Afleveringen
-
Onze democratie heeft mĂ©Ă©r conflict nodig. Dat stelt politicoloog Tom van der Meer in zijn nieuwe boek Waardenloze politiek. Hierin beschrijft hij hoe een gebrek aan ideologisch, waardengedreven conflict bij politieke middenpartijen - zoals D66 - heeft geleid tot fors zetelverlies. Door 'technocratische no-nonsensepolitiek' zijn deze partijen ârichtingloos en inwisselbaar gewordenâ, een âeenheidsworstâ zelfs. Geen wonder dat de kiezer vluchtte naar partijen op de flanken, zoals de PVV, schrijft Van der Meer.
In deze aflevering van AppĂšl gaan we met Tom van der Meer dieper in op het ontstaan van de huidige âwaardenloze politiekâ bij de middenpartijen, en bespreken we wat er nodig is om het ideologische conflict weer terug te brengen in de politieke arena.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
Vind jij waardengedreven politiek ook belangrijk? Word dan Vriend van AppĂšl! Daarmee steun je ons met een klein bedrag naar keuze en kun je met andere Vrienden in gesprek. Zie vriendvandeshow.nl/appel
-
Over een paar dagen mogen we naar de stembus voor de Europese verkiezingen. In de campagnes van de verschillende partijen gaat het veel over veiligheid, klimaat en migratie en het belang of juist de bedreiging van Europa op deze beleidsterreinen. Heel belangrijk, maar hoe zit het eigenlijk met onze meer emotionele band met Europa? Hoe denken Nederlanders over Europa en de EU? En bestaat er zoiets als een Europese identiteit; voelen we ons naast Nederlander ook expliciet Europeaan?
Hierover praten we in deze podcast met Elske van den Hoogen en Joris Melman. Elske promoveerde dit jaar op een proefschrift over publieke denkbeelden over de Europese Unie. Ze werkt als postdoctoraal onderzoeker aan de UvA en onderzoekt de verkiezingen voor het Europees Parlement, met een focus op electorale integriteit en desinformatie. Joris is postdoctoraal onderzoeker bij Studio Europa Maastricht. Hij promoveerde op de publieke perceptie van de euro en schreef het hoofdstuk over Europese identiteit voor de bundel 14 missies voor Europa van de Mr. Hans van Mierlo Stichting.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
Bestel hier de bundel 14 missies voor Europa: https://webshop.d66.nl/product/missies-voor-europa/Word ook Vriend van AppĂšl en steun ons met een klein bedrag naar keuze: www.vriendvandeshow.nl/appel
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Internationale handel kan zorgen voor stijgende werkgelegenheid, investeringen in infrastructuur en een betere levensstandaard. Tegelijkertijd kan handel juist bijdragen aan armoede en ongelijkheid, onder meer door oneerlijke concurrentie en protectionisme. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat handel vrijheid, gelijkheid en democratie bevordert?
Daarover praten wij in deze aflevering met Ellen Mangnus en Pim de Zwart. Ellen Mangnus promoveerde in de ontwikkelingseconomie en werkt bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken als strateeg en onderzoekscoördinator. Zij schreef het hoofdstuk over eerlijke handel voor het boek 14 missies voor Europa van de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Pim de Zwart, universitair hoofddocent in Wageningen, promoveerde op de intercontinentale handel van de Nederlands Oost-Indische Compagnie en de effecten daarvan op de levensstandaarden van mensen in het zuiden van Afrika en Azië.
Presentatie: Daniël Schut en Suzanne van den Eynden
Word Vriend van de Show!
Draag jij het sociaal-liberalisme en podcast AppĂšl een warm hart toe? Word dan Vriend van de Show en steun AppĂšl met een bedrag naar keuze. Als Vriend kun je ook meepraten over de afleveringen en suggesties doen. Meer info op vriendvandeshow.nl/appel
-
Levens van mensen zijn verwoest en het kan morgen weer gebeurenâ. Dat was de zorgwekkende conclusie van de Parlementaire EnquĂȘtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Deze commissie onderzocht waarom de overheid jarenlang faalde in de rechtsbescherming van burgers, met het toeslagenschandaal als een van de meest schrijnende voorbeelden. D66âer Salima Belhaj leidde deze enquĂȘtecommissie tot december afgelopen jaar, toen er door de uitslag van de verkiezingen een einde kwam aan haar Tweede Kamerlidmaatschap. Het grootste deel van het werk was toen echter al gedaan. Daarom blikken we in deze aflevering van AppĂšl samen met Salima terug op haar voorzitterschap.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
Vind je AppĂšl leuk? Word dan Vriend, steun ons en praat mee. Zie vriendvandeshow.nl/appel -
De relatie tussen liberalisme en religie is soms gecompliceerd. Zo leidt de vraag of religieuze uitingen bij bijvoorbeeld de politie en boa's moeten worden toegestaan, regelmatig tot discussie onder sociaal-liberalen. Zowel voor- als tegenstanders beroepen zich daarbij op liberale waarden.
