντας τον Ποσειδώνα που διεκδικούσε και εκείνος την ίδια πόλη. Η θεά χάρισε το πολύτιμο δέντρο της ελιάς, ενώ ο Ποσειδώνας χτύπησε μια πλευρά του λόφου με την τρίαινά του και ανάβλυσε μια πηγή με νερό.
Η Αθηνά στη Μυθολογία: Ιστορίες και Αποσυμβολισμός
Η Αθηνά δεν ήταν ποτέ απόμακρη ή θεωρητική. Ενεπλάκη ενεργά σε γεγονότα, κρίσεις και μεταμορφώσεις, προσφέροντας πολύτιμα μαθήματα για την ανθρώπινη φύση και τα όρια της υπεροψίας.
1. Η Αθηνά και η Αράχνη
Η υφάντρα Αράχνη προκαλεί τη θεά σε διαγωνισμό τέχνης. Η Αράχνη φτιάχνει ένα έργο αψεγάδιαστο, που όμως αποκαλύπτει τα λάθη των θεών. Η Αθηνά, αν και αναγνωρίζει την ποιότητα, εξοργίζεται από την ύβρη και τη σαρκαστική αλήθεια. Τιμωρεί την Αράχνη, μεταμορφώνοντάς τη στο γνωστό έντομο που υφαίνει ακατάπαυστα.
Αποσυμβολισμός: Όταν το ταλέντο ξεπερνά την ταπεινότητα, η πτώση είναι αναπόφευκτη. Η Αράχνη προσβάλλει τη θεότητα με την ύβρη της. Η Αθηνά, παρόλο που θαυμάζει το έργο, τη μεταμορφώνει σε αράχνη. Η ιστορία φέρνει στην επιφάνεια τη λεπτή ισορροπία μεταξύ δημιουργικής ελευθερίας και σεβασμού απέναντι στο Θείο. Εδώ η Αθηνά δεν είναι απλώς «δίκαιη» – δείχνει και τη σκληρότητα της διανοητικής υπεροχής όταν απειλείται. Η αλαζονεία απέναντι στη σοφία δεν συγχωρείται. Η ύβρις έχει κόστος.
2. Ο Αυλός του Πάνα
Η Αθηνά, θέλοντας να παίξει τον αυλό που δημιούργησε ο Πάνας, φουσκώνει τα μάγουλά της και βλέπει την αντανάκλασή της στο νερό. Η εικόνα της –παραμορφωμένη από το πάθος του ήχου– τη σοκάρει.
-
AT: The Strong Man and his Companions
Delarue-Teneze: Jean de l’Ours
Μια φορά κι έναν καιρό ήτανε μια χήρα γυναίκα που όλο έκλαιγε και που από τα πολλά δάκρυα έκανε ένα παιδί και το ονόμασε Δάκρυ. Τις ημέρες τις έκανε χρόνια και μόλις πήγε είκοσι ημερών ήτανε σα να πήγε είκοσι χρονών. Και τότε είπε της μάνας του: «Μάνα, εγώ θα φύγω», και του λέει «πού θα πας, παιδάκι μου, εγώ επέρασα τόσα και τόσα και έχυσα τόσα δάκρυα για να σε κάνω και εσύ μου λες πως θα φύγεις;» «Μάνα, εγώ θα φύγω», της ξανάπε και μια μέρα σηκώθηκε κι έφυγε.
Στο δρόμο που επάγαινε απάντησε μια γριά και του λέει: «Εδώ που πας, να μην κάνεις δεξιά, να κάνεις μόνο αριστερά» και ο Δάκρυς της απαντά: «Εγώ, εδώ θα πάω» και προχώρησε στο δρόμο του. Στο δρόμο που επάγαινε απάντησε ένα παλικάρι ίσα με αυτόν και λέει του Δάκρυ: «Τι θέλεις εσύ από δω;» «Και τι είσαι εσύ;» του λέει ο Δάκρυς και πιαστήκανε στα χέρια. Τέλος ο Δάκρυς τον ενίκησε και του λέει ο άλλος: «Πιο πέρα είναι ο άλλος μου αδερφός· αν τον νικήσεις κι εκείνονε θα γίνουμε και οι τρεις αδέρφια». Σα φθάσανε και σ’ εκείνονε, τον επάλαιψε και αυτόνε ο Δάκρυς και γίνανε τρεις αδερφοί.
Τώρα και οι τρεις αδερφοί προχωρούσανε και πήγανε σ’ ένα σπίτι και ανεβήκανε απάνου και ευρήκανε ό,τι τους χρειαζότανε, από τουφέκια μέχρι σκυλιά. Πήρανε τα τουφέκια οι δύο αδερφοί και πήγανε στο κυνήγι, ενώ ο μεγαλύτερος κάθησε στο σπίτι να μαγειρέψει. Εκεί που εμαγέρευε βλέπει ένα παπαδάκο στην πάντα του και του ζήταγε φαί να φάει. Ο μεγάλος αδερφός του είπε «δε σου δίνω» και του λέει ο παπαδάκος: «Έλα να σε δέσω με μια τρίχα από τα γένια μου και, άμα λυθείς, να μη μου δώσεις να φάω». Αυτός δέχτηκε, μα, άμα τον έδεσε, δεν μπορούσε να λυθεί και έτσι έφαγε το φαί. Το βράδυ που ήρθανε τα δύο αδέρφια του τον βρήκαν δεμένο με την τρίχα και τον ρώταγαν τι συνέβη. Αφού τους τα είπε όλα, την άλλη μέρα θέλησε να κάτσει ο άλλος αδερφός.
Κάθησε και αυτός να μαγειρέψει και ήρθε πάλι ο παπαδάκος και του ζήταγε φαί να φάει και αυτός δεν του έδινε. Ο παπαδάκος του είπε: «Έλα να σε δέσω με τρεις τρίχες από τα γένια μου και, άμα λυθείς, να μη μου δώσεις να φάω». Αφού τον έδεσε, δε μπορούσε ούτε και φτούνος να λυθεί και το βράδυ που ήρθανε τα δύο άλλα αδέρφια το βρήκανε και φτούνο δεμένο. Τώρα δεν έμενε παρά μόνο ο Δάκρυς.
Την άλλη μέρα κάθησε και αυτός να μαγειρέψει και ήρθε πάλι ο παπαδάκος και του ζήταγε φαί να φάει, αλλά ο Δάκρυς δεν του έδινε. «Κάθησε να σε δέσω με πέντε τρίχες», του είπε, «από τα γένια μου και, άμα λυθείς, να μη μου δώσεις να φάω». Ο Δάκρυς δέχτηκε και εκάθησε και τον έδεσε. Άμα τον έδεσε, ο παπαδάκος άρχισε να τρώει μα δεν έφαγε πολύ, γιατί ο Δάκρυς έσπασε γρήγορα τις τρίχες και λύθηκε και άρχισε να τον κυνηγάει. Τα άλλα δύο αδέρφια του γύρισαν γρήγορα από το κυνήγι και κυνηγούσαν τώρα και οι τρεις μαζί τον παπαδάκο. Τέλος, τον πρόφτασε ο Δάκρυς και τον σκότωσε.
Γέμισε ένα μπουκαλάκι με αίμα και κάρφωσε το ματωμένο μαχαίρι του πίσω από την πόρτα και έφυγε, αποχαιρέτησε τα αδέρφια του και όπου περνούσε έγραφε «εδώ ο Δάκρυς περνάει, ελευθέρα η είσοδος» και προχωρούσε και προχωρούσε και έφθασε σ’ ένα σπίτι κοντά στην ακροθαλασσιά. Ανέβηκε απάνου και βρήκε οκτώ δωμάτια ανοιχτά, εννιά πιρούνια, εννιά κουτάλια, εννιά μαχαίρια, εννιά πιάτα κι ένα δωμάτιο κλειστό. Στο σπίτι αυτό έμεναν οκτώ αδερφοί, που είχαν μια αδερφή και την έλεγαν Πεντάμορφη και δούλευαν μόνο και μόνο γι’ αυτήν. Ήτανε πάρα πολύ όμορφη και γι’ αυτό ερχόντουσαν παλικάρια από όλο τον κόσμο να την κλέψουν, αλλά κανείς δεν μπορούσε. Έμενε στο κλειστό δωμάτιο και αγνάντευε από το παράθυρό της τ’ αδέρφια της που ήσαντε στη θάλασσα. Ο Δάκρυς ανέβηκε απάνου στο δωμάτιο της και έσπασε την πόρτα επειδή δεν του άνοιγε. Όταν μπήκε μέσα, λέει: «Μόνη σου είσαι; Βάλε μου φαί να φάω και στρώσε μου να κοιμηθώ». Το κορίτσι του λέει: «Άμα έρθουνε τα αδέρφια μου, θα σε σκοτώσουνε».
