Afleveringen
-
Starożytny Egipt to nie tylko grobowce, piramidy i hieroglify - to także bogaty zbiór utworów miłosnych, pradawnych motywów i symboli, które i współcześnie odnajdujemy w tekstach.
Spis treści:
0:00 Wstęp
03:51 Różne oblicza miłości
7:35 Ewolucja literatury miłosnej
09:20 Zabytki literatury
10:22 Okoliczności wykonywania utworów
11:48 Styl i struktura
17:01 Toposy, motywy, symbole
25:50 Zakończenie
-
Starożytna "Księga Umarłych" to tajemniczy przewodnik po zaświatach, który od tysięcy lat fascynuje badaczy, mistyków i miłośników starożytnego Egiptu. W tym odcinku odkryjesz:– skąd wzięła się "Księga Umarłych" i jak ewoluowała przez wieki?– dlaczego każdy Egipcjanin chciał mieć własny egzemplarz - i ile to kosztowało?– które fragmenty Księgi wzbudziły w XIX w. największe kontrowersje.
Spis treści:
0:00 Wstęp
1:54 Geneza i ewolucja "Księgi umarłych"
5:17 Pierwszy rynek wydawniczy
9:05 Treść i forma "Księgi umarłych"
11:29 Deklaracja niewinności zmarłego
17:31 Deklaracja niewinności a Dekalog
20:26 Sąd Ozyrysa
23:39 Egipska wizja raju
26:17 Zakończenie
-
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Dwa potężne symbole staroegipskie, łudząco do siebie podobne - i przez to nieustannie ze sobą mylone.
Skąd się wzięły? Co oznaczały? Czym się różniły?
Odpowiedzi na te pytania znajdą Państwo w treści tego odcinka.
Spis treści:
0:00 Wstęp
1:14 Mit o Oku Horusa
04:35 Mit o Oku Ra
09:07 Oko Horusa vs. Oko Ra
10:13 Zakończenie
-
Zanim o świcie rozbrzmią wielkanocne dzwony, ogłaszające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, zanim przejdzie rozśpiewana procesja z rozkołysanymi kadzielnicami, zapraszam Państwa w podróż do serca starożytnego Egiptu, gdzie narodziła się jedna z najstarszych opowieści o śmierci i odrodzeniu.
Czy mit o Ozyrysie to tylko egzotyczna legenda? A może uniwersalna opowieść o przemianie, cierpieniu i nadziei, która do dziś pulsuje w naszej kulturze, religii i psychice?
Spis treści:
0:00 Wstęp
0:56 Kim był Ozyrys?
3:26 Mit o Ozyrysie
7:53 Interpretacje mitu
8:37 Mit o cyklu natury - misteria ozyriańskie
12:40 Mit o władzy - najazdy Hyksosów
15:19 Mit o przejściu i przemianie - C.G. Jung
16:45 Zakończenie
-
Pytania o początek istnienia towarzyszyły człowiekowi niemalże od zawsze - nie inaczej było w kraju faraonów. W tym odcinku przybliżam trzy największe kosmogonie staroegipskie, by wspólnie z Państwem rozważyć:
- czy świat wykluł się z kosmicznego jaja,
- czy też został wypluty przez pierwotne bóstwo,
- a może... został pomyślany i wypowiedziany?
Spis treści:
0:00 Wstęp
1:24 Hermopolis
6:09 Heliopolis
9:30 Memfis
12:33 Zakończenie
-
Kiedy i w jaki sposób powstało pismo w starożytnym Egipcie? Kim byli skrybowie i jak wyglądała ich edukacja? Kto potrafił czytać i co można było czytać w czasach piramid?
W tym odcinku opowiadam na te wszystkie pytania, a także wskazuję na bestsellery świata staroegipskiego piśmiennictwa.
Spis treści:
00:32 Zalążek piśmiennictwa w starożytnym Egipcie
03:26 Sztuka pisania - narodziny skryby
07:31 Edukacja pisarza
10:08 Skryba przy pracy
11:03 Literatura staroegipska
12:16 Teksty funeralne
13:13 Nauki
16:05 Opowieści
20:21 Liryka
21:24 Kamień z Rosetty
-
Kontynuacja serii o starożytnym mezopotamskim bohaterze - Gilgameszu. W tym odcinku przybliżam treść tabliczek VII-XII, omawiam babilońską opowieść o potopie, a także wskazuję najstarsze znane motywy literackie.