Tijd om de relatie tussen politiek en het liberalisme eens nader te onderzoeken. Hoe verhouden ze zich historisch gezien tot elkaar? Wat heeft religie het liberalisme te bieden, en andersom?
Hierover praten we in deze aflevering van AppÚl met Sophie van Bijsterveld en Joost Röselaers. Sophie van Bijsterveld is hoogleraar religie, recht en samenleving aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en onderzoekt hier onder meer de problemen en kansen van religie voor de democratie. Joost Röselaers is predikant en bestuurslid van de Mr. Hans van Mierlo Stichting.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut.
Word Vriend van de Show!
Draag jij het sociaal-liberalisme en podcast AppĂšl een warm hart toe? Word dan Vriend van de Show en steun AppĂšl met een bedrag naar keuze. Als Vriend kun je ook meepraten over de afleveringen en suggesties doen.
https://vriendvandeshow.nl/appel
-
Hebben de bedrijven Tata Steel en Chemours opzettelijk gevaarlijke stoffen in de bodem, lucht of het oppervlaktewater gebracht, met mogelijk gevaar voor de openbare gezondheid?
Dat onderzoekt het Openbaar Ministerie momenteel. Drijvende kracht achter dit onderzoek is advocaat BĂ©nĂ©dicte Ficq, die namens omwonenden aangifte heeft gedaan tegen de CEOâs van Tata Steel en Chemours. Hoewel de rechtsspraak vaker wordt aangegrepen om naleving van milieuwetgeving af te dwingen, is de benadering van Ficq nieuw: zij wil dat het OM een strafzaak begint tegen de leidinggevenden van de bedrijven.
Wat drijft haar om aan te sturen op strafrechtelijke vervolging van de CEOâs? Waarom is de wetgeving niet voldoende om het milieu en de gezondheid van mensen te beschermen? En wat moet de politiek doen?
Hierover praten we in deze aflevering van AppÚl, in het kantoor van Ficq & Partners Advocaten in Amsterdam, met Bénédicte Ficq.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
Veertien missies voor Europa. Nieuwe denkers over een vrije, gelijke en democratische toekomst. Zo heet het nieuwste boek van de Mr. Hans Van Mierlo Stichting. In deze bundel presenteren veelal jonge academici vernieuwende oplossingen voor een aantal grote maatschappelijke uitdagingen waar een Europees antwoord op nodig is. Antwoorden die vertrekken vanuit de sociaal-liberale waarden vrijheid, gelijkheid en democratie en waarin de gevolgen voor inwoners van Europa centraal staan.
In deze aflevering van AppĂšl zijn twee auteurs van het boek te gast. Nynke Schulp is universitair hoofddocent land use, lifestyle and ecosystem change aan de Vrije Universiteit Amsterdam en schreef een hoofdstuk over landbouw. En Vincent Stuer, werkzaam voor de Renew-fractie in het Europees Parlement, schreef het hoofdstuk over democratisch burgerschap.
Presentatie: Daniël Schut en Suzanne van den Eynden
Het boek Veertien missies voor Europa. Nieuwe denkers over een vrije, gelijke en democratische toekomst is hier te bestellen: https://webshop.d66.nl/product/missies-voor-europa/
-
Op 8 februari 2014 werd oud-D66-minister Els Borst op 81-jarige leeftijd op gewelddadige wijze om het leven gebracht. Rond de tiende sterfdag van Els Borst staat de mr. Hans van Mierlostichting uitgebreid stil bij de nalatenschap van Els Borst voor D66, de politiek als geheel en de samenleving. Wat kunnen we leren van het leven en werk van deze bijzondere vrouw, de eerste vrouwelijke vicepremier en D66-lijsttrekker, de minister achter zo veel progressieve wetten?