«Άμα ’ρθούνε», της λέει, «να με ξυπνήσεις». Αφού έφαγε, έπεσε και κοιμήθηκε.
Το κορίτσι, όταν είδε τα...
-
Ήτανε μια γριά και μαγέρευε απ’ όξω με φουφού, κι ήτανε ένα βασιλόπουλο ψηλά στο μπαλκόνι.
Το λοιπόν, πέφτει το χρυσό μήλο από το χέρι του κι έπεσε απάνω στη φουφού κι ετσάκισε της γριάς το τσουκάλι. Κι εκείνο το τσουκάλι έπεσε στα πόδια της και τη ζεμάτισε.
Από τον πόνο που άκουσε είπε:
« Ουχ! που άλλη να μην ήτανε γυναίκα σου, παρά η Γδυμνοπουκαμισάκι».
Τότε το βασιλόπουλο έφυγε κι επήρε τα όρη σκούζοντας να πάει να βρει τη Γδυμνοπουκαμισάκι.
Αυτός είχε τρεις αδελφάδες. Η μία ήταν βασίλισσα των πουλιών, η άλλη των θερίων κι η τρίτη του Κουτσοπάπουζα.
Επήγαινε, πήγαινε το βασιλόπουλο και να σου μια κοπέλα που έβγανε νερό απ’ το πηγάδι.
«Ποιανού είσαι;» την ερωτά
«Είμαι υπηρέτρια του βασιλείου των πουλιών».
Άμα εκατάλαβε εκείνος, βγάνει το δαχτυλίδι του και το ’ρίξε μέσα στο σίγλο [κουβά]. Πάει η κυρά ν’ αδειάσει το νερό, βλέπει το δαχτυλίδι.
Μωρή, πώς ευρέθηκε;
«Ούτε κι εγώ δεν το είδα», λέει η υπηρέτρια.
«Άμε, μωρή, να τόνε φέρεις, είναι αδελφός μου».
Οπού επήγε η κοπέλα και τον ήφερε.
«Καλώς τον αδελφούλη μου. Κάτσε, γιατί εδώ είναι του δράκοντα...»
Δεν έκαμε να τελειώσει την κουβέντα της, να σου ο δράκοντας χτυπάει την πόρτα.
«Να σε κρύψω, μη σε φάει».
Κι απότομα του δίνει ένα μπατσίδι και τόνε κάνει πορτοκάλι, τόνε βάνει στο ράφι. Καθώς εμπήκε ο Δράκοντας:
«A! λέει, βασιλικό αίμα μού μυρίζει!»
«Βασιλικές στράτες περπατείς, βασιλικό αίμα σου μυρίζει», λέει η βασιλοπούλα.
Άμα αποφάγανε του λέει:
«Είναι ο αδελφός μου εδώ και γυρεύει να παντρευτεί τη Γδυμνοπουκαμισάκι».
Ετότενες ο δράκοντας ησύχασε.
«Να πας τώρα», του λέει, «στην άλλη σου αδελφή, τη βασίλισσα των θερίων κι εκείνη θα σε οδηγήσει».
Το παλικάρι εχαιρέτισε κι έφυγε.
Επήγαινε, πήγαινε το βασιλόπουλο, βρίσκει στο δρόμο την κοπέλα που έβγανε νερό.
«Τι κάνεις; λέει. Ποια είσαι;»
«Είμαι υπηρέτρια του βασιλείου των θερίων».
Εκείνος με τρόπο, όσο εμιλούσε, βάνει το δαχτυλίδι του μέσα στο σίγλο.
Πάει η κυρά ν’ αδειάσει το νερό, βλέπει το δαχτυλίδι. Εθύμωσε και τα ’βανε μαζί της:
«Πού τό ’βρήκες το δαχτυλίδι;»
Εκείνη η κακομοίρα εδερνότουνα:
«Να πάθω, να λάβω, δεν ηξέρω».
Τρέχει η βασίλισσα, τόνε βρίσκει, τόνε φιλεί.
«Πώς ήτανε ετούτο, αδελφούλη;»
«Γυρεύω τη Γδυμνοπουκαμισάκι να τη στεφανωθώ».
«Κάθισε και τα λέμε, αδελφούλη».
Το βράδυ που εγύριζε ο δράκοντας, του δίνει εκείνη έναν μπάτσο και τόνε κάνει σκούπα. Τόνε βάνει πίσω από την πόρτα.
«Ου! λέει ο δράκος, βασιλικό αίμα μου μυρίζει. Τι γυρεύει εδώ;»
Βγάνει μαχαίρια πιρούνια κι αρχίνησε να τα τροχάει. Τρουχ! Τρουχ! Τρουχ!
«Τώρα θα τόνε φάω!»
«Βασιλικές στράτες περπατείς, βασιλικό αίμα σου μυρίζει. Αν έρχονταν ο αδελφός μου τι θα του ’καμες;»
«Θα τον είχα αδελφό!
«Ήρθε, λέει, και γυρεύει τη Γδυμνοπουκαμισάκι να τη στεφανωθεί.
«Βαρείο ζήτημα μου γυρεύει, λέει ο δράκοντας. Να πάει στο βασίλειο του Κουτσοπάπουζα και να βρει τη βασίλισσα, την αδελφή του. Μα να προσέξει. Είναι μια τούφα τρία κίτρα. Να κοιτάξει να τ’ αρπάξει και σπάζοντάς τα να ’χει έτοιμο νερό για να λουστεί η κυρά που θα βγει».
Την αυγή το βασιλόπουλο τους αποχαιρετά και φεύγει. Επήγαινε, πήγαινε, βλέπει τον Κουτσοπάπουζα. Του ’δώσε η βασίλισσα κρέας, ρύζι και κρασί, μην πάει και φάει τον αδελφό της. Άμα τον εσκότισε, τον εμέθυσε, κάνει στη ρίζα εκείνος, βλέπει τα τρία κίτρα. Τ’ αρπάχνει μία και καλιά του! Πάει ν’ ανοίξει το ένα κίτρο, μα δεν θυμότουν το νερό κι όπως το έκοψε, πετιέται μια κοπέλα όμορφη και λέει:
«Νερό !» Σαν δεν είχε να της δώσει, εκείνη εχάθηκε.
Το βασιλόπουλο ανατρόμαξε. Όπου καθώς επήγαινε, σκίζει και τ’ άλλο κίτρο. Πάλι όμως ελησμόνησε το νερό κι εχάθηκε κι εκείνη η κυρά, που ήτανε πιο όμορφη απ’ την πρώτη.
Ω! λέει, να βρω νερό να έχω, αν μου γυρέψει η τρίτη. Να ιδούμε τι θα κάμει.
Σκίζει το τρίτο κίτρο, πετιέται μια κόρη όμορφη σαν...
-
Μια λαίμαργη αλεπού τρύπωσε κάποτε κρυφά σ’ ένα χωριό για να κλέψει μερικά τρυφερά παπάκια. Όμως μπήκε κατά λάθος σ’ ένα βαφείο κι έπεσε μες στο καζάνι με τα χρώματα. Με την ψυχή στο στόμα απ’ το φόβο του θανάτου βγήκε απ’ το καζάνι μ’ όσες δυνάμεις τής είχαν απομείνει κι όπου φύγει φύγει.
