Afleveringen

  • در آسمان هنر ایران، نغمه‌هایی هست که چون جویباری زلال، در جان مردم جاری‌اند، و در میان آن‌ها، چهره‌ای می‌درخشد: حمیرا. بانویی که صدایش، نه‌فقط نغمه‌ای خوش‌آهنگ، که همچون رازی سر به مهر از لطافت و صلابت است؛ صدایی که نه در گذر زمان فرسوده شد و نه در تندباد حوادث خاموش.
    در واپسین روزهای سال ۱۳۲۳، هنگامی که فضای ایران با رؤیای تغییر و تجدد درآمیخته بود، دختری در تهران چشم به جهان گشود که بعدها نامش زینت‌بخش تالار مشاهیر موسیقی ایران شد.

  • «مارش شهریار» یکی از شناخته شده‌ترین قطعات موسیقی نظامی ایران است که تاریخچه آن در دل تاریخ پرتلاطم کشور به فراموشی سپرده شده است.
    این قطعه حماسی پرآوازه را علی‌اکبر دلبری، آهنگساز و موسیقی‌دان و رهبر ارکستر ارتش شاهنشاهی ایران در سال ۱۳۳۳ خورشیدی خلق کرد.
    پس از آزادسازی خرمشهر در خرداد ۱۳۶۱ که این مارش بدون اینکه نام اصلی یا زمان ساخت آن اعلام شود، همراه با صدای محمود کریمی علویجه و عبارت معروف «شنوندگان عزیز، توجه فرمایید…» از رادیو پخش شد و به‌عنوان صدای پیروزی به حافظه جمعی ملت ایران پیوست.

  • Zijn er afleveringen die ontbreken?

    Klik hier om de feed te vernieuwen.

  • تغییر تقویم از هجری شمسی به شاهنشاهی در دوران محمد رضا شاه پهلوی فقید انجام شد. مهم‌ترین تغییر این تقویم، جایگزینی روز تاج‌گذاری کوروش به جای هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه، به عنوان مبدا گاهشماری بود.
    اگرچه سال ۱۳۵۴ بر اساس اسناد رسمی، سال بررسی نهایی و تصویب تغییر تقویم کشور است، اما نباید فراموش کرد، بحث نیاز به تقویمی مبتنی بر فرهنگ، تاریخ و هویت ملی، به سال‌ها قبل از آن بازمی‌گردد.

  • سپندارمذگان، روز زمین و زن در مقام بنیان‌های آفرینش و زایایی است. این روز در ایران باستان، روز عشاق بوده است.
    ایرانیان و به‌ویژه جوانان در چهار دهه گذشته و با وجود مخالفت شدید جمهوری اسلامی، این روز را برای ابراز عشق گرامی می‌دارند.
    پروفسور تورج دریایی ایران‌شناس و استاد دانشگاه کالیفرنیا ایرواین آمریکا با اشاره به نوشته‌های ابوریحان بیرونی، می‌گوید که در ایران باستان، روز پنجم اسفند در تقویم یزدگردی، با اقتباس از نام اسپندرمذ، الهه زمین، روز اسپندرمذگان یا سپندارمذگان نامیده شده و عیدی برای بزرگداشت زنان بود.

  • با نزدیک شدن روز ۲۲ بهمن و سالگرد انقلاب ۱۳۵۷، نگاهی بیندازیم به یکی از چهره‌های خانواده پهلوی که با وجود گذشت ۴۶ سال، کماکان در عرصه‌های مختلف تاثیرگذار و مورد توجه است. شهبانو فرح همراه با آریامهر فقید در سال ۱۳۵۷ ایران را ترک کرد اما او که اقدامات گسترده‌ای در حوزه‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و آموزشی انجام داده بود، بعد از ترک وطن نیز به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.

  • جشن سده، یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های باستانی ایران‌زمین، بر اساس تقویم خورشیدی مصادف با دهمین روز بهمن است.
    ابراهیم پورداوود، پژوهشگر برجسته ایران‌شناسی، جشن سده را از کهن‌ترین آیین‌های ایران می‌داند.
    او تاکید دارد این جشن بر اساس روایت شاهنامه و کشف آتش توسط هوشنگ‌شاه شکل گرفته است. به باور او، آتش در فرهنگ ایرانی نمادی از روشنایی و پیروزی بر تاریکی است.
    ریشه نام سده به عدد صد بازمی‌گردد. برخی روایات آن را به صدمین روز زمستان نسبت می‌دهند که از آغاز آبان شمرده می‌شود.
    ابوریحان بیرونی در آثار خود به روایت دیگری اشاره دارد و می‌نویسد: «سده یعنی صد، زیرا در این روز شمار زادگان کیومرث به صد رسید.»