Over de politieke lessen van Els Borst praten we in deze aflevering van AppĂšl met Pamela Sturhoofd, Jessica van Tijn en Jacob Kohnstamm. Pamela Sturhoofd en Jessica van Tijn maakten de documentaire De Erfenis van Els Borst. Eerder maakten ze documentaires over onder meer Youp van ât Hek, Herman van Veen en verzetsheldin Truus Wijsmuller. Jacob Kohnstamm is oud-Kamerlid voor D66 en was staatssecretaris voor Binnenlandse zaken in het kabinet Paars I, waar ook Els Borst aan deelnam. Net als Borst was hij nauw betrokken bij het wetgevingsproces euthanasie. Later werd hij voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde.Presentatie: Suzanne van den Eynden en DaniĂ«l Schut
Lees ook de Ode aan Els Borst van de Mr. Hans van Mierlo Stichting: https://d66.nl/wp-content/uploads/2024/02/OdeAanEls_feb2024.pdf
De documentaire De erfenis van Els Borst is hier te bekijken: https://npo.nl/start/serie/2doc/seizoen-11_1/2doc-de-erfenis-van-els-borst/afspelen
-
De overheid is de afgelopen decennia steeds meer gaan verwachten van burgers. Maar kunnen mensen deze toegenomen eigen verantwoordelijkheid wel waarmaken? Dat onderzocht de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in haar meest recente rapport Grip. Het maatschappelijk belang van persoonlijke controle. De conclusie: het hebben van grip op het eigen leven is letterlijk van levensbelang en moet veel meer richtinggevend worden in beleid. De term âgripâ kwam ook terug in menig verkiezingsprogramma: politieke partijen beloofden burgers meer grip te geven op tal van terreinen, van wonen tot onderwijs, van migratie tot gezondheid. Maar wat betekent eigenlijk het hebben van âgripâ? En waarom is dat zo belangrijk?
In deze aflevering van AppÚl praten Daniël Schut en Suzanne van den Eynden met twee auteurs van het rapport. Mark Bovens is lid van de WRR en tevens hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht. Will Tiemeijer is wetenschappelijk medewerker bij diezelfde WRR en daarnaast bijzonder hoogleraar gedragswetenschappen en beleid aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
-
Een van de terugkerende verklaringen voor de grote winst van de PVV is het lage vertrouwen in en het onvoldoende functioneren van de overheid en onze democratie. De afstand tussen burgers en politiek is te groot, de politiek luistert te weinig naar burgers en toont te weinig daadkracht, zo blijkt uit meerdere onderzoeken. Burgerfora worden steeds populairder als middel om burgers en politiek nader tot elkaar te brengen. Vlak voor de val van het kabinet stemde de Tweede Kamer zelf in met een nationaal burgerforum over klimaat en energie.
In deze eerste aflevering van AppĂšl van 2024 praten we met twee deskundigen over burgerfora. Politicoloog Lisa van Dijk promoveerde onlangs aan de Katholieke Universiteit Leuven op een onderzoek naar de kansen Ă©n risicoâs van zogeheten minipublieken, een verzamelterm waar burgerfora onder vallen. Kunnen deze de vertrouwenskloof tussen politiek en burgers dichten? Politicoloog Josje den Ridder doet bij het Sociaal en Cultureel Planbureau onderzoek naar de publieke opinie over democratie en politiek.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniel Schut
-
Bedrijven moeten méér bijdragen aan oplossingen voor maatschappelijke problemen zoals de energietransitie, betaalbare zorg of toekomstbestendige huisvesting. Dat vindt de overheid, dat vinden veel bedrijven zelf, maar alle goede bedoelingen leiden nog niet tot voldoende resultaten. Het streven naar winst gaat nog te vaak ten koste van de samenleving en het klimaat. De manier waarop bedrijven zijn ingericht, houdt te weinig rekening met onder meer werknemers, consumenten en de natuur.
In het manifest Van winst naar waarde doen de wetenschappelijke bureaus van D66, GroenLinks en PvdA een aantal concrete aanbevelingen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Deze moeten volgens de auteurs leiden tot een nieuwe relatie tussen bedrijfsleven en samenleving.
Over de analyse van de wetenschappelijke bureaus en hun voorstellen praten we in deze aflevering van AppĂšl met Martijn Visser, wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting en een van de auteurs van het manifest, en Rutger Claassen, hoogleraar politieke filosofie en economische ethiek aan de Universiteit Utrecht.
Presentatie: Suzanne van den Eynden
Download hier het manifest Van winst naar waarde: https://d66.nl/vanmierlostichting/van-winst-naar-waarde-manifest-voor-maatschappelijk-ondernemen/
-
Onze democratie vervalt te vaak in technocratie. De politiek rechtvaardigt besluiten lang niet altijd vanuit een afweging van politieke waarden, maar steeds vaker op basis van kennis en expertise van wetenschappers en andere deskundigen. Dit gebeurde onder meer tijdens de coronapandemie, maar ook bij de politieke keuzes over stikstofuitstoot die onderbouwd worden met âhet zijn nu eenmaal de regelsâ.