Καθώς έτρεχε στα χωράφια, η φρεσκοβαμμένη γούνα της άστραφτε στον ήλιο σαν μεγαλόπρεπη χρυσοΰφαντη φορεσιά. Όταν έφτασε στο δάσος δεν την αναγνώριζε κανένας· οι υπόλοιπες αλεπούδες την πήραν για κάποια σπουδαία επισκέπτρια απ’ το εξωτερικό και τη ρώτησαν από πού ερχόταν και ποια ήταν. Η αλεπού δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη και είπε με αλλαγμένη φωνή:
«Με στέλνει ο Θεός που κατοικεί στους ουρανούς, είμαι η βασίλισσα όλων των τετράποδων».
Οι αλεπούδες υποκλίθηκαν γεμάτες δέος και σεβασμό. Δεν είχαν ξαναδεί ποτέ ζώο με τέτοιο χρώμα στη γούνα κι έτσι δεν αμφισβήτησαν την αξίωση της ξένης να γίνει βασίλισσα κι αφέντρα όλων των τετράποδων. Το νέο διαδόθηκε με ταχύτητα αστραπής σ’ όλες τις γωνιές του δάσους. Από κοντά κι από μακριά κατέφθαναν τα ζώα για να αποδώσουν τιμές στη βασίλισσα.
Σαν θρόνος για την αυτοκράτειρα των τετράποδων προτιμήθηκε η ράχη του ελέφαντα. Με τη συνοδεία μιας φρουράς από επίλεκτα λιοντάρια ξεκίνησε να επιθεωρήσει την αχανή επικράτειά της. Όλα τα ζώα ήταν υποχρεωμένα να της αποδίδουν φόρο υποτέλειας. Τα πιο τρυφερά και διαλεχτά κομμάτια τού κυνηγιού ανήκαν δικαιωματικά στη βασίλισσα. Καθιέρωσε αρκετές παρόμοιες καινοτομίες, όλες με απώτερο σκοπό να αυξήσει την ισχύ και την αυθεντία της.
Όπως όλες οι αλεπούδες έτσι και η «ρήγισσα των τετραπόδων» είχε αρκετά αναπτυγμένο το οικογενειακό αίσθημα κι έτσι έπειτα από λίγο καιρό νοστάλγησε τη μητέρα της. Θα μοιραζόταν ευχαρίστως μαζί της την καλή της τύχη.
Η αυτοκράτειρα πρόσταξε απ’ τη ράχη του ελέφαντα μιαν αλεπού που είχε καλό μνημονικό και γρήγορα πόδια:
«Τρέχα στη μητέρα μου που ζει στην κοιλάδα με τις πολλές πάπιες και πες της: Αγαπητή μητέρα, η κόρη σου έγινε βασίλισσα όλων των τετράποδων. Κόπιασε να μοιραστούμε τη μεγάλη ευτυχία!».
Έπειτα οδήγησέ την αμέσως σ’ εμένα. Σε καθιστώ υπεύθυνη για την ασφάλειά της!»
Η αλεπού αγγελιοφόρος πήγε στην κοιλάδα με τις πολλές πάπιες και ύστερα από λίγες ημέρες βρήκε τη γριά αλεπού.
«Ώστε η κόρη μου έγινε βασίλισσα» έκανε εκείνη μόλις άκουσε τα νέα. «Χμ, τουλάχιστον φέρεται καλά στ’ άλλα ζώα ή πήραν τα μυαλά της αέρα και παριστάνει τη σπουδαία;»
Με την ανάσα κομμένη απ’ το πολύ τρέξιμο η αγγελιοφόρος απάντησε:
«Για να πούμε την αλήθεια φέρεται, με μεγάλη ξιπασιά κι αυταρχικότητα. Κάθεται συνέχεια στη ράχη του ελέφαντα και διαθέτει μια πολυπρόσωπη φρουρά από λιοντάρια και τίγρεις. Κυβερνά σαν απόλυτος μονάρχης και μεταχειρίζεται πολύ άσχημα τους υπηκόους της. Κυρίως εμείς οι αλεπούδες δε βλέπουμε άσπρη μέρα και φορτωνόμαστε πάντα τις χειρότερες αγγαρείες. Είναι βέβαια σπουδαία προσωπικότητα, αλλά πολλές φορές είναι δύσκολο να υποφέρεις τους κακούς τρόπους και τις αυθαιρεσίες της».
Η μητέρα της αλεπούς δεν ενθουσιάστηκε καθόλου με τα καμώματα της κόρης της.
«Να πας να της πεις πως λυπάμαι, αλλά δεν θα την επισκεφτώ πριν αλλάξει συμπεριφορά και τρόπους!».
Η αγγελιαφόρος γύρισε στη βασιλική αυλή χωρίς να έχει φέρει εις πέρας την αποστολή της.
Αντί να παρουσιαστεί όμως στη βασίλισσα μάζεψε τους υπηκόους, κούνησε με έξαψη και σημασία την ουρά και τους μίλησε:
«Ακούστε με όλοι! Έχουμε πέσει θύματα απάτης. Η βασίλισσα των τετράποδων είναι αλεπού σαν κι εμάς, κατάγεται απ’ την κοιλάδα με τις πολλές πάπιες. Μίλησα με τη μητέρα της και είδα ότι δε διαφέρει σε τίποτε από μας, είναι μια ασήμαντη, κοινή αλεπού».
Τα ζώα κοκκίνισαν από ντροπή και θυμό, που πιάστηκαν τόσο εύκολα κορόιδα. Τελικά ένα ζώο από το σώμα της φρουράς είχε μια καλή ιδέα και είπε:
«Πρέπει να ερευνήσουμε προσεκτικά την υπόθεση. Όταν μια αλεπού ακούει τις άλλες αλεπούδες να φωνάζουν, ανταποκρίνεται αμέσως στο κάλεσμα. Θα κανονίσουμε λοιπόν μόλις...
-
Οι γυναίκες του Δία: Μια προσωπική αναζήτηση πίσω από τους μύθους
Όσο περισσότερο ασχολούμαι με τη μυθολογία, τόσο συνειδητοποιώ ότι η ερωτική ζωή του Δία δεν είναι απλά μια ατελείωτη λίστα κατακτήσεων. Δεν είναι μόνο το κουτσομπολιό της αρχαιότητας. Είναι κάτι βαθύτερο, πιο συμβολικό. Κάθε γυναίκα που σχετίστηκε μαζί του δεν είναι απλώς μια «πρώην», αλλά ένας κρίκος σε μια αλυσίδα που ενώνει φυσικά φαινόμενα, θεσμούς και κοινωνικές αξίες.
Η πρώτη γυναίκα που αναφέρεται πως πήρε ο Δίας ήταν η Χθονίη – η Γη η ίδια. Μου φαίνεται σχεδόν ποιητικό ότι ο Δίας δημιούργησε τον κόσμο για να την ντύσει με έναν πέπλο, γεμάτο στεριές και θάλασσες. Εκεί, ξεκινά ο συμβολισμός: η ένωση ουρανού και γης. Ο Δίας δεν είναι ακόμη ο γνωστός ερωτιάρης. Είναι ο Δημιουργός, ο Δαμάτριος, ο Καρποφόρος. Η σχέση του με τη Χθονίη δεν είναι απλώς ερωτική· είναι η κοσμογονία.
Μετά ήρθε η Μήτις – η θεά της σοφίας. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Άλλαζε μορφές για να τον αποφύγει, αλλά τελικά δεν τα κατάφερε. Κι εκείνος, μόλις την κατέκτησε, την κατάπιε, φοβούμενος μια προφητεία πως ο γιος της θα του έκλεβε τη βασιλεία. Από αυτή την... ιδιότυπη εγκυμοσύνη, γεννήθηκε η Αθηνά – μέσα από το κεφάλι του. Όχι απλώς μια κόρη, αλλά η ίδια η σοφία, η στρατηγική, η λογική. Ο πατέρας μόνος του γεννά το παιδί: πατριαρχία σε πλήρη ισχύ. Ο ρόλος της μητέρας σχεδόν σβήνεται και αυτό μόνο τυχαίο δεν είναι.
Ο Δίας επιθυμούσε και τη Θέτιδα, αλλά πάλι, η προφητεία ότι ο γιος της θα ήταν ισχυρότερός του τον κράτησε πίσω. Άλλοι λένε ότι η Θέτιδα τον απέρριψε από σεβασμό στην Ήρα. Το βέβαιο είναι ότι τελικά την πάντρεψαν με θνητό τον Πηλέα κι εκείνη γέννησε τον Αχιλλέα. Η εξουσία πάνω στους ημίθεους και τους ήρωες περνά και από το κρεβάτι του Δία, έστω και απόντος.