  • هزاره‌های افغانستان یکی از اقوام با پیشینه تاریخی کهن و هویت فرهنگی منحصر به فرد در این سرزمین محسوب می‌شوند. این قوم که عمدتاً پیرو مذهب شیعه هستند، در طول قرون متمادی در مناطق مختلف افغانستان کنونی و خراسان بزرگ سکونت داشته‌اند.
    سکونتگاه‌های اصلی هزاره‌ها که به‌عنوان هزارستان شناخته می‌شود، از نظر جغرافیایی در مناطق کوهستانی و نیمه‌کوهستانی افغانستان قرار دارد. این مناطق که در منابع تاریخی به نام‌های غورستان یا زابلستان نیز آمده است، یکی از زیست‌بوم‌های کهن اقوام بومی این سرزمین به شمار می‌رود.
    هنری والتر بلیو، افسر و مستشرق بریتانیایی که در قرن نوزدهم میلادی در افغانستان فعالیت داشت، در نوشته‌های خود به تنوع جغرافیایی محل سکونت هزاره‌ها اشاره کرده است. او گستردگی هزارستان را از مرزهای کابل و غزنی تا هرات و از نزدیکی قندهار تا بلخ ذکر کرده است. این گستره وسیع، نشان از حضور تاریخی هزاره‌ها در مناطق مختلف افغانستان دارد.

  • به تازگی قیمت دلار در بازارهای مالی ایران به رکورد بی‌سابقه ۸۰ هزار تومان رسیده است. اما این افزایش بیش از آنکه ناشی از قدرت‌گرفتن دلار باشد، بازتاب سقوط ارزش ریال در برابر سایر ارزهای بین‌المللی و حتی منطقه‌ای است.
    این سقوط تاریخی ارزش پول ملی ایرانیان، بهانه‌ای است تا نگاهی به مسیر پر فراز و نشیب ارزش ریال در پنجاه سال گذشته بیندازیم. مسیری که نشان می‌دهد چگونه یکی از قدرتمندترین ارزهای خاورمیانه به ضعیف‌ترین واحد پولی منطقه تبدیل شد.
    برای درک بهتر این روند، باید به سال‌های پیش از انقلاب بازگردیم. سال ۱۳۵۷، دلار آمریکا در ایران ۷ تومان قیمت داشت؛ نرخی که در دوران حکومت پهلوی و در بازه‌ای ۲۵ ساله حتی کاهش هم یافته بود. در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰، ثبات ارزش ریال مرهون سیاست‌های اقتصادی مبتنی بر ذخایر قوی طلا و رشد اقتصادی پایدار بود.
    این ثبات، در سال ۱۳۵۷ باعث شد ریال ایران به جمع ۱۲ ارز معتبر جهانی بپیوندد. صندوق بین‌المللی پول در همان سال اعلام کرد که ریال در سبد «واحد حق برداشت مخصوص» (SDR) قرار گرفته است؛ موفقیتی که به‌سختی می‌توان مشابه آن را در تاریخ معاصر یافت. اما با وقوع انقلاب اسلامی و تحولات سیاسی، این مسیر متوقف شد.
    با تشکیل دولت موقت و سپس دولت رجایی، نرخ دلار که در بازار آزاد به‌تدریج افزایش می‌یافت، به‌سرعت به ۲۰ تومان رسید. جنگ ایران و عراق، بحران‌های داخلی و تحریم‌های اقتصادی ناشی از اشغال سفارت آمریکا از دلایل اصلی این افزایش بودند.
    در سال‌های جنگ، قیمت دلار در بازار آزاد به ۱۴۵ تومان رسید، اما پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در سال ۱۳۶۷ و پایان جنگ باعث شد دلار سقوطی ناگهانی را تجربه کند و طی چند روز از ۱۴۵ تومان به ۵۰ تومان کاهش یابد. این واقعه، به «سکته دلار» معروف شد.
    در دهه ۱۳۷۰، دولت هاشمی رفسنجانی با شعار آزادسازی اقتصاد و تک‌نرخی‌کردن ارز، نرخ رسمی دلار را طی چند مرحله افزایش داد. در نتیجه، قیمت دلار در بازار آزاد تا پایان دوره ریاست‌جمهوری او به حدود ۴۵۰ تومان رسید.

