Afleveringen
-
Het gebeurde mij, pure opwinding. Ik had een originele Bach in handen… weliswaar een kwitantie, maar toch. Het handschrift bevindt zich in een grote kluis in Den Haag. Tezamen met de eerste drukken van Bach’s muziek, zoals de originele Goldbergvariaties uit 1742. Wereldwijd nog 18 exemplaren bekend.
Mooier krijg je het niet als liefhebber en verzamelaar, daarom tot besluit: de Aria uit de Goldbergvariaties.
J.S. Bach
Goldbergvariaties, BWV.988; Aria
Ivo Janssen, piano
(Goldbergvariaties)
5’53’’ -
Air, oftewel ‘Air on a G String’, wie kent het niet, deze Bachhit? In 1848 voor het eerst gespeeld in Nederland, niet iedereen was er even blij mee…
In 1929 maakte Willem Mengelberg een opname - Air in een arrangement van zijn goede vriend Gustav Mahler.
J.S. Bach
Suite nr.4, BWV.1068; Air
La Petite Bande olv Sigiswald Kuijken
(Bach The Orchestral Suites)
3’59’’
J.S. Bach
Suite nr.4, BWV.1068; Air (arr. Gustav Mahler)
New York Philharmonic olv Willem Mengelberg (opn.1929)
(Bach St Matthew Passion)
NAXOS 8.110880-82
3’36’’
J.S. Bach
Suite nr.4, BWV.1068; Air (arr. Telico)
Concertgebouworkest olv Willem Mengelberg (opn.1938)
(Bach St Matthew Passion)
NAXOS 8.110880-82
4’25’’ -
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Hij was de plaaggeest van de jonge Mahler, raakte bevriend met de walzenkoning Strauss, en werd een zeer geliefd pianist in de salons van Wenen. Alfred Grunfeld; de eerste die de Gavotte uit de Zesde Engelse Suite op plaat vastlegde. Waarom uitgerekend dit deeltje? Geen idee, maar Clara Schumann speelde dit deeltje ook als ze optrad in Nederland.
J.S. Bach
Engelse Suite nr.6, BWV.811; Gavotte
Alfred Grunfeld, piano (opn.1908)
(The First Pianist of Note to have made recordings)
Opal CD9850
2’38’’ -
In 1856 klonk voor het eerste Bach’s Chaconne in Nederland… Alleen: wel in de versie van Mendelssohn. Dus met piano begeleiding, want zei Mendelssohn: ‘Het werk is alleen geschikt voor een klein publiek, het grote publiek heeft meer nodig om tot begrip te komen van deze muziek’.
J.S. Bach / Mendelssohn
Partita voor viool nr.2, BWV.1004; Chaconne (arr.)
Gertrud Schilde, viool
Jan Philip Schulze, piano
(Ciaconna and its References)
MDG 9032004-4
13’17’’ -
Ferrucio Busoni was aan het begin van de 20ste eeuw een van de allergrootste pianisten, en een Bachliefhebber pur sang. Alleen: je moest dan Bach wel bewerken voor de concertzaal, de Goldbergvariaties bv waren vooral geschikt om te lezen, maar niet om te spelen. Busoni veranderde het nodige, voegde toe, en haalde weg. Bijzonder om te horen! ‘Bach bevrijd’ zoals Busoni schreef…
J.S. Bach
Goldbergvariaties: var.20
Pavel Kolesnikov, piano
(Bach Goldbergvariaties)
Hyperion CDA68338
2’01’’
J.S. Bach / Busoni
Goldbergvariaties: var.15
Chiyan Wong, piano
(Bach-Busoni Goldbergvariaties)
Linn Records CKD598
1’07’’
J.S. Bach / Busoni
Goldbergvariaties: var.19 t/m 21
Chiyan Wong, piano
(Bach-Busoni Goldbergvariaties)
Linn Records CKD598
7’23’’ -
De Bach van de Dag is tijdelijk terug! In het kader van de Bachweek van NPO Radio 4 maakt Frank de Munnik tien nieuwe afleveringen, waarin hij ingaat op 'Bach en Nederland'.