In deze aflevering van AppĂšl praten we met twee gasten over technocratie en de relatie met onze opvattingen over vrijheid. Dirk-Jan van Vliet van de Mr. Hans van Mierlo Stichting analyseerde in het essay Tegen Technocratische Tendensen waarom onze democratie zo vatbaar is voor technocratie, waarom dit problematisch is en hoe we ons hiertegen kunnen wapenen. Yara Al Salman is universitair docent ethiek en politieke filosofie aan de Universiteit Utrecht en doet onderzoek naar onder meer democratie en vrijheid.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
âVecht, vecht, vecht, wonen is een recht!â Dit is de boodschap van de woonprotesten die sinds 2021 regelmatig plaatsvinden. Wie geen betaalbare woning kan vinden, noodgedwongen op straat, bij ouders of vrienden bivakkeert, niet weg kan bij de ex-partner, een steeds hogere huur betaalt of met een groeiend gezin vast zit in een klein huis heeft volgens de duizenden demonstranten meer dan alleen âpechâ: voor al die mensen wordt het recht op adequate huisvesting niet ingevuld.
De demonstranten staan hierin niet alleen. Het recht op huisvesting is als sociaal grondrecht verankerd in onze grondwet; verschillende internationale verdragen noemen huisvesting zelfs een mensenrecht. Maar wat betekent dit precies? Wat houdt de inspanningsverplichting voor de overheid in als het gaat om wonen, en welke opdracht vloeit hieruit voort voor sociaal-liberalen?
Hierover praten we in deze aflevering met Jan de Vries, mensenrechtenjurist en actief bij The Shift, de wereldwijde beweging voor het recht op huisvesting, en met Suzanne van den Eynden, wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting en auteur van Waardenvol wonen. Een sociaal-liberale visie op volkshuisvesting.
Presentatie: Daniël Schut
-
Discussies over de landbouw gaan tegenwoordig vooral over stikstof, â2030â of â2035â en het wel of niet halveren van de veestapel. Maar welke waarden gaan er schuil achter jaar- en aantallen? Wat betekent het om landbouwbeleid te baseren op waarden als vrijheid, gelijkheid en democratie? Met andere woorden: hoe ziet sociaal-liberaal landbouw- en voedselbeleid eruit?
Over die vragen praten we in deze aflevering van AppĂšl met Hidde Boersma, microbioloog, publicist en actief voor de stichting RePlanet, die zich inzet voor een open debat rondom klimaatproblematiek; en Jeroen Candel, onderzoeker en docent aan de Wageningen Universiteit, die zich onder meer bezighoudt met innovatief landbouw- en voedselbeleid.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
Vriendjespolitiek, belangenverstrengeling, dubieuze nevenfuncties en schimmige aanbestedingen. Vooral in het lokale openbaar bestuur gebeuren nogal eens zaken die de integriteitstoets niet doorstaan. Waarom gaat het ondanks goede bedoelingen en beloften nog zo vaak mis? Hoe kunnen politiek en openbaar bestuur integriteitsschendingen beter signaleren en vooral: hoe kunnen we ze tegengaan?
Hierover praten we in deze aflevering met Leonie Heres, bijzonder hoogleraar Integriteit van het Lokaal Bestuur aan de Erasmus Universiteit. Op 15 september 2023 hield zij haar oratie getiteld âCollectief moreel vakmanschap. Over de integriteit van het lokaal bestuurâ. Ook spreken we Klaartje Peters, bijzonder hoogleraar lokaal en regionaal bestuur aan de Universiteit Maastricht en zelfstandig onderzoeker en publicist.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
De klachten over het functioneren van de overheid zijn niet van de lucht. Ze staat te ver van de burger af, handelt te veel vanuit wantrouwen en vindt efficiëntie belangrijker dan de menselijke maat. De ene na de andere politieke partij maakt van het terugwinnen van het vertrouwen van burgers in de overheid dan ook een speerpunt bij de komende verkiezingen. Maar hoe heeft het zo ver kunnen komen? Waarom is die relatie tussen overheid en burgers zo slecht? En wat is er nodig om deze te herstellen?