  • علوی‌های سوریه، گروهی از مسلمانان شیعه در سوریه هستند که ریشه‌ی اعتقادی و فرهنگی آنان به آموزه‌های علی ابن ابیطالب نخستین امام شیعیان و چهارمین خلیفه اهل سنت بازمی‌گردد. این فرقه از دیرباز در مناطق ساحلی سوریه و به‌ویژه در کوهستان‌های طرطوس، لاذقیه و بخش‌هایی از حمص زندگی می‌کردند. هر چند جمعیتی از آن‌ها در لبنان و ترکیه هم زندگی می‌کنند.
    نقش علوی‌ها در ساختار سیاسی سوریه به‌طور قابل توجهی با روی کار آمدن حزب بعث و به‌ویژه با پیدایش و تثبیت قدرت خاندان اسد پررنگ شد. حافظ اسد، پدر بشار اسد، که خود از علویان منطقه قرداحه بود، با به‌دست گرفتن قدرت در سال ۱۹۷۰، پایه‌های دیکتاتوری‌ای را بنا نهاد که ستون اصلی آن بر حمایت بخشی از علویان استوار بود.
    پس از استقلال سوریه از قیمومیت فرانسه در سال ۱۹۴۶، این کشور شاهد کودتاها و بی‌ثباتی‌های پیاپی بود. سرانجام در سال ۱۹۶۳ حزب بعث به قدرت رسید و مسیر یک حکومت اقتدارگرا را هموار کرد. علویان پیش از به‌قدرت رسیدن بعثی‌ها، در ساختار سیاسی دمشق جایگاه قدرتمندی نداشتند و عمدتاً در مناطق روستایی و کم‌برخوردار زندگی می‌کردند. با این حال، ورود جوانانی از طبقات پایین علوی به ارتش در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰، سبب شد در سال‌های بعد فرماندهانی علوی بتوانند در رده‌های بالای نظامی نفوذ یابند.
    در این میان، حافظ اسد که یک افسر نیروی هوایی بود، توانست با برقراری ائتلاف درون‌حزبی و کنار زدن رقبا، در سال ۱۹۷۰ قدرت را به دست گیرد و رئیس‌جمهور سوریه شود. از آن زمان، نقش فرماندهان نظامی علوی در تحکیم حکومت بعثی افزایش یافت و به تدریج ارتش، نهادهای امنیتی و سرویس اطلاعات سوریه بیشتر در اختیار علویان قرار گرفت.
    گرچه علوی‌ها شاخه‌ای از شیعه به‌شمار می‌آیند، اما عقایدشان در طول تاریخ با تشیع دوازده‌امامی تفاوت‌هایی داشته است. آنان آیین و مناسک و تفسیرهای خاص خود از متون دینی را دارند. به عنوان مثال، در میان علوی‌ها عقاید باطنی و تفسیر رمزی از قرآن کریم رواج دارد. در دوره‌های گوناگون تاریخی، به‌ویژه در زمان عثمانیان، علویان به دلیل این تفاوت‌ها تحت فشار بوده‌اند.

  • در روزهای گذشته و پس از سقوط حکومت اسد، شش روستای جنوبی سوریه هم‌مرز با اسرائیل خواستار پیوستنشان به این کشور شدند.
    این روستاها ساکنان دروزی دارند. فرقه‌ای مذهبی که در منطقه شام، جمعیتی از آن‌ها در سوریه، لبنان، اسرائیل و اردن زندگی می‌کنند.
    همچنین، جوامع نسبتا قدرتمندی از دروزی‌ها در کشورهای حوزه خلیج فارس، کانادا، ایالات متحده، اروپا، استرالیا، آمریکای لاتین و غرب آفریقا وجود دارند.
    جمعیت آن‌ها در سراسر جهان بیش از یک و نیم میلیون نفر است. زبان اصلی آن‌ها عربی است و بیشتر دروزی‌ها خود را عرب می‌دانند. با این حال، دروزی‌ها خود را مسلمان نمی‌دانند، اگرچه بسیاری از آداب و رسوم آن‌ها مشابه اسلام است.
    قرن یازدهم میلادی، سفر یک واعظ اسماعیلی از خراسان به مصر، سرآغاز ظهور فرقه‌ای شد که امروز آنها را دروزی می‌نامیم.