Vandaag: op 18 december 1891 dirigeerde Julius Röntgen, zelf een leerling van Thomascantor Hauptmann, de Hohe Messe in het Amsterdamse Concertgebouw. Voor de allereerste keer klonk dit werk in Nederland. Je moest er wel moeite voor doen, en ‘in de vereischte stemming verkeren’, maar dan wachtte je ook een ‘zeldzaam kunstgenot’, volgens een recensie.
In deze aflevering ook de oudste opname van de Hohe Messe.
J.S. Bach, Mis, BWV.232 (“Hohe Messe”); Christe eleison, Nederlandse Bachvereniging olv Jos van Veldhoven, (Mass in b minor), Channel CCS SA 25007, 5’01’’
J.S. Bach, Mis, BWV.232 (“Hohe Messe”); Christe eleison, London Symphony Orchestra olv Albert Coates (opn. 1929), (Schumann, The Complete Bach Recordings, 1927-1939), Pearl GEMM CDS 9900, 5’54’’
J.S. Bach, Mis, BWV.232 (“Hohe Messe”); Et incarnates est - Crucifixus, London Symphony Orchestra olv Albert Coates (opn. 1929), (Schumann, The Complete Bach Recordings, 1927-1939), Pearl GEMM CDS 9900, 7’40’’ -
De Bach van de Dag is tijdelijk terug! In het kader van de Bachweek van NPO Radio 4 maakt Frank de Munnik tien nieuwe afleveringen, waarin hij ingaat op 'Bach en Nederland'.Vandaag: er is volgens mij maar een Nederlander die Bach ook daadwerkelijk gehoord heeft: Jacob Wilhelm Lustig, organist van de Martinikerk in Groningen. In 1720 hoort hij Bach in Hamburg; ‘my Geest wierd voor de eerste maal in ligte Vlammen gezet, toen ik dien Orgelman hoorde…’Jacob Wilhelm Lustig, 24 Capricetten voor ‘t Clavier; nr.5, 10 & 12, Vincent van Laar, orgel (Lustig; Capricetten), Stichting Groningen Orgelland SGO0690612, 5’52’’J.S. Bach, Schmücke dich, O liebe Seele, BWV.654, Bram Beekman, orgel, (Bach Orgelwerken, dl.1), Lindenberg LBCD17/18, 8’27’’
-
De Bach van de Dag is tijdelijk terug! In het kader van de Bachweek van NPO Radio 4 maakt Frank de Munnik tien nieuwe afleveringen, waarin hij ingaat op 'Bach en Nederland'.
Vandaag ‘Hij speelt geen Bach, hij wekt hem tot leven’, aldus Edward Grieg, die Pablo Casals hoorde in Bach’s Vijfde Cellosuite. Nederlandse recensenten zijn laaiend enthousiast over Pablo Casals, sinds hij op 9 nov 1902 zijn debuut maakte in Nederland, en vrijwel altijd een Bach cellosuite op het programma zette. ‘Bach is groot, en Casals zijn profeet’.
