Afleveringen
-
Soms poppen infectieziekten die lang verdwenen leken ineens weer op. Denk aan mazelen of kinkhoest. Waar 'verstopten' die ziekten zich in de tussentijd?
Lang werden dit soort zieksten onderdrukt doordat we ertegen gevaccineerd worden in Nederland. Maar nu er steeds minder mensen een prik halen, steken ze weer de kop op. Hoe komt dat?
Lieke de Vrankrijker van het UMC Utrecht legt het uit. Zij is kinderarts gespecialiseerd in infectieziekten.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Na de plotse dood van de Iraanse president Raisi zijn er op 28 juni nieuwe presidentsverkiezingen in Iran. Of een nieuwe president de politieke koers van het land gaat veranderen is niet bekend. Maar wat is deze koers tot nu toe geweest? Dat vertelt Irandeskundige Maaike Warnaar van de Universiteit Leiden. Binnen die koers is Iran de afgelopen jaren namelijk bij veel gewelddadige conflicten in het midden oosten betrokken geweest. Hierbij heeft de moeizame relatie met de Verenigde Staten altijd een rol gespeeld. Hoe ontstond die ingewikkelde relatie met de VS? En nog belangrijker: is deze op te lossen? Maaike neemt je mee door de geschiedenis tussen de twee landen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Schreeuwende mensen, spandoeken, brandende barricades. Beelden die het woord 'protest' oproepen. Maar waar je misschien niet zo snel aan denkt, is muziek. Toch staat muziek aan de basis van allerlei protestbewegingen, van de klimaatbeweging tot aan feminisme en de boerenprotesten.
Hoe liedjes mensen aanzet tot protest, hoe ze mensen helpen en ook hoe ze protest verspreiden dat vertelt Laurens Ham (Universiteit Utrecht) in deze podcast aan de hand van wat muzikale voorbeelden. Misschien zit er wel een favoriet van je tussen, maar wist je niet dat je al die tijd eigenlijk naar protest aan het luisteren was!
Klik hier voor de playlist van Laurens vol Nederlandstalige protestliedjes
Liedjes waar je korte fragmenten van hoorde in deze aflevering:
Sophie Straat - Tweede Kamer (ft. Goldband)
The Scene - Iedereen Is Van De Wereld
Normaal - Oerend hard
Rianne van Ineveld & Ineke Verdoner - Hannie Schaft
Megafoons - Nix Geen Trix op onze Riks
Van Vollenhoven & his Royalties - Beatricks
Zangeres Zonder Naam - Luister Anita
Klein Orkest - over de muur
Vader Abraham - Zonder Boeren Geen Eten
De Suskes - Boeren aan de macht
Froukje - Groter Dan Ik
Boudewijn de Groot - Aarde
Sophie Straat - Vrijheid, Gelijkheid, Zusterschap
Hang Youth – BELASTINGDIENST
Joost Klein - Europapa
Hang Youth - JE HAAT GEEN MAANDAG, JE HAAT KAPITALISME
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Helium kennen we wel. Dat stoppen we in ballonnen en geeft ons een leuk piepstemmetje wanneer we het inademen. Maar helium is veel belangrijker dan dat. Zo wordt het gebruikt om kerncentrales en MRI-apparaten te koelen. Daarnaast heeft helium nog meer superkrachten. Noor Abdulhussain, scheikundige aan de Universiteit van Amsterdam en het VSL Nationaal Metrologie Instituut vertelt wat voor andere superkrachten helium heeft en wat helium zo bijzonder maakt.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
"Hé Google, wat is de wortel van negen?" of "Hé ChatGPT, hoe vraag je de weg in het Spaans?" Internet heeft vrijwel overal een antwoord op. Je kunt je dan ook afvragen waarom je nog iets uit je hoofd zou moeten leren. Onderwijswetenschapper Tim Surma (OU) legt in dit college uit wat hiervan het belang is.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Viva Hollandia, het EK staat voor de deur! Het is weer tijd voor ons oranje elftal om te schitteren. En natuurlijk willen we kampioen worden, maar wie gaat ons kampioen maken? De snelste sprinters, de beste schieters of de beste koppers? Nee, dat is het niet. Volgens Barbara Huijgen van de Rijksuniversiteit Groningen moeten we kijken naar de voetballers die het beste kunnen scannen. Met scannen bedoelen we het kijkgedrag van de spelers. Wij mochten een kijkje nemen bij FC Groningen, waar Barbara onderzoekt hoe belangrijk het scannen is én of je het kan trainen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