    این فرقه به دلیل ماهیت بدعت‌آمیز خود عموما سلوکی پنهان و در پرده دارد. به شکل کلی دروزی‌ها شاخه‌ای از اسلام شیعه اسماعیلی هستند، اما خود را مسلمان نمی‌دانند.
    باور آن‌ها ترکیبی از شیعه، فلسفه یونان باستان و هندوئیسم است. اعتقاد آن‌ها به تناسخ و گردش ارواح از یونان باستان و هندوئیسم اقتباس شده است که به دین آن‌ها جنبه‌ای عرفانی می‌بخشد. یکی دیگر از القاب دروزی‌ها «موحد» است که به معنای باور به خدای یکتا است.
    در قرن یازدهم، در پناه حکومت فاطمیون در قاهره، دروزی‌ها فرصتی یافت تا به عنوان یک فرقه مشروع ظهور کند. این دوره کوتاهی بود که طی آن، خلیفه فاطمی «الحاکم بأمرالله» آزادی مذهبی را اعلام کرد.

  • سال ۱۹۷۰، حافظ اسد با کودتایی خونین قدرت را در سوریه به دست گرفت. این سرآغازی بود برای حکمرانی پنجاه‌وچهار ساله یک خاندان بر کشوری که طی این مدت صحنه نبردهای سیاسی، سرکوب‌های خونین و کشمکش‌های بین‌المللی بود.
    اما این داستان، بیش از آنکه حکایت قدرت باشد، روایت انحطاط و فروپاشی است.
    حافظ اسد در سال ۱۹۳۰ در روستای قرداحه، در خانواده‌ای علوی متولد شد. او که در ابتدا افسر نیروی هوایی بود، پس از کودتای ۱۹۶۳ به‌عنوان فرمانده نیروی هوایی و سپس وزیر دفاع سوریه منصوب شد.
    اما جاه‌طلبی او فراتر از این بود. در سال ۱۹۷۰، کودتایی دیگر او را به قدرت رساند.
    پس از به دست گرفتن ریاست‌جمهوری، حافظ حکومتی ایجاد کرد که بر پایه کنترل شدید ارتش، سرکوب بی‌رحمانه مخالفان و شبکه‌ای پیچیده از وفاداری‌های خانوادگی و طایفه‌ای بنا شده بود.
    برادر او، رفعت اسد، نقش کلیدی در این ساختار ایفا کرد و در جریان سرکوب قیام حماه در سال ۱۹۸۲، مسئولیت اقدامات نظامی بی‌رحمانه‌ای را بر عهده داشت که به کشتار ده‌ها هزار نفر منجر شد.

  • گاه تقویم، داستان‌های قدیمی‌تری را برای ما روایت می‌کند. از پیوندهایی که در نگاه اول شاید بعید به نظر برسند. مانند جشن باستانی یلدا در ایران زمین و کریسمس در میان مسیحیان. آیا ممکن است این دو آیین، با همه تفاوت‌های فرهنگی و تاریخی، ریشه‌هایی مشترک داشته باشند؟

    یلدا، این شب باشکوه که مردمان پهنه وسیعی از آسیای میانه گرفته تا خاورمیانه این طولانی‌ترین شب سال را جشن می‌گیرند، یکی از قدیمی‌ترین جشن های باستانی ایران زمین می‌باشد. در ایران باستان، مردم باور داشتند که با پایان این شب تاریک، خورشید بار دیگر به قدرت خود بازمی‌گردد و روزها بلندتر می‌شوند. یلدا در زبان سریانی به معنای «زایش» است؛ زایش خورشید، تولد روشنایی و آغاز نویدبخش روزهای بهتر.
    ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه از یلدا با نام «میلاد اکبر» یاد کرده و آن را با زایش خورشید پیوند داده است. این جشن، نماد پیروزی نور بر تاریکی است. نیاکان ما در این شب دور هم جمع می‌شدند، چراغ‌ها را روشن می‌کردند، میوه‌های قرمز رنگی چون انار و هندوانه را که نماد خورشید هستند تناول می کردند و تا دمیدن سپیده صبح بیدار می‌ماندند و شعر می خواندند.