00:10 Wstęp i przypomnienie treści pierwszej części eposu
01:14 Tabliczka VII - śmierć Enkidu
10:20 Tabliczka VIII - pogrzeb Enkidu
14:21 Tabliczka IX - poszukiwanie nieśmiertelności
17:20 Tabliczka X - wyprawa do Utnapisztima
22:27 Tabliczka XI - opowieść o potopie; ziele wiecznej młodości
36:10 Tabliczka XII - mit o Enkidu i Gilgameszu w zaświatach
38:08 Podsumowanie
40:47 Podziękowania
-
Epos o Gilgameszu to jeden z najstarszych utworów literackich świata. W tym odcinku wskazuję kluczowe cechy eposu, a także przybliżam zawartość pierwszych sześciu glinianych tabliczek.
00:30 Kwestie gatunkowe - wyznaczniki eposu
10:26 Tabliczka I - zawiązanie akcji i przedstawienie postaci
17:36 Tabliczka II - spotkanie Gilgamesza z Enkidu
23:05 Tabliczki III-V - wyprawa do Cedrowego Lasu
30:08 Tabliczka VI - spotkanie z boginią Isztar
-
W tym odcinku cofniemy się w czasie, by poznać genezę Eposu o Gilgameszu – legendarnego króla Uruk, który stał się bohaterem jednego z najważniejszych tekstów w historii ludzkości.
Opowiadam również o sensacyjnym odkryciu w XIX wieku, gdy archeolodzy odkopali tajemnicze gliniane tabliczki. To właśnie wtedy świat po raz pierwszy usłyszał o Gilgameszu, a starożytna Mezopotamia odsłoniła swoje sekrety. Jak to się stało, że te zapomniane teksty trafiły do muzeów, jak udało się je odczytać i dlaczego wzbudziły tak ogromne kontrowersje? Tego wszystkiego dowiedzą się Państwo z tego odcinka.
Spis treści:
00:12 Wstęp do rozważań
02:58 Kwestia pierwszeństwa
04:55 Czas i okoliczności powstania Eposu o Gilgameszu
08:21 Przyczyny zapomnienia
09:49 Odkrycie Eposu w XIX w. i prace nad rozszyfrowaniem pisma klinowego
13:13 Kontrowersje wokół odkrycia starożytnego tekstu
17:33 Struktura tekstu
23:08 Zakończenie
-
Potop to jeden z najczęściej występujących toposów, łączący nawet odległe od siebie ludy. Najstarsze zachowane pisemne źródła opowieści o wielkiej powodzi pochodzą ze starożytnego Sumeru i są one starsze od przekazu biblijnego nawet o tysiąc lat.
00:33 Hipoteza potopu w okresie Driasu Młodszego
04:46 Wzmianki o potopie w Bibliotece Aszurbanipala
08:46 Szokujące odkrycie w Nippur
09:50 Sumeryjski mit o potopie
15:24 Analogie między sumeryjskim pierwowzorem i wersją biblijną
-
Analiza i streszczenie jednej z powieści Olgi Tokarczuk - psycholożki, pisarki, laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.
W odcinku zestawiam książkę "Anna In w grobowcach świata" z sumeryjskim pierwowzorem i wskazuję konteksty oraz nawiązania, które pojawiają się na kartach powieści, a które wydają mi się najbardziej interesujące.
-
Mit dotyczący zejścia bogini Inanny do świata podziemnego należy do grona najważniejszych opowieści starożytnej Mezopotamii. Co jednak sprawia, że historia kapryśnej bogini miłości i wojny jest tak uniwersalna i aktualna?
W tym odcinku nie tylko przybliżam treść tego niezwykłego mitu, lecz także zwracam uwagę na jego głębokie znaczenie symboliczne i metaforyczne, opierając się na psychoanalizie Carla Gustava Junga, pojęciu katabazy i konfrontacji z własnym "cieniem".
-
Inanna, Isztar, Astarte, Afrodyta - kim była bogini określana tyloma różnymi imionami?
Jaką rolę odgrywały Tablice Przeznaczenia – artefakty o niemal absolutnej mocy, których posiadanie mogło decydować o losach bogów i ludzi?
Kim był Szukaletuda i dlaczego jego czyn wywołał gniew samej Inanny?
W tym odcinku odpowiadam na powyższe pytania i przybliżam treść dwóch starożytnych mitów, w których główną bohaterką jest sumeryjska bogini płodności i wojny.
-
Kim był bóg Enki w mitologii sumeryjskiej i czym wyróżniał się na tle panteonu Anunnakich? W tym odcinku przybliżam jego postać, przywołując treść dwóch ważnych mitów starożytnego Sumeru:
- opowieść "Enki i Ninmah", prezentującą wizję stworzenia człowieka;
- mit "Enki - organizator świata", będący zarazem apoteozą boga-opiekuna ludzkości, jak i wyjaśnieniem funkcji pozostałych bogów sumeryjskich.