Hierover praten we in deze eerste aflevering van AppÚl na het zomerreces met Josine Teeuw en Marjolein Quené, die zich beiden verdiept hebben in de vraag: hoe zijn we hier beland? Josine Teeuw promoveerde in het voorjaar van 2023 op een proefschrift getiteld Ik wil er niets van weten. Hoe visie, kennis en tijd uit Den Haag verdwenen over de structurele veranderingen in het overheidsbeleid van de afgelopen decennia. Marjolein Quené analyseerde in het boek Voorbij de managementmaatschappij de populariteit van de managementleer in veel onderdelen van de samenleving, inclusief de overheid, en de gevolgen daarvan voor werk, vrijheid en democratie.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
In deze laatste aflevering voor het zomerreces spreken we met Marjan Slob, de nieuwe Denker des Vaderlands. Ze werkt al twintig jaar als zelfstandig filosoof, spreker en essayist. Ze schrijft columns en essays voor de Volkskrant en adviseert organisaties als het Rathenau Instituut, Centrum voor Ethiek en Gezondheid en het Planbureau voor de Leefomgeving.
Ze schreef verschillende boeken waaronder Hersenbeest: filosoferen over het brein en de menselijke geest, dat in 2017 de Socratesbeker won. Recent verscheen Door de bomen het huis: over houtbouw â een originele beschouwing over bouwen met bomen en onze relatie tot het bos.
Als Denker des Vaderlands zal Marjan zich de komende twee jaar actief mengen in het publieke debat en haar licht laten schijnen op belangrijke maatschappelijke Ă©n politieke vraagstukken. In deze podcast spreken met haar over conflict en tegenstellingen, waarden en ideologie in de politiek en het belang van aandacht.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
Op 1 juli 2023 is het 150 jaar geleden dat Nederland de slavernij afschafte en begint het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Afgelopen december bood premier Rutte namens het kabinet de langverwachte excuses aan voor de rol van Nederland tijdens de slavernij. Tijdens de komende Keti Koti, de jaarlijkse herdenking van de slavernij op 1 juli, zullen alle ogen gericht zijn op koning Willem-Alexander. Gaat ook hij als staatshoofd excuses aanbieden? Hoe belangrijk is het eigenlijk dat Nederland dit doet, zoveel jaren na de afschaffing van de slavernij? En hoe werken de patronen uit de slavernij nog altijd door in onze samenleving?
Hierover praten we in deze aflevering van AppĂšl met Kathleen Ferrier en Larissa Schulte Nordholt. Kathleen Ferrier is voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie en oud-Tweede Kamerlid voor het CDA. Zij pleit voor de oprichting van een waarheids- en verzoeningscommissie zoals ook na afschaffing van de Apartheid in Zuid-Afrika is ingesteld. Larissa Schulte Nordholt is onderzoeker koloniaal verleden aan de Wageningen Universiteit.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
Het gaat niet goed met het water in Nederland. Het is te vies en door droogte dreigt een tekort aan schoon drinkwater. De rol van waterschappen, het bestuursorgaan dat ons water beheert, wordt daardoor steeds belangrijker. Tegelijkertijd komen er meer politieke vragen op de waterschappen af. Een besluit ten gunste van de natuur kan bijvoorbeeld nadelig uitpakken voor de landbouw, en andersom.
Ondanks het grote belang van hun onderwerp blijven de waterschappen binnen onze democratie een vrij onbekende bestuurslaag. Wat doen ze precies? Hoe werkt de democratie binnen de waterschappen? En is ons water nog te redden, met alle dreigingen die erop afkomen?
Hierover praten we in deze aflevering met Harmen Binnema, universitair docent Bestuur en Beleid aan de Universiteit Utrecht en co-auteur van het boek Waterschappen: Democratie in een onbekend bestuur; en met Herman Havekes, bijzonder hoogleraar waterbeheer aan de Universiteit Utrecht en strategisch adviseur bij de Unie van Waterschappen.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut
-
De verschillen tussen Nederlandse regioâs zijn groot. Niet alleen qua landschap, dialect en cultuur, maar ook wat betreft kwaliteit van leven en kansen die inwoners hebben. In een aantal regioâs buiten de zogeheten âeconomische centrumgebiedenâ is de gezondheid slechter, het inkomen lager, de bereikbaarheid matig en het vertrouwen in de overheid minder. Mensen voelen zich er vaker onbegrepen en ongezien door de overheid en ervaren nauwelijks ondersteuning.
In een recente publicatie getiteld Elke regio telt! brachten drie adviesraden de aard en omvang van deze regionale verschillen in kaart, en deden zij aanbevelingen voor een meer rechtvaardig beleid in alle Nederlandse regioâs.
Over de verschillen tussen maar ook binnen regio's praten we in deze aflevering van AppĂšl met Jantine Kriens, raadslid van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur; en Bettina Bock, hoogleraar inclusieve plattelandsontwikkeling aan Wageningen Universiteit en bijzonder hoogleraar bevolkingsdaling en leefbaarheid aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Presentatie: Suzanne van den Eynden en Daniël Schut - Laat meer zien
