Afleveringen
-
Op initiatief van Stichting Vrienden van Slot Loevestein zijn inmiddels drie seizoenen van de podcast 'Grootspraak' gemaakt. Hoezo eigenlijk? En wat is de relevantie voor Slot Loevestein? Jort Kelder en Grotius-biograaf Henk Nellen praten na met Ed Dumrese (directeur van Slot Loevestein) en Frank van Hoorn (leenheer van de Stichting Vrienden van Slot Loevestein).
-
Op Hugo de Groot werd doelbewust karaktermoord gepleegd. Dat is lang geleden, maar dit betekent niet dat het fenomeen is verdwenen. In de keuken van Kelder spreekt Jort met voormalig PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk. Werd ook op hem karaktermoord gepleegd? En was het doelbewust? Luister naar zijn relaas en oordeel zelf.
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Op Hugo de Groot werd doelbewust karaktermoord gepleegd. Is karaktermoord in tijden van sociale media en „grensoverschrijdend gedrag“ terug van weggeweest? Of is dit van alle tijden? Op Slot Loevestein debatteren Jort Kelder en Grotius-biograaf Henk Nellen erover met Helmer Helmers en Leonard Ornstein. Historicus Helmers is senior researcher aan de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en publiceerde over karaktermoord op een beroemde tijdgenoot van Hugo de Groot: Johan van Oldenbarnevelt. Politiek journalist Ornstein werkt aan de Universiteit Leiden aan een proefschrift over Pim Fortuyn. Op politicus Fortuyn werd, net als in het geval van Oldenbarnevelt, zowel karaktermoord als moord gepleegd.
-
Hugo de Groot verdedigde – hoewel niet onbeperkt – het recht op opstand. Hoe opstandig is Nederland vandaag? En hoe serieus moeten we klimaat- of boerenprotest eigenlijk nemen? Op Slot Loevestein bespreken Jort Kelder en Grotius-biograaf Henk Nellen het met Gertjan van Schoonhoven en Menno Hurenkamp. Journalist Van Schoonhoven volgt de Nederlandse protestcultuur op de voet en deelt zijn bevindingen met de lezers van EW Magazine (voorheen: Elsevier Weekblad). Menno Hurenkamp, hoogleraar „Democratie als mensenwerk“ aan de Universiteit Utrecht, geldt als expert op het gebied van modern burgerschap.
-
Grotius werd door een college van rechters veroordeeld tot gevangenschap op Slot Loevestein. Over de eerlijkheid van zijn proces bestaan grote twijfels. Is de huidige rechtspraak wel neutraal? Of klinken politieke overtuigingen door in rechterlijke uitspraken? Op Slot Loevestein kruisen Jort Kelder en Grotius-biograaf Henk Nellen de degens met Arie-Jan Kwak en Sven Brinkhoff. Kwak is universitair docent aan de rechtenfaculteit van Universiteit Leiden. Met Derk Venema schreef hij het boek De integere rechter. Brinkhoff is hoogleraar Strafprocesrecht aan de Universiteit van Amsterdam en raadsheer-plaatsvervanger bij het Gerechtshof in Den Bosch.
-
Volgens de beroemde historicus Jonathan Israel was Hugo de Groot elitair tot in zijn vingertoppen. Spelen elites nog een rol in hedendaags Nederland? En is hun rol positief of eerder negatief? Op Slot Loevestein praten Jort Kelder en Grotius-biograaf Henk Nellen erover met Willeke Slingerland en René Cuperus. Slingerland is lector „Weerbare Democratie“ aan de hogeschool Saxion en promoveerde aan de Vrije Universiteit op een veelbesproken onderzoek naar „netwerkcorruptie“. René Cuperus is als senior fellow „EU and Global Affairs“ verbonden aan Instituut Clingendael. Hij maakte met Josse de Voogd de spraakmakende Atlas van afgehaakt Nederland.
-
Als groot geleerde moest Hugo de Groot een weg vinden in het spanningsveld tussen persoonlijke geloofsbeleving, confessionele druk en maatschappelijke carrière. Hoe vrij is de wetenschapper in het Nederland van nu? Wat zijn de beperkingen? Op Slot Loevestein gaan Jort Kelder en Grotius-biograaf Henk Nellen hierover in gesprek met Steije Hofhuis en Jelle van Baardewijk. Hofhuis, docent Cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht, schreef samen met Niek Pas over het „wokisme“ en zijn invloed op de academische vrijheid. Van Baardewijk is lector Bedrijfsethiek aan de Hogeschool Rotterdam, universitair docent Maatschappelijke Bestuurskunde aan de Vrije Universiteit en presentator-bestuurder van online platform De Nieuwe Wereld. Hij mengt zich met regelmaat in het debat over bedreigingen voor de vrije wetenschap.