De mysterieuze functies die je combimagnetron allemaal heeft, de chaotische invoering van de ov-chipkaart of de 52 pagina's lange onbegrijpelijke veiligheidsvoorschriften van je apneu-apparaat. Ze zaaien in eerste instantie vooral verwarring en zorgen ervoor dat de gebruiker zich ‘dom’ voelt. Ontwerp-wetenschapper Jasper van Kuijk (TU Delft) verbaast zich over hoe veel alledaagse producten en diensten lijken te falen in hun basisdoel: het leven van de mens makkelijker maken. Dat komt omdat er vaak in ontwerp niet genoeg is nagedacht over één heel belangrijk iemand: de gebruiker. In deze aflevering legt hij uit waarom het zo vaak misgaat en vertelt hij ook hoe je nou wel een goed ontwerp maakt voor de gebruiker. Wil je daar na het luisteren van deze podcast nóg meer over weten? Lees dan zijn boek: Hoe makkelijk kun je het maken?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Wat hebben Terminator, RoboCop, Darth Vader en Iron Man met elkaar gemeen? Het zijn allemaal cyborgs. Mensen die sneller en sterker zijn gemaakt met machine-onderdelen. En wie denkt dat ze alleen in sciencefictionfilms voorkomen, heeft dat mis. Herman van der Kooij, biomechatronisch ingenieur aan de Universiteit Twente maakt namelijk dit soort mechanische onderdelen voor mensen. En die testen wij uit. Met hem beantwoorden we de vraag: kunnen we onszelf met machine-onderdelen ombouwen tot supermensen? Dat scenario is namelijk dichterbij dan je denkt.
Tegelijkertijd vragen wij ergens anders op de campus filosoof Jan Peter Bergen of mensen ombouwen tot cyborgs wel een goed idee is. Zijn antwoord zou je nog wel eens kunnen verassen…
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Heb je het gevoel dat je vandaag nog niks hebt gedaan? Niets is minder waar, want zonder dat je het door hebt, strijd je de hele dag door tegen allerlei bacteriën, virussen en tumoren. Hoe je immuunsysteem dat allemaal voor elkaar krijgt, hoor je van prof. dr. Huub Savelkoul (WUR, Immunologie).
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Waarom we nog zo weinig weten over menstruatie? In deze 2-delige special ‘Bloody Science’ wordt de grote kenniskloof rondom de vrouwelijke cyclus onder de wetenschappelijke loep gelegd. In deze aflevering vertelt Lotte Gerritsen (neurowetenschap en klinische psychologie Universiteit Utrecht) hoe de pil de hersenen beïnvloedt.
N.B. een tip van Lotte: ben je aan de pil en ervaar je ongewenste bijwerkingen, praat erover met je huisarts. Er zijn verschillende soorten anticonceptiepillen.
Mocht je interesse hebben om aan een van Lotte haar wetenschappelijke studies mee te doen als participant, kijk dan hier voor de lopende studies.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Waarom weten we nog zo weinig over menstruatie? In deze 2-delige special ‘Bloody Science’ wordt de grote kenniskloof rondom de vrouwelijke cyclus onder de wetenschappelijke loep gelegd.
Het is natuurlijk gek dat we over iets wat de helft van de wereldbevolking meemaakt in het leven, zo weinig weten. En door gebrek aan onderzoek naar de menstruele cyclus is er veel ruimte voor misvattingen, mythes en vooroordelen. Bijvoorbeeld over ongesteldheid, de overgang, de pil en aandoeningen zoals PMDD (PreMenstrual Dysphoric Disorder). Hierdoor krijgen mensen wereldwijd vaak niet de juiste zorg.
Universiteit Utrecht wetenschappers Lotte Gerritsen (neurowetenschap en klinische psychologie) en Anne Marieke Doornweerd (anticonceptie-researcher) vertellen in de podcast over de invloed van hormonen op onze hersenen. Hoe stuurt de cyclus, van vrouw én man, onze emoties en stemming?
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Je hebt het je vast weleens afgevraagd. Waar komt mijn familie vandaan? Misschien duik je dan in je stamboom of je familieregister om te achterhalen waar je familie precies vandaan komt. Maar helaas is dit niet voor iedereen mogelijk.