J.S. Bach, Cello Suite nr.5, BWV.1011; 1. Prelude, Pablo Casals, cello (opn. 1939), (Bach Cello Suites 1-6), Naxos 8.110915-16, 7’23’’
J.S. Bach, Cello Suite nr.5, BWV.1011; 1. Prelude, Anner Bylsma, cello (opn. 1992), (Bach The Suites for Violoncello Solo), Sony 88725463872, 5’06’’ -
De Bach van de Dag is tijdelijk terug! In het kader van de Bachweek van NPO Radio 4 maakt Frank de Munnik tien nieuwe afleveringen, waarin hij ingaat op 'Bach en Nederland'.Vandaag: Clara Schumann’s halfbroer Woldemar Bargiel was de eerste die in Nederland de Matthaus Passion uitvoerde. 22 April 1870 in Rotterdam; ‘misschien het meest grootsche en bewonderenswaardige op het gansche gebied der toonkunst’. In deze aflevering ook de oudste opname van de Matthaus Passion.Woldemar Bargiel, Strijkkwartet nr.3, op.15b, III. Andante, Orpheus Strijkkwartet, (Bargiel; Complete String Quartets & String Octet, CPO 555 0952, 3’49’’ J.S. Bach, Matthauspassion BWV.244; Aus Liebe will mein Heiland sterben, Elisabeth Schumann, sopraan (opn.1927), (Schumann; The Complete Bach Recordings, 1927-1939), Pearl GEMM CDS 9900, 4’30’’J.S. Bach / Mendelssohn, Matthauspassion BWV.244; Er hat uns allen wohlgetan - Aus Liebe will mein Heiland sterben, Angela Kizamierczuk, sopraan, Das Neue Orchester olv Christoph Spering, (J.S. Bach Matthaus Passion in the arrangement made in 1841 by Mendelssohn), OPUS OPS3072/73, 5’23’’J.S. Bach, Matthauspassion BWV.244; Nun ist der Herr zur Ruh gebracht, Nederlandse Bachvereniging olv Jos van Veldhoven, NBV CCS11397, (Bach Matthaus Passion), 2’07’’J.S. Bach / Mendelssohn, Matthauspassion BWV.244; Nun ist der Herr zur Ruh gebracht, Das Neue Orchester olv Christoph Spering, (J.S. Bach Matthaus Passion in the arrangement made in 1841 by Mendelssohn), OPUS OPS3072/73, 3’01’’
-
De Bach van de Dag is tijdelijk terug! In het kader van de Bachweek van NPO Radio 4 maakt Frank de Munnik tien nieuwe afleveringen, waarin hij ingaat op 'Bach en Nederland'.
Vandaag een zeer gezien musicus, Gertrude van den Bergh, woonachtig in Den Haag. Een ‘wereldberoemde’ pianiste, en dat niet alleen; Gertrude dirigeerde ook, en schreef een boek over muziektheorie.
Zij speelde vaak en veel Bach, en mag daarmee de grondlegger zijn van de Bachomanie in Nederland.
J.S. Bach, Preludium en Fuga, BWV.850, Fania Chapiro, piano (opn.1933), (Nederlandse pianisten: Meesters uit de 19de en 20ste eeuw), Nederlands Muziek Instituut CD1002, 2’59’’ -
Op 1 sept 2019 begon de ‘Bach van de dag’ met de Aria uit de Goldbergvariaties. Vandaag, na vele variaties rond Bach, besluit ik met de Aria da capo, het slot van de Goldbergvariaties, en dus het slot van deze Bach van de dag.
Johann Sebastian Bach
Goldberg Variaties, BWV.988: Aria da capo
Glenn Gould, piano
CBS Records SMK52619
3’48’’ -
Leuk en heerlijk zinloos spelletje: wat is de ‘mooiste’ Bach? Wat gaat er mee naar een onbewoond eiland? Ik neem mee: dit deeltje uit het Magnificat…
Johann Sebastian Bach
Magnificat BWV.243; Suscepit Israel
Ricercar Consort olv Philippe Pierlot
Mirare MIR102
2’08’’ -
Het heeft iets prettig maniakaals, deze Fantasie. Je hoort bijna voortdurend hetzelfde, maar dan anders. Minimal music uit een tijd waarin het genre niet bestond. Bach haalt alles uit bijna niets.