Άλλη γυναίκα του ήταν η Διώνη – και μαζί απέκτησαν την Αφροδίτη. Εδώ μπλέκεται το αρχαϊκό με το Ομηρικό. Κάποιοι την ήθελαν κόρη του Ουρανού, άλλοι του Δία. Ο μύθος προσαρμόζεται, ανάλογα με το τι θέλουμε να εξηγήσουμε: την αγάπη, τη γονιμότητα, την έλξη. Ο Δίας ως Καρποδοτήρ, Επικάρπιος, συνεχίζει να καρπίζει ιδέες, θεούς, έννοιες.
Και ύστερα, έρχεται η Ήρα – η μία και μοναδική, όπως λένε. Η νόμιμη. Αλλά και αυτή η σχέση τους ξεκίνησε πριν τον γάμο, στα κρυφά. Οι ιστορίες τους έχουν τη δική τους θέρμη, σχεδόν ανθρώπινη. Ζήλια, καβγάδες, αλλά και παιδιά: ο Άρης, η Ήβη, η Ειλείθυια, ο Ήφαιστος – αν και εκεί υπάρχει μπέρδεμα για το αν τον γέννησε μόνη της η Ήρα ή μαζί με τον Δία. Και αυτός ο μύθος μάς λέει πολλά: οι ρόλοι σταθεροποιούνται, η μητέρα παλεύει για δικαίωμα, αλλά ο πατέρας κυριαρχεί.
Όσο προχωρώ στην ερευνά μου, βλέπω ότι η ερωτική δραστηριότητα του Δία δεν είναι «βουλιμία», όπως θα λέγαμε για άλλους χθόνιους θεούς. Είναι μέσο. Μέσο για να δικαιολογηθούν θεσμοί, να εξηγηθούν φυσικά φαινόμενα, να συνδεθούν οι θεοί με τις τέχνες, τις εποχές, τις ανθρώπινες κοινωνίες. Η πατρότητα του Δία απέναντι στην Αθηνά και τον Ήφαιστο μάς μιλά για τη δημιουργικότητα, τη φωτιά, τη σοφία – αλλά και για μια εποχή που χρειαζόταν οι θεοί να είναι άντρες και κυρίαρχοι.
Ακόμη και οι πιο «δύσκολες» σχέσεις του, όπως με τον Γανυμήδη, εξυπηρετούσαν μυθολογικά σχήματα: τη μετάβαση από το θνητό στο θεϊκό, την αποδοχή της παιδεραστίας, αλλά και τον συμβολισμό της αιώνιας νεότητας. Αν και υπάρχει υπόνοια ότι αρχικά ο μύθος με τον Γανυμήδη δεν είχε ερωτική σημασία.
Σήμερα, ως γυναίκα, δεν μπορώ να αγνοήσω την υπερβολή, την επιβολή, τη μονομέρεια. Αλλά βλέπω και τη δύναμη των γυναικών του μύθου. Η Μήτις, η Θέτιδα, η Ήρα – όλες έχουν βούληση, ακόμα κι όταν η ιστορία τις καταπίνει. Όλες κάτι ενσαρκώνουν: σοφία, σεβασμό, δύναμη, μητρότητα.
Ο Δίας, είτε ως Γαιάοχος είτε ως Καρποφόρος, μέσα από κάθε ένωση του, δεν κατακτά απλά· συμβολίζει. Και μέσα από αυτές τις ενώσεις χτίζεται ένας ολόκληρος κόσμος – όχι πάντα δίκαιος, αλλά βαθιά ανθρώπινος.
Σε αυτό το πρώτο μου ταξίδι στον κόσμο του Δία, προσπάθησα να δω πίσω από τους μύθους, πίσω από τα ονόματα και τις ερωτικές περιπέτειες,...
-
Ο μύθος του Κερκύονα αντιπροσωπεύει τον ωμό, ανεξέλεγκτο σωματικό εξαναγκασμό, χωρίς ίχνος ηθικής ή τιμής.
Ο Κερκύονας: Ένας τύραννος του δρόμου
Ο Κερκύονας, σύμφωνα με τις παραδόσεις, ήταν γιος του Ποσειδώνα ή του Ηφαίστου και της Σκύθας ή Ευφήμης, ανάλογα με την εκδοχή του μύθου. Ζούσε κοντά στην Ελευσίνα, όπου είχε καθιερώσει ένα φρικιαστικό «αγώνισμα»: προκαλούσε σε πάλη τους περαστικούς και, αφού τους νικούσε με τη δύναμη και την αγριότητά του, τους σκότωνε με βίαιο τρόπο. Ήταν γνωστός για τη σκληρότητα και την αλαζονεία του, θεωρούσε τον εαυτό του ανίκητο και τρομοκρατούσε την ευρύτερη περιοχή.
Η άφιξη του Θησέα
Ο Θησέας, νέος, γενναίος και αποφασισμένος να αποδείξει την αξία του, αποφάσισε να ταξιδέψει από την Τροιζήνα στην Αθήνα δια ξηράς, παρά τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους του δρόμου. Σκοπός του ήταν όχι μόνο να φτάσει στον πατέρα του, τον βασιλιά Αιγέα, αλλά και να καθαρίσει τον δρόμο από όσους σκορπούσαν τον τρόμο. Στην Ελευσίνα ήρθε αντιμέτωπος με τον Κερκύονα και δεν δίστασε να δεχθεί την πρόκλησή του σε πάλη.
Η μάχη μεταξύ τους ήταν σφοδρή. Ο Κερκύονας, γεμάτος αλαζονεία και εμπειρία, θεώρησε εύκολο αντίπαλο τον νεαρό Θησέα. Όμως ο Θησέας δεν ήταν απλώς δυνατός· ήταν και ευφυής. Χρησιμοποιώντας τεχνικές πάλης και όχι μόνο ωμή δύναμη, κατάφερε να υπερισχύσει. Τελικά, νίκησε τον Κερκύονα με την ίδια του τη μέθοδο και τον σκότωσε, απελευθερώνοντας την περιοχή από τον τυραννικό του ζυγό.
Αποσυμβολισμός του άθλου
Ο άθλος του Θησέα απέναντι στον Κερκύονα δεν είναι απλώς μια ιστορία δύναμης. Είναι η επικράτηση του νόμου και της ηθικής απέναντι στην αυθαιρεσία και τη βία. Ο Θησέας, σε αντίθεση με τους ληστές που συναντά, δεν σκοτώνει από κακία ή για προσωπικό όφελος. Σκοτώνει για να αποδώσει δικαιοσύνη, για να αποκαταστήσει την ισορροπία και την ασφάλεια.
Ο Κερκύονας, όπως και οι άλλοι αντίπαλοι του Θησέα, μπορεί να ιδωθεί ως μια προσωποποίηση των σκοτεινών πτυχών της ανθρώπινης φύσης. Ο Θησέας δεν τους αντιμετωπίζει απλώς με δύναμη, αλλά με σωφροσύνη και ηθική υπεροχή. Έτσι, το πέρασμά του προς την Αθήνα δεν είναι απλώς ένα φυσικό ταξίδι, αλλά ένα είδος κάθαρσης – μια μυητική πορεία του ήρωα προς την ενηλικίωση και την ηγεσία.
Η παρακαταθήκη του άθλου
Ο άθλος με τον Κερκύονα έχει αφήσει το στίγμα του τόσο στη μυθολογική παράδοση όσο και στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων. Συμβολίζει την ανάγκη να αντιμετωπίζονται οι δυνάμεις της αδικίας με αποφασιστικότητα αλλά και μέτρο. Ο Θησέας, ως προστάτης της Αθήνας και των δημοκρατικών της αξιών, εκπροσωπεί το πρότυπο του ηγέτη που μάχεται για το κοινό καλό.
Με αυτόν τον άθλο, όπως και με τους υπόλοιπους που ακολούθησαν ή προηγήθηκαν, ο Θησέας αναδεικνύεται όχι απλώς ως ήρωας της μυθολογίας, αλλά ως σύμβολο της ίδιας της έννοιας του πολιτισμού απέναντι στη βαρβαρότητα.