-
Johan Rudolph Thorbecke is één van de grootste staatsmannen die ons land heeft gekend. Om een beeld te krijgen van de betekenis van Thorbecke voor Nederland, spreekt Jort Kelder in deze aflevering met biograaf Remieg Aerts. Aerts is hoogleraar en auteur van de bekroonde biografie „Thorbecke wil het“. Ook Hugo de Groot-biograaf Henk Nellen en Loevestein-directeur Ed Dumrese komen aan het woord.
-
Het is weer oorlog in Europa. Daarom is het - net als in de tijd van Thorbecke – een zeer actuele vraag hoe een goede krijgsmacht eruit zou moeten zien. Jort Kelder en Remieg Aerts spreken erover met generaal b.d. Dick Berlijn en militair historicus Dirk Staat.
-
Anders dan veel tijdgenoten, vond Thorbecke bekwaamheid belangrijker dan afkomst. Zelf was hij dan ook niet van gegoede komaf. Hoe staat het vandaag met onze meritocratie? Werkt zij nog wel? Jort Kelder en Remieg Aerts spreken erover met Tim ´s Jongers en Mark Bovens. ´s Jongers werkt bij de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, schrijft columns voor de Volkskrant en publiceerde het boek „Gezichten van een onzeker bestaan“. Mark Bovens is hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht en lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Hij schreef onder meer het veelbesproken boek „Diplomademocratie. Over de spanning tussen meritocratie en democratie”.
-
Johan Rudolph Thorbecke was de eerste liberale premier. Maar hoe verhoudt zijn liberalisme zich tot het liberalisme van vandaag? Over deze vraag buigen Jort Kelder en Remieg Aerts zich met Annelien de Dijn en Edwin van de Haar. De Dijn is hoogleraar Moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en auteur van het boek „Vrijheid. Een woelige geschiedenis“. Van de Haar is politiek filosoof en auteur van verschillende boeken over het liberalisme.
-
Thorbecke stond een strikte scheiding voor tussen politiek en privé. Anno 2022 lijkt de grens tussen beide steeds meer te vervagen. Is het in tijden van sociale media überhaupt nog mogelijk het politieke en persoonlijke te scheiden? Over deze en andere vragen rond pers, politiek en openbaarheid spreken Jort Kelder en Remieg Aerts met twee gasten: Martin Sommer (Volkskrant-columnist en historicus) en Ronald van Raak (voormalig SP-Kamerlid en hoogleraar Erasmiaanse waarden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam).
-
Vanuit Slot Loevestein is dit Grootspraak: een podcast waarin Jort Kelder gesprekken voert in de geest van Hugo de Groot. In deze nieuwe serie belicht hij leven en werk van Johan Rudolph Thorbecke, de grote staatsman die 150 jaar geleden stierf. Speciaal voor deze podcast spreekt minister-president Mark Rutte over het belang van Thorbecke voor Nederland.
-
Hugo de Groot is één van de grootste denkers die ons land heeft gekend. Zijn roem reikt tot ver buiten onze landsgrenzen en zijn werk wordt nog altijd bestudeerd. Om een beeld te krijgen van het genie De Groot, spreekt Jort in deze aflevering met diens biograaf Henk Nellen. Nellen is emeritus hoogleraar en auteur van het boek Hugo de Groot. Een leven in strijd om de vrede 1583-1645.
-
Hugo de Groot was een briljante geest en een ongelofelijk succesvol intellectueel. Toch leefde hij een groot deel van zijn leven als banneling en moest hij op zoek naar eerherstel. Over deze zoektocht spreekt Jort in deze aflevering met René Diekstra. Diekstra was in de jaren ’90 een bijzonder succesvolle hoogleraar en tv-psycholoog die plots beschuldigd werd van grootschalig plagiaat. Hij werd publiekelijk door het slijk gehaald en moest daarna helemaal opnieuw beginnen. Sindsdien adviseert Diekstra geregeld vooraanstaande figuren die op zoek moeten naar eerherstel, en ook voor Hugo de Groot heeft hij met terugwerkende kracht enkele adviezen in petto. Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of hij het eerherstel gekregen heeft dat hij verdiende.