Johann Sebastian Bach
Fantasie BWV.922
Alfred Brendel, piano
Philips 4208322
8’22’’
Johann Sebastian Bach
Fantasie BWV.922
Christophe Rousset, klavecimbel
Aparte Music AP 010
6’45’’ -
Nadenken over je eigen zonden, letterlijk en figuurlijk van ‘God los’. Gebroken. Het bracht Bach in 1723 tot een van zijn mooiste aria’s. Zeker in deze uitvoering. Barbara Schlick zingt vol met levenservaring, en Marcel Ponseele laat de hobo stralen.
Johann Sebastian Bach
Cantate BWV.105, “Herr, gehe nicht ins Gericht”; aria, “Wie zittern und wanken”
Barbara Schlick, sopraan
Collegium Vocale Gent olv Philippe Herreweghe
Virgin 7592372
5’48’’ -
Zoiets doe je niet, althans… Terwijl Bach behoorlijk ziek is, is er al gepraat en zelfs besloten over zijn opvolging. Op 25 augustus 1749, terwijl de kerk vol zit met hoogwaardigheidsbekleders, speelt Bach zelf het orgel in de opening van deze cantate. Een klinkend bewijs: ik ben er!
Johann Sebastian Bach
Cantate BWV.29, “Wir danken dir, Gott, wir danken dir”; Sinfonia
Bach Collegium Japan
Masaaki Suzuki, orgel
BIS1981
3’39’’ -
De laatste. Prelude en Fuga nr.24 uit het eerste boek Wohltemperierte Clavier. Een bekroning, maar ook een zoektocht naar het wezen van melancholie.
Youri Egorov speelt zo langzaam en naar binnen gericht… en toch valt de muziek niet uiteen.
Johann Sebastian Bach
Das wohltemperierte Klavier boek 1 – “Prelude en Fuga nr.24 BWV.869”
Youri Egorov, piano
Astoria DP 87001
17’30’’ -
Petersburg, eind 19e eeuw. Iedere vrijmiddag en avond komen ze bijeen. Componisten en musici als Rimsky-Korsakov, Borodin, Glazoenov en Lyadov. Strijkkwartet spelen en hun liefde voor Bach laten horen. In 1899 werd een aantal stukken gepubliceerd onder de titel ‘Vrijdagen’.
Anatoly Lyadov
Kwartet voor 2 violen, altviool en cello “Vrijdagen”, Sarabande & Fuga
Szymanowski Kwartet
SWR 19034CD
5’55’’
Johann Sebastian Bach (arr. Stravinsky)
Das wohltemperierte Klavier boek 1 – “Prelude en fuga nr.4 BWV.849”
Schonberg Kwartet
Attaca 29121
6’35’’ -
Als kind hield ik van rennen, schijnbaar doelloos, half vijf ’s middags. Geen jas, alleen een trui en maar rennen. De wind, het late licht. Puur plezier, zonder dat ik het zo noemde. Toccata.
Johann Sebastian Bach
Toccata. BWV.915
Angela Hewitt, piano
Hyperion Records CDS44421/35
9’00’’ -
Wat is de ‘zin’? Ik weet het niet altijd, lees erover, praat erover, maar soms ervaar ik het, kort en schijnbaar zomaar. ‘Zin’ straalt door de tonen van het derde deel uit het Vierde Brandenburgs Concert. De muziek buitelt, danst en ruist.
Johann Sebastian Bach
Brandenburgs Concert nr.4, BWV.1049, dl.III
La Petite Bande olv Sigiswald Kuijken
DHM 077308205472
4’54’’ -
Tegenwoordig niet meer dan een straatnaam, maar ooit een grote naam in het Nederlandse muziekleven: Julius Röntgen. Geboren in Leipzig, wonderkind, mede-oprichter Concertgebouw en orkest, en een onvermoeibaar Bach-liefhebber en componist. Vooral deze Prelude en Fuga was voor mij een ware een ontdekking.
Julius Röntgen
3 Preludes en Fugas (versie voor orkest) nr.2
Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland olv David Porcelijn
CPO 777 308-2
7’30’’ - Laat meer zien