Ο μύθος του Θησέα και του Κερκύονα δεν είναι απλώς μια περιπέτεια γεμάτη δράση. Πίσω από τη μυθική πάλη τους, κρύβεται μια διαχρονική εσωτερική μάχη που μπορεί να ειδωθεί ως συμβολική αναπαράσταση των ψυχολογικών συγκρούσεων που βιώνει ο κάθε άνθρωπος — ιδιαίτερα ο σύγχρονος άνθρωπος, ο οποίος παλεύει καθημερινά με εσωτερικούς «ληστές» και «τυράννους».
Ο Κερκύονας ως αρχέτυπο του εσωτερικού δυνάστη
Στην ψυχολογική του διάσταση, ο Κερκύονας δεν είναι απλώς ένας εξωτερικός αντίπαλος. Είναι το σύμβολο της βίας που εσωτερικεύεται: η επιθετικότητα, ο αυταρχισμός, η ανάγκη για έλεγχο και κυριαρχία. Αντιπροσωπεύει το «σκιώδες Εγώ», τη σκοτεινή πλευρά της ψυχής, όπως περιγράφεται στη Γιουνγκιανή ψυχολογία – το κομμάτι του εαυτού μας που τείνουμε να καταπιέζουμε ή να αγνοούμε, αλλά που εν τέλει μας καθορίζει μέσα από την απόρριψη ή τη σύγκρουση.
Ο Κερκύονας δεν νικά μόνο με τη δύναμη· νικά μέσα από την αλαζονεία, την αυτοεικόνα του ανίκητου. Είναι το εσωτερικό εκείνο στοιχείο που ψιθυρίζει ότι «πρέπει να επιβληθείς για να αξίζεις», που μας ωθεί σε υπερβολές, τοξικές...
-
Η λύτρωση μέσα από τη σύγκρουση
Η ήττα του Κερκύονα δεν είναι απλώς εκδίκηση· είναι κάθαρση. Ο δρόμος του Θησέα προς την Αθήνα – την πόλη της δημοκρατίας, της λογικής, του πολιτισμού – περνά μέσα από αυτά τα σκοτεινά σημεία της ψυχής. Μόνο αφού περάσει από αυτά και τα ξεπεράσει, είναι έτοιμος να ηγηθεί, να δημιουργήσει, να αγαπήσει. Έτσι και ο σύγχρονος άνθρωπος χρειάζεται να περάσει από τις δικές του «Ελευσίνες», να αναμετρηθεί με τους «Κερκύονες» που κουβαλά εντός του. Μόνο τότε μπορεί να προχωρήσει σε ένα επίπεδο πιο συνειδητό, πιο ουσιαστικό, πιο ανθρώπινο.
1. Η σκιά κατά τον Jung: Ο Κερκύονας ως ο σκοτεινός εαυτός
Ο Carl Jung εισάγει την έννοια της «Σκιάς» ως το ασυνείδητο μέρος της προσωπικότητάς μας που περιλαμβάνει όλα όσα καταπιέζουμε, απωθούμε ή αρνούμαστε – τα «αρνητικά» χαρακτηριστικά μας, όπως θυμός, επιθετικότητα, βία, ενοχές. Ο Κερκύονας μπορεί να ιδωθεί ως η προσωποποίηση αυτής της Σκιάς. Είναι μια προβολή της αχαλίνωτης, απάνθρωπης πλευράς του ίδιου του Θησέα, ή γενικότερα του ανθρώπου. Ο Θησέας δεν τον σκοτώνει τυφλά, αλλά τον αντιμετωπίζει με ψυχραιμία και δεξιότητα, υποδηλώνοντας μια συνειδητή αντιπαράθεση με τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού του.
2. Η θεωρία του Freud: Η μάχη του Εγώ με το Ένστικτο
Ο Sigmund Freud περιγράφει την ψυχική δομή του ανθρώπου μέσα από τρία βασικά στοιχεία:
Το Εκείνο (Id): τα ένστικτα, η βία, το χάος, Το Υπερεγώ (Superego): οι ηθικές αξίες, οι κοινωνικοί κανόνες, Το Εγώ (Ego): ο μεσάζων ανάμεσα στα δύο, προσπαθεί να διατηρήσει την ισορροπία
Στον μύθο, ο Κερκύονας αντιπροσωπεύει το Εκείνο – τα ανεξέλεγκτα, πρωτόγονα ένστικτα. Δεν παλεύει για κάποια αξία ή σκοπό, αλλά για να κυριαρχήσει, να καταστρέψει.
Ο Θησέας, αντίθετα, συμβολίζει το Εγώ: προσπαθεί να ελέγξει και να τιθασεύσει το ένστικτο μέσω λογικής, στρατηγικής και ηθικής αντίληψης.
Η νίκη του Θησέα δεν είναι απλώς φυσική· είναι η επικράτηση του Εγώ επί των ενστίκτων. Ένας αγώνας που κάθε άνθρωπος βιώνει – στην ανάγκη να διαχειριστεί επιθετικές τάσεις, παρορμήσεις, εσωτερικές συγκρούσεις.
3. Η θεωρία του Adler: Η αναζήτηση υπεροχής και η μετατροπή του συμπλέγματος κατωτερότητας
Ο Alfred Adler επικεντρώνεται στην ανθρώπινη επιδίωξη για υπεροχή, κοινωνική πρόοδο, στην ωρίμανση και στην αυτοπραγμάτωση. Θεωρεί ότι η κινητήρια δύναμη της προσωπικότητας είναι η ανάγκη να ξεπεράσουμε αισθήματα κατωτερότητας και να επιτύχουμε προσωπική πληρότητα. Όταν αυτή η ανάγκη εκφράζεται υγιώς, οδηγεί σε πρόοδο· όταν όμως διαστρεβλώνεται, μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές μορφές εξουσίας.
Ο Κερκύονας, ως τύραννος που επιβάλλεται στους άλλους με τη δύναμη, συμβολίζει κάποιον που έχει εγκλωβιστεί στο σύμπλεγμα κατωτερότητας και προσπαθεί να το καλύψει με την υπερβολική ανάγκη για κυριαρχία. Η ανάγκη του να παλεύει και να σκοτώνει αντανακλά έναν άνθρωπο που δεν έχει βρει την πραγματική του αξία και την αναζητά μέσα από τον φόβο των άλλων. Ο Θησέας, αντίθετα, εκπροσωπεί τον άνθρωπο που ξεπερνά το σύμπλεγμα μέσα από την κοινωνική προσφορά. Δεν επιδιώκει εξουσία για να αισθανθεί ανώτερος, αλλά επιθυμεί να καθαρίσει τον δρόμο για όλους – μια πράξη συλλογικής σημασίας, όχι εγωισμού.
Ο σύγχρονος ήρωας μέσα μας
Η μάχη με τον Κερκύονα δεν είναι μόνο εξωτερική· είναι ο διαρκής εσωτερικός αγώνας του ανθρώπου για να συμφιλιώσει το σκοτάδι με το φως, την επιθυμία με τον έλεγχο, την αδυναμία με την αρετή.
Ο Θησέας ζει μέσα μας ως το κομμάτι εκείνο που δεν φοβάται να κοιτάξει κατάματα τον εσωτερικό του εχθρό – και να τον νικήσει όχι με μίσος, αλλά με επίγνωση, αξίες και σκοπό. Η ελληνική μυθολογία δεν είναι απλώς ένα αρχαίο αφήγημα ηρώων και τεράτων, αλλά ένας ζωντανός καθρέφτης της ανθρώπινης ψυχής. Ο άθλος του Θησέα με τον Κερκύονα, πέρα από μια μυθική ιστορία μάχης, έχει βαθιές ψυχολογικές προεκτάσεις που μιλούν άμεσα στον σύγχρονο άνθρωπο. Μπορούμε να δούμε αυτόν τον άθλο ως μια εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στο φως
-
Η ιστορία του ελληνικού έθνους είναι διάσπαρτη με στιγμές ηρωισμού, ανείπωτης θυσίας και πίστης στην ελευθερία. Σε αρκετές περιπτώσεις, η αντίσταση απέναντι στον κατακτητή δεν σήμαινε απλώς αγώνα, αλλά και την απόλυτη αυτοθυσία. Οι ομαδικές αυτοθυσίες, από το Κούγκι μέχρι το Μεσολόγγι και τη Μονή Αρκαδίου, δεν ήταν απλώς πράξεις απελπισίας. Ήταν, συχνά, συνειδητές επιλογές ενός ηρωικού τέλους, όταν η παράδοση θεωρούταν χειρότερη από τον θάνατο.