Nazaten van tot slaafgemaakten komen namelijk niet verder dan de plantages waar hun voorouders vandaan kwamen. Je zou kunnen denken dat ze een DNA-test kunnen doen via Ancestry, MyHeritage en 23andMe bijvoorbeeld. Maar helaas is dat niet zo simpel als dat het lijkt. Arwin Ralf, geneticus van het Erasmus MC, vertelt waarom dat lastig is en hoe hij dat wél mogelijk wil maken.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Borstvoeding geven, dat verloopt lang niet altijd probleemloos. Tepelkloven, of bijvoorbeeld spruw kunnen borstvoeding flink in de weg zitten. In dit college legt Nienke Bosschaart (Universiteit Twente) uit wat er allemaal mis kan gaan en hoe je het kan proberen te voorkomen.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Over de kop in de achtbaan - zonder veiligheidsbeugel - je moet er waarschijnlijk niet aan denken. Toch kan het als je naar de wetten van de natuur kijkt prima. Dat komt omdat allerlei natuurkundige krachtend je in het karretje duwen. Hoe dat zit, legt Jurnan Schilder uit, werktuigbouwkundige (Universiteit Twente). En we maken samen met hem een ritje in de achtbaan.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Hoeveel hitte kan ons lichaam aan? Bij 43 graden is het wel klaar, vertelt thermofysioloog Hein Daanen (Vrije Universiteit Amsterdam). Toch vallen we niet massaal om als het in de zomer warmer wordt dan die 43 graden. Hoe kan dat? En hoe overleef je een extreme hittegolf? Je hoort het in deze aflevering.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Ons lichaam is niet heel goed in beschadigingen repareren. Een wondje laten helen lukt nog wel, maar bijvoorbeeld een dwarslaesie kan je lichaam zelf niet herstellen. Je bent dan je leven lang verlamd. Hiervoor werkt Maritza Rovers, biomedisch ingenieur aan de TU Eindhoven, aan een oplossing. Met haar team werkt ze aan een soort gel die jouw cellen een boost kunnen geven om beschadigd weefsel weer te herstellen. Zo'n gel ontwikkelen is nog wel een hele klus. Je kan het nog het beste vergelijken met... het bouwen van een constructie met K'NEX, waarbij elk onderdeel nauwkeurig geplaatst moet worden om het juiste resultaat te bereiken.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Als je weleens in een vliegtuig zit, heb je het vast weleens meegemaakt: je zit rustig in je vliegtuigstoel, en op enkele kilometers hoogte begint plotseling de cabine te schudden: turbulentie. Dat kan best schrikken zijn. Soms zal alleen je kopje thee een beetje heen en weer schudden, maar in sommige gevallen is het ook zo sterk dat je met vliegtuig en al een paar meter naar beneden zakt. Maar is dat nou gevaarlijk? Luchtvaartdeskundige Nikki van Luijk (TU Delft) legt in deze aflevering uit dat jij je nergens zorgen over hoeft te maken. Tenminste, zolang je je stoelriem maar vasthebt…
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Anouk noemde deze week Ronnie Flex "een kleine, huilende armzalige bitch n****". Ze raakte in opspraak, omdat veel mensen vinden dat het n-woord niet gebruikt kan worden door een witte vrouw. Samen met Sibo Kanobana, sociolinguïst aan de Open Universiteit, duiken we in de geschiedenis van dit woord en van andere woorden die gevoelig liggen. Bijzonder is dat niet al deze woorden altijd dezelfde negatieve lading hebben gehad, ooit was het bijvoorbeeld heel normaal om een vrouw met 'wijf' aan te spreken. Sibo ontleedt wat voor functies deze woorden in de maatschappij hebben, en wat voor ideeën er (ongemerkt) achter schuilgaan. We stellen hem de vraag: wat moeten we eigenlijk met al deze beladen woorden? Benieuwd naar zijn antwoord? Luister dan deze aflevering!
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
Op dit moment is België nog kampioen formeren. Ze deden er ooit 541 dagen over (bijna anderhalf jaar) om na de verkiezingen een regering te vormen. Maar ook in Nederland duurt de formatie steeds langer. Wat doen we verkeerd? Kan dat niet wat sneller? Maakt een demissionair kabinet ons stuurloos als land? De antwoorden krijg je van Carla van Baalen (Radboud Universiteit). Zij is expert in onze parlementaire geschiedenis en ze weet alles over formeren.
Wil je meer horen over politiek en wetenschap? Hier vindt je de aflevering 'Is onze democratie stuk'.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
-
We weten dat ze belangrijk zijn voor vrouwen, zeker voor de menstruatie. Maar ook mannen kunnen niet zonder. Naast de menstruatie en eisprong, zorgen hormonen bijvoorbeeld dat je eten kan verteren, dat je gelukkig kan zijn en alert blijft. Je hebt wel precies de goede hoeveelheid hormonen nodig, anders gaat het fout. Hoe hormonen werken en ook wanneer ze niet goed werken, weet Max Nieuwdorp van de Vrije Universiteit Amsterdam alles van.
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
- Laat meer zien