________________________
mitologia sumeryjska, starożytność, historia literatury, Sumerowie, Anunnaki, literatura
-
W dzisiejszym odcinku zapraszam na spotkanie z jednym z najstarszych utworów literackich świata - z eposem kosmogonicznym Enuma Elisz, przedstawiającym stworzenie świata według mitologii mezopotamskiej.
Dowiedzą się Państwo z niego, jak powstał świat według Babilończyków, poznają Państwo dramatyczne konflikty między bogami oraz dlaczego odczytywanie tego utworu stanowiło centralny punkt najważniejszego święta Babilonii - wiosennych obrzędów święta Akitu.
_______________________________
literatura starożytna, historia literatury, Mezopotamia, Babilon, Marduk, kultura i wierzenia starożytne
-
Podobno Mezopotamia to kolebka cywilizacji - a przynajmniej to z tego okresu pochodzą najstarsze zachowane teksty i artefakty świadczące o rozwoju naszej kultury.
W tym odcinku zabieram Państwa do serca starożytnej Mezopotamii, by odkryć tajemnice Sumerów oraz niezwykłej biblioteki Aszurbanipala – jednej z najstarszych bibliotek świata!
Szczególną uwagę zwrócę na dwa najstarsze teksty - Sumeryjską Listę Królów oraz Kodeks Hammurabiego.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak wyglądały początki literatury, co kryły gliniane tabliczki i co wielcy władcy Mezopotamii starali się zachować od zapomnienia, ten odcinek jest dla Ciebie!
-
Czy mitologia grecka może być wciąż żywa i aktualna? W tym odcinku zanurzymy się w świat retellingów mitów greckich – opowieści, które reinterpretują klasyczne mity w nowym świetle.
Czego dowiesz się z tego odcinka?
Czy retelling jest fanfikiem i co przyciąga czytelników do odczytywania na nowo opowieści, które już znają; Jak współczesni autorzy, tacy jak Madeline Miller („Pieśń o Achillesie”) czy Natalie Haynes („Tysiąc okrętów”), przekształcają greckie mity, nadając im nowy wymiar; Jak retellingi pozwalają spojrzeć na dobrze znane historie z perspektywy kobiet, bohaterów drugiego planu czy... samych bogów.Odkryj na nowo świat mitycznych opowieści i dowiedz się, jak starożytne historie łączą się z naszymi współczesnymi doświadczeniami.
-
Czy miłość w mitologii greckiej zawsze była romantyczna? A może częściej wiązała się z dramatem, zdradą i tragizmem? W tym odcinku zapraszam Państwa w fascynującą podróż przez burzliwe relacje bogów i śmiertelników.
👉 Poznają Państwo historię Zeusa i Kallisto – pełną tajemnic, przemian i okrutnych decyzji;
👉 Omówimy tragiczny w skutkach związek Zeusa i Semele;
👉 A na koniec opowiem o pięknej i wzruszającej miłości Erosa i Psyche, która musiała pokonać nie lada przeszkody, by przetrwać.Zapraszam!
-
W dzisiejszym odcinku przybliżam losy czterech mitologicznych bohaterów, którzy swoimi czynami ściągnęli na siebie boską karę. Czym zawiniła Niobe, że została pozbawiona gromadki dzieci? W co przemieniono Arachne, która ośmieliła się porównać swoje umiejętności z boskimi? Co określamy mianem syzyfowej pracy?Czego dopuścił się Tantal?Odpowiedzi na te pytania odnajdziesz właśnie w tym odcinku. Zapraszam!
Spis treści:
0:00 Wstęp
3:17 Niobe
6:01 Arachne
9:27 Syzyf
15:00 Tantal
18:15 Zakończenie
-
W tym odcinku Klucza do Literatury wyruszamy w podróż do świata greckich mitów, w którym roi się od niezwykłych bestii. Od spojrzenia zamieniającego w kamień Meduzy, przez wielogłową Hydrę, aż po dzikich centaurów i strażnika Hadesu, Cerbera – odkrywamy, co te potwory oznaczały dla starożytnych i jak ich symbole funkcjonują do dziś.
W celu jak najpełniejszego omówienia tych starożytnych potworów sięgam do książki dr Anny Jankowiak pt. "Bestie antyku" - co i Państwu serdecznie polecam.
Spis treści:
0:00 Wstęp
2:51 Meduza
7:23 Hydra lernejska
9:28 Smok kolchidzki
10:57 Satyry i centaury
15:36 Wilkołaki i wampiry
19:27 Cerber
21:22 Erynie
22:52 Cyklopi i giganci
25:20 Zakończenie
- Laat meer zien