Το Ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου και η θυσία του Χρήστου Καψάλη
Το Μεσολόγγι κατέχει μία από τις πιο εμβληματικές θέσεις στην επαναστατική ιστορία της Ελλάδας. Μετά από μακροχρόνια πολιορκία από τις συνδυασμένες δυνάμεις του Κιουταχή και του Ιμπραήμ, οι κάτοικοι και οι αγωνιστές του Μεσολογγίου, εξαντλημένοι από την πείνα και τις κακουχίες, αποφάσισαν τον Απρίλιο του 1826 να κάνουν μια ηρωική έξοδο. Δεν επρόκειτο για φυγή. Ήταν πράξη απελπισμένης ελπίδας, αλλά και έσχατης αξιοπρέπειας.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό ηρωισμού ξεχωρίζει η μορφή του Χρήστου Καψάλη, ενός απλού ανθρώπου, που όμως μετατράπηκε σε σύμβολο αυτοθυσίας. Ο Καψάλης, βλέποντας πως οι Τουρκοαιγύπτιοι ετοιμάζονταν να εισβάλλουν στα τελευταία σπίτια και στις αποθήκες πυρομαχικών όπου είχαν καταφύγει γέροντες, γυναίκες και παιδιά, άναψε το φυτίλι και ανατινάχθηκε μαζί τους, παίρνοντας μαζί του πολλούς εχθρούς. Δεν ήταν πράξη απελπισίας. Ήταν μια συνειδητή επιλογή να μη χαρίσει την ταπείνωση στους εισβολείς.
Η ανατίναξη στο Κούγκι – Ο καλόγερος Σαμουήλ και το πνεύμα της αντίστασης
Λίγα χρόνια πριν, στα βουνά της Ηπείρου, στην ιστορική μονή του Σέλτσου κοντά στο Σούλι, γράφτηκε μια άλλη σελίδα ηρωισμού. Το Δεκέμβριο του 1803, οι Σουλιώτες είχαν πλέον περικυκλωθεί από τις δυνάμεις του Αλή Πασά. Στη μονή Κούγκι, όπου είχαν καταφύγει γυναίκες, παιδιά και λίγοι μαχητές, ο καλόγερος Σαμουήλ επιλέγει να βάλει τέλος στο δράμα με τον δικό του τρόπο. Ανατινάζει την πυριτιδαποθήκη, προκαλώντας θάνατο τόσο στους κατακτητές όσο και στους ίδιους.
Η πράξη αυτή έχει μείνει θρυλική όχι μόνο για τον θάνατο, αλλά κυρίως για το ηθικό και συμβολικό της φορτίο: Κανείς δεν παραδίδεται. Η θυσία υπερβαίνει τη ζωή όταν γίνεται για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.
Μονή Αρκαδίου – Το κρητικό ολοκαύτωμα
Κατά την Κρητική Επανάσταση του 1866, η Μονή Αρκαδίου αποτέλεσε το επίκεντρο της αντίστασης των Κρητών απέναντι στην Οθωμανική κυριαρχία. Όταν οι Οθωμανοί εισέβαλαν στο μοναστήρι, το οποίο είχε καταφύγιο για εκατοντάδες γυναικόπαιδα και μαχητές, ο ηγούμενος Γαβριήλ και ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης πήραν την ιστορική απόφαση: να ανατινάξουν την πυριτιδαποθήκη και να οδηγήσουν το μοναστήρι σε ολοκαύτωμα.
Η πράξη αυτή συγκλόνισε όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά και τη διεθνή κοινή γνώμη. Το Αρκάδι έγινε σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας. Οι επαναστάτες δεν πολεμούσαν μόνο με όπλα, αλλά με την ίδια τη ζωή τους.
Ο Φάρος της Επανάστασης και άλλες μορφές ηρωικού θανάτου
Η Επανάσταση του 1821 δεν στέριωσε μόνο στα πεδία των μαχών αλλά και σε πράξεις έσχατης αντίστασης, όπως αυτή των Ναουσαίων, των Σφακιανών ή των Σουλιωτισσών που έπεσαν από τον Ζάλογγο. Ο λεγόμενος «Φάρος της Επανάστασης» δεν ήταν ένας τόπος, αλλά μια νοοτροπία. Η αυτοθυσία λειτουργούσε ως πνευματικός φάρος που έδειχνε το δρόμο της αξιοπρέπειας, ακόμη και μπροστά στον θάνατο.
Απελπισία ή συνειδητή επιλογή;
Το ερώτημα παραμένει: Ήταν πράξεις απελπισίας ή βαθιά συνειδητοποιημένες επιλογές; Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά πιεστικές, η ελπίδα για σωτηρία σχεδόν ανύπαρκτη. Κι όμως, δεν είναι κάθε απελπισία τυφλή. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους γνώριζαν ακριβώς τι έκαναν. Δεν ήταν άβουλα θύματα των περιστάσεων, αλλά φορείς ενός βαθύτερου ιδανικού: η ελευθερία δεν διαπραγματεύεται, και ο θάνατος, όταν έρχεται με όρους αξιοπρέπειας, δεν είναι ήττα.
Η κληρονομιά της αυτοθυσίας
Οι ομαδικές αυτοθυσίες δεν είναι απλώς...
-
Η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν μόνο ένας αγώνας των ανδρών με τα όπλα στα χέρια. Ήταν ένας συνολικός ξεσηκωμός, μια έκρηξη εθνικής συνείδησης και αξιοπρέπειας, όπου οι γυναίκες έπαιξαν ρόλο εξίσου σπουδαίο και καθοριστικό. Άλλες ως υποστηρίκτριες στην πρώτη γραμμή της καθημερινής επιβίωσης, άλλες ως αγωνίστριες που πάλεψαν με πάθος και πίστη και πολλές ως μάρτυρες που προτίμησαν τον θάνατο αντί της ατίμωσης. Σε μια εποχή όπου η τιμή μιας γυναίκας θεωρούνταν ιερή και άρρηκτα δεμένη με την ταυτότητά της, δεν δίστασαν να θυσιαστούν για να προστατεύσουν αυτό που θεωρούσαν ανώτερο κι από την ίδια τους τη ζωή. Αυτή η πράξη δεν ήταν απλή αυτοχειρία· ήταν μια κραυγή ελευθερίας, μια ηρωική πράξη αντίστασης και υπέρτατης αυτοθυσίας που σημάδεψε ανεξίτηλα την ιστορική μνήμη του Έθνους.
Το Ζάλογγο – Ο Χορός της Θυσίας
Η πιο γνωστή περίπτωση είναι αυτή των Σουλιωτισσών στο Ζάλογγο, το 1803, λίγο πριν την έναρξη της Επανάστασης. Κατά την πολιορκία των Σουλιωτών από τον Αλή Πασά, οι γυναίκες του Σουλίου, μη μπορώντας να αντέξουν τη σκλαβιά και τον βιασμό, πήραν τα παιδιά τους και ανέβηκαν στον γκρεμό. Εκεί, σε μια πράξη πέρα από τα όρια της ανθρώπινης λογικής, χόρεψαν έναν τελευταίο χορό, τραγουδώντας και ρίχνοντας η μία μετά την άλλη τον εαυτό της στο κενό. Αυτή η εικόνα – μητέρες να αγκαλιάζουν τον θάνατο μαζί με τα παιδιά τους – χαράχθηκε βαθιά στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων και έγινε διαχρονικό σύμβολο ελευθερίας και αδάμαστου φρονήματος.