-
Hugo de Groot was een polyglot van het zuiverste soort. Hij beheerste het Latijn en Grieks perfect, sprak Frans en Duits, en kreeg op zijn elfde aan de universiteit van Leiden al les in het Hebreeuws en het Arabisch. Ondanks zijn talenknobbel schreef hij juist veel in het Nederlands omdat hij de jonge Republiek op de kaart wilde te zetten. Terwijl Grotius streed voor die Nederlandse taal, lijkt onze taal nu terrein te verliezen. Colleges aan de universiteit zijn steeds meer in het Engels en een dissertatie in de Nederlands taal zien we steeds minder. Daarover spreekt Jort in deze aflevering met:
- Lotte Jensen, hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud
Universiteit
- Ingmar Visser, ontwikkelingspsycholoog en onderwijsdirecteur van bachelor opleiding
psychologie van de UvA.
-
Zijn leven lang was Hugo de Groot verwikkeld in hevige polemieken. Als belangrijk intellectueel en politicus streed hij via zijn pen voor vrijheid en tolerantie. Nu, honderden jaren later, staat de vrijheid van meningsuiting nog steeds onder druk. En ook nu maken groepen mensen je het leven zuur als je een afwijkende mening hebt. Daarover praat Jort in deze aflevering met:
- Henri Beunders, emeritus hoogleraar Publieke Opinie.
- Geerten Waling, historicus en columnist voor onder meer EW Magazine (het voormalige Elsevier Weekblad)
Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of Hugo de Groot zelf mee zou doen aan de cancel culture.
-
Hugo de Groot is misschien wel de briljantste jurist die ons land ooit heeft gekend. Zijn boek boek Over het recht van oorlog en vrede was een doorbraak in het internationaal oorlogsrecht. Ook bij de bemiddeling in hedendaagse conflicten maken we indirect nog gebruik van de ideeën van Hugo de Groot. Over dat waarde van het oorlogsrecht anno 2021 praat Jort in deze aflevering met:
-Jan Tijmen Ninck Blok, adviseur internationaal humanitair recht bij het Rode Kruis
- Esther Chavannes. Zij deed voor het Haags Centrum voor Strategische Studies onderzoek naar autonome wapens en werkt nu als zelfstandig onderzoeker.
Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of deze tijd minder barbaars is dan de 17e eeuw.
-
Het leven van Hugo de Groot is getekend door de godsdiensttwisten tussen rekkelijken en de preciezen: de arminianen tegen de gomaristen. Deze twisten begonnen als een pennenstrijd tussen geleerden, deze conflicten liepen enorm uit de hand. Prins Maurits pleegde een staatsgreep, het hoofd van Johan van Oldenbarnevelt moest rollen en Hugo de Groot werd gevangen gezet. Ook anno 2021 kan de vlam snel in de plan slaan, zie de bestorming van het Amerikaanse Capitool op 6 januari 2021. Over deze escalatie van conflicten en radicalisering spreekt Jort in deze aflevering met:
- Beatrice de Graaf, hoogleraar internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit
Utrecht, expert op het gebied van radicalisering
- Meindert Fennema, een politicoloog die veel onderzoek heeft gedaan naar radicalisering en
extremisme in de politiek
Plus: Biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag wat volgens Hugo de Groot het beste medicijn is tegen radicalisering.
-
Na zijn ontsnapping uit Slot Loevestein was Hugo de Groot zijn leven in eigen land niet meer zeker. Hij leefde nadien noodgedwongen in onder meer Parijs en Stockholm, maar echte vrede heeft hij ook daar niet gevonden. Over leven in ‘ballingschap’ en een nieuw leven opbouwen in een ander land spreekt Jort in deze aflevering met:
- Sana Valiulina, schrijver en 1989 vanuit Moskou naar Nederland gereisd op zoek naar een beter
leven
- Afshin Ellian, hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap aan de Universiteit
leiden en in de jaren ’80 vanuit Iran naar Nederland gevlucht
Plus: biograaf Henk Nellen kruipt in de huid van Grotius, op zoek naar de vraag of hoe De Groot zelf omging met zijn heimwee naar zijn vaderland.
- Laat meer zien