    کریسمس، جشن تولد عیسی مسیح، در ۲۵ دسامبر برگزار می‌شود. بسیاری از تاریخ‌دانان باور دارند که انتخاب این تاریخ تصادفی نیست. در واقع، پیش از گسترش مسیحیت، رومیان در روز انقلاب زمستانی آیینی مشابه به نام ساتورنالیا داشتند. گفته می‌شود که کلیسا برای جذب پیروان بیشتر، تولد مسیح را با این جشن کهن همزمان کرد.

  • نام ولادیمیر ولادیمیرویچ پوتین در سیاست قرن بیست‌ویکم جهان، مترادف با جاه‌طلبی، اقتدار، و هاله‌ای از رمز و راز است.
    مردی که از دل ساختار کمونیستی شوروی سابق برخاست، به راس هرم قدرت در روسیه رسید و رویایی بزرگ‌تر از دوران شوروی را در سر می‌پروراند؛ رویای امپراتوری تزارها.
    پوتین در ۷ اکتبر ۱۹۵۲ در لنینگراد، شهری که اکنون سن‌پترزبورگ نام دارد، متولد شد. او کوچک‌ترین فرزند ولادیمیر اسپیریدونوویچ و ماریا ایوانونا بود.
    پدر او در نیروی دریایی شوروی خدمت می‌کرد و مادرش در کارخانه‌ای مشغول کار بود.
    شاید کلید ورود پوتین به دنیای قدرت و سیاست، به ریشه‌های خانوادگی‌اش بازگردد، اسپیریدون پوتین، پدربزرگ ولادیمیر، آشپز شخصی لنین و استالین بود.
    پوتین در مدرسه‌ای در باسکوف لین تحصیل کرد و بعدها از دانشگاه دولتی لنینگراد در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد. اما زندگی‌اش محدود به تحصیل نبود. او شیفته رمان‌ها و فیلم‌های جاسوسی بود، ورزشکار بود و در رشته جودو مقام قهرمانی داشت.


  • پس از گذشت ۴۵ سال از انقلاب اسلامی ایران، باری دیگر دختری ایرانی قدم بر صحنه مسابقات جهانی دختر شایسته گذاشته است.
    سازمان دختران پارسی زبان که با هدف معرفی و نمایش فرهنگ و شایستگی دختران فارسی زبان در صحنه‌های جهانی تأسیس شده، از کشور ایران نمایندگی نمی کند. اما با برگزاری رقابتی میان ۲۰ دختردر حوزه تمدنی ایران زمین، نماینده نهایی این گروه را انتخاب و روانه مکزیک کرد.
    سازمان برگزار کننده این مسابقات و مردم سراسر جهان، خاطره ای روشن و زنده از حضور زنان ایرانی در این مسابقات دارند.
    ‎این مسابقات در دوره محمدرضا شاه پهلوی، زیر نظر مجله «زن روز» برگزار می‌شد و فرصتی برای معرفی فرهنگ ایران و نشان دادن جایگاه زنان ایرانی بود.

  • دونالد ترامپ پس از چهار سال دوری از کاخ سفید، به عنوان چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شد.
    او که در انتخابات ۲۰۲۰ رقابت سیاسی را به جو بایدن باخت، از همان زمان وعده بازگشت را به حامیانش داد؛ وعده‌ای که حالا با نتایجی خیره‌کننده به واقعیت پیوسته است.
    ترامپ کمپین انتخاباتی اخیر خود را موفق‌ترین کمپین سیاسی تاریخ نامیده است. این موفقیت شاید برای کسانی که شکست او در ۲۰۲۰ را پایان دوران سیاسی‌اش می‌دانستند، بیش از دیگران غیرمنتظره بود.
    دوره اول ریاست جمهوری ترامپ می‌تواند دورنمایی از دولت جدید او به ما بدهد.
    او در تیم خود تغییراتی داده و شاید وارد کاخ سفید متفاوتی شود. ترامپ که هرگز باور نکرد در انتخابات ۲۰۲۰ شکست خورده، برخی چهره‌های پیشین در تیم‌اش را کنار گذاشته است.
    حالا جی.دی ونس به‌جای مایک پنس، و ایلان ماسک از چهره‌های مهم حلقه نزدیکان او شده‌اند. او در سخنرانی پیروزی‌اش گفت که آمریکا به التیام نیاز دارد و باید دوره‌ای جدید و طلایی برای این کشور رقم بخورد.
    تحلیلگران معتقدند این تغییرات نشان‌دهنده شناخت بیشتر ترامپ از دنیای امروز و فضای سیاسی آمریکا است.
    ترامپ، مردی است که زندگی‌اش مملو از پیروزی‌ و ناکامی بوده است.
    او در ۱۴ ژوئن ۱۹۴۶ در محله کویینز نیویورک به دنیا آمد و از همان کودکی جذب بازار املاک شد.
    پدرش او را به مدرسه نظامی فرستاد، اما او بعدها در مدرسه کسب‌وکار وارتون تحصیل کرد.
    شروع موفقیت او در تجارت با خرید و بازسازی هتل کومودور بود که آن را به هتل گرند هایت تبدیل کرد. دو سال بعد برج ترامپ را ساخت که به نمادی برای او تبدیل شد.
    دهه نود، بحران بازار ملک آمریکا ترامپ را تا مرز ورشکستگی برد. او با هوش اقتصادی‌اش به سمت صنعت سرگرمی رفت و حق برگزاری مسابقات دختر شایسته را خرید؛ ریسکی که او را به دوران اوج بازگرداند.