Η Αυτοθυσία των Μανιατισσών
Οι γυναίκες της Μάνης, γνωστές για την αδάμαστη ψυχή και την ανεξαρτησία τους, είχαν πολλές φορές βρεθεί στη θέση να αμυνθούν μόνες τους, χωρίς αντρικά στηρίγματα. Σε μια από τις πιο σκληρές επιθέσεις των Τουρκοαιγυπτίων του Ιμπραήμ, αρνούμενες την υποταγή και τον εξευτελισμό, έπεσαν από τα βράχια του Ταϋγέτου, κρατώντας σφιχτά τα παιδιά τους στην αγκαλιά. Η Μάνη, άλλωστε, δεν υποδουλώθηκε ποτέ πλήρως στους Οθωμανούς, χάρη και στο ακλόνητο πολεμικό πνεύμα των κατοίκων της, ανδρών και γυναικών. Οι γυναίκες εκεί δεν ήταν μονάχα μάνες και σύζυγοι – ήταν πολεμίστριες της τιμής και της αξιοπρέπειας.
Η Σφαγή της Χίου και οι Γυναίκες που Βούτηξαν στη Θάλασσα
Τον Απρίλιο του 1822, η Χίος καταστράφηκε ολοσχερώς από τις οθωμανικές δυνάμεις. Χιλιάδες κάτοικοι σφαγιάστηκαν, βασανίστηκαν ή πουλήθηκαν ως σκλάβοι στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Πολλές Χιώτισσες, βλέποντας τον κλοιό να σφίγγει, αρνήθηκαν να παραδοθούν στην ατιμωτική μοίρα που τους επιφύλασσε ο κατακτητής. Πήδηξαν στα βράχια ή στη θάλασσα, πνίγοντας πρώτα τα παιδιά τους για να μην πέσουν στα χέρια των εχθρών. Η θυσία τους είναι μία από τις πιο συγκλονιστικές πράξεις απόγνωσης και μεγαλείου μαζί, που δείχνει τι σημαίνει να διαλέγεις τον θάνατο με αξιοπρέπεια αντί τη ζωή με ταπείνωση.
Οι Γυναίκες της Κάσου και των Ψαρών
Η Κάσος και τα Ψαρά ήταν δύο νησιά που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον Αγώνα, αλλά πλήρωσαν βαρύ τίμημα. Όταν οι Τούρκοι και οι Αιγύπτιοι κατέλαβαν τα νησιά, τα κατέστρεψαν ολοσχερώς. Οι γυναίκες, μπροστά στην απειλή του βιασμού και της σκλαβιάς, προτίμησαν τον θάνατο. Πολλές ανατινάχθηκαν μέσα στις αποθήκες πυρομαχικών ή ρίχτηκαν στη θάλασσα, παίρνοντας μαζί τους και τα παιδιά τους. Η αυτοκαταστροφή τους δεν ήταν απελπισία – ήταν πράξη αξιοπρέπειας, αντίστασης και προσφοράς στην εθνική υπόθεση.
Τι Σημαίνει Αυτή η Θυσία Σήμερα
Οι πράξεις αυτών των γυναικών δεν ήταν απλώς ιστορικά γεγονότα – ήταν διαχρονικές εκδηλώσεις ενός ακραίου, ανυπέρβλητου ηρωισμού. Μιας φιλοσοφίας ζωής που έβλεπε την ελευθερία και την τιμή ως υπέρτατες αξίες, πέρα και πάνω από την ίδια την ύπαρξη. Σήμερα, σε έναν κόσμο που έχει αλλάξει τόσο πολύ, ίσως να δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τη δύναμη της επιλογής τους. Εκείνες όμως, σε καιρούς σκοτεινούς και απάνθρωπους, διάλεξαν το φως της ελευθερίας, έστω και με τίμημα τη ζωή τους.
Οι γυναίκες αυτές δεν έδρασαν για να τις θαυμάσουμε. Δεν έψαχναν τη δόξα, ούτε την αναγνώριση. Πέθαναν για να εμπνεύσουν. Πέθαναν για να...
-
Άνθρωποι και ιστορίες-Αφόρητη παθολογική ζήλεια
Η ιστοσελίδα μου
https://www.angeligeorgia.gr
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
https://www.facebook.com/mythoikaipolitismoi
email: angeligeorgia.storyteller@gmail.com
-
Άνθρωποι και ιστορίες- Λωξάντρα. Της Μαρίας Ιορδανίδου.
Το βιβλίο «Λωξάντρα» είναι ένα από τα πιο αγαπημένα και διαχρονικά ελληνικά μυθιστορήματα, γραμμένο από τη Μαρία Ιορδανίδου και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1963.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Το μυθιστόρημα είναι εμπνευσμένο από τη ζωή της γιαγιάς της συγγραφέα, της Λωξάντρας, μιας δυναμικής και πληθωρικής γυναίκας από την Κωνσταντινούπολη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ξετυλίγεται η ιστορία της οικογένειάς της και της ζωής στην Πόλη στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα.
Η Λωξάντρα είναι μια γυναίκα γεμάτη ζωή, καλοσύνη και απέραντη αγάπη για τη μαγειρική και την οικογένειά της. Το φαγητό και η παράδοση παίζουν σημαντικό ρόλο στην αφήγηση, καθώς η Λωξάντρα εκφράζει την αγάπη της μέσα από τις γεύσεις και τα αρώματα της πολίτικης κουζίνας.
Ιστορικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Το βιβλίο αποτυπώνει την καθημερινότητα των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, τις σχέσεις τους με τις άλλες εθνότητες, αλλά και τις ιστορικές αναταράξεις της εποχής, όπως η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η Μικρασιατική Καταστροφή.
Διασκευές
Η «Λωξάντρα» έχει αγαπηθεί τόσο πολύ που μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση σε μια πολύ επιτυχημένη σειρά της ΕΡΤ το 1980, με την Μπέτυ Βαλάση στον ρόλο της Λωξάντρας.
Η ιστοσελίδα μου
https://www.angeligeorgia.gr
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
https://www.facebook.com/mythoikaipolitismoi
email: angeligeorgia.storyteller@gmail.com
-
Άνθρωποι και ιστορίες -Η δύναμη των ξεκάθαρων στόχων της γαλήνης και της χαράς.
Η ιστοσελίδα μου
https://www.angeligeorgia.gr
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
https://www.facebook.com/mythoikaipolitismoi
email: angeligeorgia.storyteller@gmail.com
-
Άνθρωποι και ιστορίες- Σχολείο η ζωή.
Η ιστοσελίδα μου
https://www.angeligeorgia.gr
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
https://www.facebook.com/mythoikaipolitismoi
email: angeligeorgia.storyteller@gmail.com
-
Η ιστοσελίδα μου
https://www.angeligeorgia.gr
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
https://www.facebook.com/mythoikaipolitismoi
email: angeligeorgia.storyteller@gmail.com
-
Το βιβλίο «Κόκκινες γραμμές», οδηγός ανθεκτικότητας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΣΟΠΤΡΟΝ
Αν μπεις μέσα σε φουρτουνιασμένη θάλασσα μπορεί να πνιγείς, αλλά μπορεί να διασκεδάσεις και να σερφάρεις.
Τι σε εμποδίζει να χαρείς τις ομορφιές της ζωής;
Οι στερεοτυπικές συμπεριφορές σου, οι κόκκινες γραμμές σου, που σε κρατάνε μακριά και περιορισμένο από το να προοδεύσεις, να εμπιστευτείς, να αγαπήσεις, να χαρείς, να ονειρευτείς, να υλοποιήσεις και οι τοξικοί άνθρωποι που σου κλείνουν τον δρόμο της ζωής.
Σπάσε τις κόκκινες γραμμές που σε εμποδίζουν να βγεις στη ζωή, έτσι όπως σου αξίζει, ως μαχητής και δημιουργός. Γίνε ανθεκτικός στις δυσκολίες και τα προβλήματα, βάλε όρια στην τοξικότητα που σε περιβάλλει, κόψε τις ανθυγιεινές σχέσεις και ζήσε ελεύθερος από όρια και περιορισμούς.
ΜΙΑ ΧΡΗΣΙΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΑΤΙ ΑΚΟΜΑ
Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΟΥ
ΞΕΡΕΙΣ ΠΟΙΟΣ ΕΙΜ' ΕΓΩ;
ΒΡΕ ΤΙ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ
ΠΩΣ ΑΛΛΑΖΕΙΣ ΓΥΑΛΙΑ;
ΤΟ ΣΕΝΤΟΥΚΙ ΤΩΝ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΩΝ
ΑΛΛΑΖΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ;
ΕΙΣΑΙ ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ!