  • یکم آبان‌ماه آغاز یکی از بزرگ‌ترین سلسله‌های پادشاهی ایران یعنی ساسانیان است؛ سلسله‌ای که بیش از ۴۰۰ سال بر ایران زمین حکومت کرد و نقشی بی‌بدیل در شکل‌گیری فرهنگ، تمدن و قدرت ایران در دوره باستان داشت. این سلسله نه تنها در تاریخ ایران بلکه در تمدن جهان جایگاه ماندگاری دارد.
    مورخین سال تاسیس این شاهنشاهی را ۲۲۴ میلادی می‌دانند که بر اساس این تقویم، یکم آبان ماه ۱۴۰۳، این پادشاهی باستانی هزار و هشتصدساله می‌شود.
    به مناسبت یکهزار و هشتصدمین سالگرد تاسیس این شاهنشاهی، نمایشگاهی از سکه‌های دوران ساسانیان در موزه تاریخ هنر شهر وین، پایتخت کشور اتریش برگزار شده است. سکه‌هایی که چهره‌های پادشاهان ساسانی بر آن‌ها نقش بسته است. از جمله سکه‌ای از دوره اردشیر اول، بنیان‌گذار این سلسله. بر روی این سکه عبارت «خداوند مزداپرست، اردشیر، شاه شاهان ایرانیان» آمده است که به روشنی جایگاه الهی شاه در دین و سیاست آن دوره را نشان می‌دهد.
    همچنین، بر بسیاری از سکه‌های ساسانیان تصویر محراب آتش زرتشتیان دیده می‌شود که نمادی از آتش مقدس، یکی از مهم‌ترین عناصر دینی زرتشتی است. این محراب‌ها با افسانه آتش اردشیر همراه است که روایت می‌کند هر پادشاه ساسانی در آغاز سلطنت خود این آتش را روشن می‌کرد تا مشروعیت و تقدس خود را از آسمان‌ها به نمایش بگذارد.

  • مهرگان جشنی است که سابقه آن به هزاره دوم قبل از میلاد باز می‌گردد و در فرهنگ ایرانیان نقشی تاریخی دارد.
    مهرگان هم‌زمان با فرا رسیدن پاییز و دهه ابتدایی مهرماه است.
    در میان قومیت‌های مختلف ایرانی تاریخ دقیق آغاز مهرگان از اول تا ۱۶ مهرماه ثبت شده است.
    مردم خراسان جنوبی روز یکم مهرماه را مهرگان می‌دانند و اقوام لر معتقد به هفتم مهرماه به عنوان روز جشن مهرگان‌اند، اما زرشتیان تاریخ ۱۰ مهرماه، مهرگان را جشن می‌گیرند.
    مهرگان با قدمتی در برخی روایت‌ها روز تاج‌گذاری فریدون باز است و برخی دیگر دلیل آن را آغاز اعتدال پاییزی می‌دانند.

  • گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت اسماعیل‌ قاآنی، فرمانده نیروی قدس، شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران همچنان ادامه دارد.
    به‌رغم تکذیب‌های متناوب رسانه و مقام‌های سپاه پاسداران، از روز دوازدهم مهرماه که تاکنون، هیچ ویدیو و تصویر جدیدی از اسماعیل قاآنی منتشر نشده است.
    اسماعیل قاآنی که برخی رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران او را «مغز متفکر» سپاه معرفی کرده‌اند، در مشهد به دنیا آمده، دکترای هسته‌ای دارد و مدرک خلبانی هواپیماهای جنگنده را از روسیه گرفته است.
    فرمانده کنونی سپاه قدس، که اکنون ۶۷ ساله است، پس از وقوع انقلاب اسلامی به سپاه پاسداران پیوست و در دوران جنگ ایران و عراق در مقام یکی از فرماندهان سپاه نقش ایفا کرد. او یکی از فرماندهان سپاه پاسداران بود که در سرکوب خونین کردستان در سال ۱۳۵۹ مشارکت داشت.
    قاآنی پس از پایان جنگ، قائم‌مقام واحد هشتم عملیاتی نیروی زمینی سپاه پاسداران در مشهد شد و چندین سال در خراسان ماند. او با تاسیس سپاه قدس به شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران پیوست و پس از آن نیز با حکم قاسم سلیمانی به مقام جانشینی فرمانده نیروی قدس رسید.
    قاآنی، پیش‌تر در مصاحبه‌ای با خبرگزاری دولتی ایرنا درباره نزدیکی‌اش با قاسم سلیمانی گفته بود: «ما رفقای جنگ هستیم و روابط عمیق و پایداری با یکدیگر داریم.»

  • نگاهی به رابطه تاریخی ایران و اسرائیل از زمان سلطنت محمدرضاشاه پهلوی تا شروع حکومت جمهوری اسلامی و سیاست‌گذاری دو رهبر آن، آیت‌الله روح‌الله خمینی و آیت‌الله علی خامنه‌ای.رابطه ایران با اسرائیل از زمان تاسیس این کشور در سال ۱۹۴۸ میلادی یا ۱۳۲۷ شمسی رابطه‌ای پر فراز و نشیب بوده است

  • طی سال‌های گذشته جمهوری اسلامی همواره یهودیان ایرانی را در مظان اتهام دشمنی با نظام اسلامی قرار داده است.
    نگاه دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی به یهودیان ایران، شباهت به شرایط عصر صفوی و قاجار دارد و شاید دلیل اصلی آن تفکر ضد یهودی بخشی از علمای تشیع است.
    تهدید و ارعاب جامعه یهودیان ایران را می‌توان باتوجه‌به سخنان رهبر جمهوری اسلامی نیز تأیید کرد. علی خامنه‌ای دست‌کم یک بار مدعی شده مواضع ضد یهودی او در دوران پهلوی عامل بازداشتش بوده است.
    جمهوری اسلامی همواره با توهم توطئه فعالیت شهروندان یهودی ایران را زیر نظر داشته است. به همین دلیل در مقاطع مختلف به بهانه‌هایی بازداشت و محدودکردن فعالیت شهروندان یهودی را در دستور کار قرار داده است.
    در این میان اصرار به فعالیت شبکه‌ای یهودیان ایران علیه حکومت، ترفندی برای پذیرفتن اقدامات امنیتی بر علیه آنها بوده است.
    جاسوسی، ارتباط با اسرائیل، اجماع و تبانی علیه نظام اتهام‌های معمول حکومت به یهودیان طی چهار دهه گذشته بوده است.
    همچنین این سرکوب به ترفندی در مناقشه با اسرائیل بدل شده است. هر بار تنش میان جمهوری اسلامی و اسرائیل اوج می‌گیرد دستگاه سرکوب در ایران نوک پیکان خود را در داخل به سمت جامعه یهودیان می‌گیرد.
    حمله به زیارتگاه «استر و مردخای» در همدان که از مکان‌های مهم مذهبی یهودیان جهان است، اقدامی بوده که در مقاطع مختلف انجام شده و نیروهای تندروی مذهبی نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی تخریب کامل آن را ابزار تهدیدی جامعه یهودیان می‌دانند.
    بازداشت ۱۳ شهروند یهودی در شیراز در زمستان سال ۱۳۷۷ یکی از پرونده‌هایی است که در آن ردپای یهودی‌ستیزی را می‌توان دید. پرونده‌ای که با اتهام جاسوسی به بازداشت شهروندان یهودی و احضار یهودیان دیگر شهرها منجر شد نیز و‌ تا بازداشت نوجوان ۱۶ ساله یهودی نیز پیش رفت.