ΚΙ ΟΜΩΣ, ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ!
Η ΑΒΑΣΤΑΧΤΗ ΕΛΑΦΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΟΥ
Ο ΧΑΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
ΑΓΑΠΗΣΕ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΤΩΡΑ ΣΟΥ
ΕΛΑ ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΣΟΥ
ΠΕΡΙ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΛΥΣΕΙΣ
ΟΤΑΝ ΠΕΦΤΕΙΣ, ΣΗΚΩΝΕΣΑΙ
Ο ΒΥΘΟΣ ΣΟΥ
Α-ΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΝΟΣ
ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΤΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΠΟΝΟΥ
ΑΧ, ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ
ΣΕΒΑΣΜΟΣ - ΑΥΤΟΣΕΒΑΣΜΟΣ
ΑΥΤΑΓΑΠΗ = Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΟΥ
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ... ΩΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Νάνσυ Φωτοπούλου, Συγγραφέας, Θεραπεύτρια
Email: fo.nancy@gmail.com
Η ιστοσελίδα μου
https://www.angeligeorgia.gr
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
https://www.facebook.com/mythoikaipolitismoi
email: angeligeorgia.storyteller@gmail.com
-
Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Λουκιανός, Υπατία, Μέρλιν ο μάγος, Ζαν ντ’ Αρκ, Παράκελσος.
Η ιστοσελίδα μου
https://www.angeligeorgia.gr
Τα Podcast μου:
https://angeligeorgiastoryteller.gr
https://mithoikaipolitismoi.gr
https://akougontasmetingeorgia.gr
https://theatromeangeligeorgia.gr
Το κανάλι μου στο you tube
https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured
Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:
https://www.facebook.com/angeligeorgia
Facebook σελίδα Μύθοι και πολιτισμοί:
https://www.facebook.com/mythoikaipolitismoi
email: angeligeorgia.storyteller@gmail.com
-
Ο Γιούνγκ θεωρούσε ότι ο ανθρώπινος ψυχισμός δεν περιορίζεται μόνο στο ατομικό ασυνείδητο, αλλά διαμορφώνεται και από το συλλογικό ασυνείδητο, το οποίο αποτελείται από αρχέτυπα—πρωταρχικά σύμβολα και πρότυπα συμπεριφοράς που απαντώνται παγκοσμίως. Στα λαϊκά παραμύθια, αυτά τα αρχέτυπα εμφανίζονται μέσα από χαρακτήρες όπως ο ήρωας, ο σοφός γέροντας, η μάγισσα, η μητέρα-γη, ο σκοτεινός αντίπαλος και η ψυχή σε αναζήτηση.
Για παράδειγμα, ο ήρωας ενός παραμυθιού—όπως η Σταχτοπούτα, ο Χανς και η Γκρέτελ ή ο Τζακ με τη φασολιά—αντιπροσωπεύει το ταξίδι του ατόμου προς την αυτογνωσία και την ολοκλήρωση. Η μάγισσα ή ο δράκος ενσαρκώνει τις σκιερές πτυχές του ασυνείδητου που πρέπει να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν, ενώ ο σοφός γέροντας ή η νεράιδα λειτουργούν ως οδηγοί που δίνουν συμβουλές και εργαλεία στον ήρωα.
Οι ψυχαναλυτικές ερμηνείες των λαϊκών παραμυθιών
Οι ψυχολόγοι και ψυχαναλυτές, επηρεασμένοι από τον Γιούνγκ, ανέλυσαν τις ιστορίες των λαϊκών παραμυθιών για να ανακαλύψουν τα βαθύτερα ψυχολογικά νοήματα τους. Ο Jack Salome, για παράδειγμα, συνέδεσε τα παραμύθια με τη θεραπευτική διαδικασία, θεωρώντας ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως καθρέφτης των ψυχικών συγκρούσεων και των δυνατοτήτων αυτοβελτίωσης του ανθρώπου.
Ο Χορχέ Μπουκάι, με τη δική του προσέγγιση, χρησιμοποίησε παραμύθια και διδακτικές ιστορίες για να διερευνήσει τις ανθρώπινες σχέσεις, τα τραύματα, τις προσωπικές μεταβάσεις και τις συναισθηματικές εξελίξεις. Σύμφωνα με τον ίδιο, ένα παραμύθι μπορεί να αποκαλύψει μύχιες ανάγκες και επιθυμίες, να προσφέρει παρηγοριά και να γίνει οδηγός προς την αυτογνωσία.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορία της «Γενναίας Ραπουντζέλ», όπου η νεαρή κοπέλα είναι εγκλωβισμένη σε έναν πύργο (αναπαριστώντας την καταπίεση του ατομικού εαυτού από εξωτερικές ή εσωτερικές δυνάμεις), μέχρι που ένας πρίγκιπας την ελευθερώνει. Αυτή η ιστορία αντανακλά την ανάγκη για χειραφέτηση από τις κοινωνικές νόρμες και τους προσωπικούς περιορισμούς.
Η λειτουργία των παραμυθιών ως θεραπευτικό εργαλείο
Ο Μπρούνο Μπέτελχαϊμ (Bruno Bettelheim), ψυχολόγος και συγγραφέας του έργου Η Γοητεία των Παραμυθιών (The Uses of Enchantment), ανέδειξε την ψυχολογική σημασία των παραμυθιών, ειδικά για τα παιδιά. Υποστήριξε ότι οι σκοτεινές πλευρές των ιστοριών, όπως οι μάγισσες και οι λύκοι, δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά να επεξεργαστούν τους φόβους τους μέσα από έναν ασφαλή φαντασιακό κόσμο. Ο συμβολισμός στις ιστορίες τους επιτρέπει να ενσωματώσουν ψυχολογικές εμπειρίες, να διαχειριστούν άγχη και να κατανοήσουν τη δυναμική του κόσμου γύρω τους.
Ο Χόρχε Μπουκάι και ο Jack Salome χρησιμοποιούν τα παραμύθια ως μέσο πρόσβασης στο ασυνείδητο, θεωρώντας ότι αποτελούν το μοναδικό όχημα που μπορεί να οδηγήσει στην ψυχική διερεύνηση χωρίς αντιστάσεις. Ο Salome, μάλιστα, στο έργο του Μύθοι που θεραπεύουν, μύθοι που εκπαιδεύουν, κάνει ένα λογοπαίγνιο στη γαλλική γλώσσα: Maladies (αρρώστιες) και mal dit (κακώς ειπωμένο), τονίζοντας ότι οι ασθένειες συνδέονται με καταπιεσμένες ή κακώς εκφρασμένες εμπειρίες.
Το παραμύθι, λοιπόν, λειτουργεί θεραπευτικά καθώς βοηθά στη διαχείριση τραυμάτων και καταπιεσμένων συναισθημάτων. Στα ελληνικά, η λέξη παραμυθία σημαίνει παρηγοριά, γεγονός που προσδίδει μια ακόμα ιδιότητα στα λαϊκά παραμύθια: δεν είναι μόνο ψυχολογικά και διδακτικά εργαλεία, αλλά και μέσα παρηγοριάς και ψυχικής ίασης.
Αυτή η διάσταση των παραμυθιών επιβεβαιώνει τη σύνδεσή τους με το συλλογικό ασυνείδητο, καθώς παρέχουν συμβολικές αφηγήσεις που επιτρέπουν στον άνθρωπο να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και να επιλύσει εσωτερικές συγκρούσεις με τρόπο που δεν είναι απειλητικός για την ψυχική του ισορροπία.
Επιπλέον, ο Γιούνγκ και οι μεταγενέστεροι ψυχοθεραπευτές θεώρησαν ότι τα παραμύθια προσφέρουν στους ανθρώπους έναν «χάρτη» για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ήρωας αντιπροσωπεύουν τις προκλήσεις που όλοι καλούμαστε να ξεπεράσουμε στη ζωή μας, από την παιδική...
- Laat meer zien
