Afleveringen
-
Şems-i Tebrizi, büyüdüğü kentten ayrıldıktan sonra nereleri ziyaret etti? Konya'ya ve Mevlana'ya ulaşan yolda neler yaşadı? Uçuyor muydu, yoksa atı mı hızlıydı? İbni Arabi'yle görüşmesinden sonra ulu bilge hakkında neler söyledi? Nerede yaşıyor, nerede kalıyor, kimlerle görüşüyordu? Neden siyah giyiyordu? Pek çok ilginç özelliğiyle Şems'i konuşmaya devam ediyoruz...
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
(00:56) Şems'in Perende lakabının anlamı ve kaynağı nedir?
(01:22) Şems Anadolu'ya gelmeden önce nerelerde seyahat etmiştir ? Bu seyahatlerin amacı neydi? Kimlerle karşılaştı?
(03:22) İbn'ül Arabi ile karşılaşması nerede oldu ve nasıl sonuçlandı?
(03:48) Şems'in Perende lakabının anlamı ve kaynağı nedir? (devamı)
(04:46) İbn'ül Arabi ile karşılaşması nasıl sonuçlandı?
(05:14) Şems seyahatlerinde ne arıyordu, ne şekilde arıyordu, nasıl seyahat ediyordu?
(07:36) Şems seyahatlerinde neden siyah giyinirdi, yöntem mi, sembol mü?
(09:47) Şems'in Perende lakabının anlamı için farklı bir yaklaşım
(11:10) Birden fazla Şems yaşamış olabilir mi?
(11:49) Şems neden fikirlerini yazıya dökmeyi istemedi?
(12:38) Şems'in ilk öğretmeni, şeyhi kimdi? Ebubekir Selebaf kimdir?
(13:21) Melamilikte ve daha sonra Ahilikte meslek sahibi ve hayatın içinde olmak neden önemlidir? Türkiye'deki kıyafet devrimi ile, bağımsızlıkla ilişkisi nedir?
(20:44) Mevlana neden ve ne zaman yazmaya başladı? -
Muhteşem Ayrıntılar'da hep beraber kutladığımız Hıdırellez bayramında dolaşıyoruz. Ateşten atlıyor, ağaçlara dileklerimizi bırakıyor, suya kavuşuyor, güneşle ısınıyoruz. Ortak kültürümüzün en renkli gününe özel bölümümüzü dinlemeyi ve Hıdırellez'i sevdiklerinizle birlikte doğanın kucağında kutlamayı unutmayın! ❤️
Bölümlerde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın! -
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Muhteşem 13. Yüzyıl'da sıra nihayet Şems'e geldi! Dönemin en ilginç ve gizemli kişiliğini, doğumu ve çocukluğu ile konuşmaya başlıyoruz. Doğduğu Tebriz nasıl bir kent? Çocukluğu nasıl geçti? Gelecekte alacağı lakapların ipuçlarını hangi kişilik özelliklerinde bulmak mümkün? Kalenderilik ve Melamilik gibi akımlar kendisini nasıl şekillerdirdi? Şems'in bir labirenti andıran hayatında sizi de bizimle birlikte dolaşmaya davet ediyoruz.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
(01:10) Şems'in bildiğimiz hikayesi kesin doğru mudur? Neden farklı bilgiler var?
(02:34) Şems'in gerçek adı nedir, lakapları nelerdir?
(03:09) Şems ne zaman ve nerede doğmuştur? Babası kimdir?
(03:40) Makalât nedir? Şems ile ilgili bilgilerin kaynağı ve farklılıkların sebebi nedir?
(04:51) Şems'in çocukluğu nasıldı?
(07:23) Şems'in kim olduğu ile ilgili farklı bir hikaye, Hasan Sabbah, Alamut Kalesi bağlantısı
(11:24) Şems'in lakaplarının anlamı nedir?
(12:07) Şems nasıl bir eğitim aldı?
(14:49) Şems'in doğduğu Tebriz nasıl bir yerdi?
(16:25) Tebriz'deki Türk varlığının az bilinen durumu
(19:24) Şems'in ailesinin Hindistan kökeni düşüncesi
(20:04) Şems'in tavrı, duruşu, görünüşü nasıldı? Neden Kalenderi olduğu düşünülüyor?
(26:07) Melamilik hakkında kısa bir bilgi, bağımsızlık düşüncesi, bu kavramın Atatürk ve Cumhuriyet'in kuruluşundaki etkisi -
Bu bölümümüzde, İslamiyet'in altın çağını şekillendiren bilim, matematik, astronomi ve felsefe alanlarındaki devrimlere derinlemesine bir yolculuk yapacağız. Horasan'daki hızlı aydınlanmanın arkasındaki hocalık sistemi ve Habeş El Merzevi gibi isimlerin önemli katkılarından başlayarak, Bağdat'ın nasıl bir bilimsel cazibe merkezi haline geldiğini keşfedeceğiz. Beni Musa kardeşlerden Ahmed el Fergani'ye, algoritmanın babası Harezmi'den algoritma ve cebirin kullanımına, Usturlab'ın gizemli dünyasından Farabi'nin entelektüel mirasına kadar geniş bir spektrumda ilerleyeceğiz. Ayrıca, İslam dünyasının Avrupa denizciliği üzerindeki etkilerini, Endülüs'te başlayıp İtalya'ya uzanan çeviri hareketlerini, felsefenin evrimini ve Biruni, İbn-i Sina, Ömer Hayyam gibi isimlerin bilime ve düşünceye olan katkılarını ele alacağız.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
(00:50) Horasan'daki hızlı aydınlanmanın sebebi nedir? Hocalık sistemi nedir?
(01:54) Habeş El Merzevi kimdir?
(02:10) Horasan'ın aydınlarının doğum yerleri nerelerdi?
(02:49) Bağdat'ın bilimsel cazibe merkezi olmasının sebebi neydi? Şimdiki Dubai'nin benzerliği nedir?
(04:19) Habeş El Merzevi ve çalışmları (devamı)
(04:57) Beni Musa kardeşler ve çalışmaları
(05:18) Ahmed el Fergani ve çalışmaları
(06:21) Harezmi ve çalışmaları
(08:09) Algoritma ve Harezmi ilişkisi, cebirin o dönemdeki kullanım amacı neydi?
(10:30) Usturlab nedir, ismi nereden gelir? Avrupa denizcilikte İslam ülkeleri ve Osmanlı İmparatorluğunun nasıl önüne geçti?
(14:29) Farabi ve çalışmaları
(15:16) Horasan alimlerinin ortalama yaşam süreleri
(16:39) Farabi ve çalışmaları (devamı)
(18:35) Endülüs'te çeviri faaliyetleri, bilginin Endülüs'ten İtalya'ya gelişi
(21:19) Felsefe ne demektir? Felsefe kelimesi nereden gelir? Tanrı anlayışı tarihte nasıl değişmiştir?
(25:17) Biruni ve çalışmaları. Gazneli Mahmut ve Biruni ilişkisi.
(27:53) İbn-i Sina ve çalışmaları. Biruni ve İbn-i Sina mektuplaşmaları ve fikir ayrılıkları.
(31:00) Ömer Hayyam ve çalışmaları, şair mi matematikçi mi?
(34:00) Ömer Hayyam'ın Nizamülmülk ve Hassan Sabah ile ilişkisi nedir?
(34:41) Ömer Hayyam Celali takvimini nasıl oluşturdu?
(35:38) Ömer Hayyam, Nizamülmülk ve Hassan Sabah üzerine bir roman: Amin Maalouf'un Semerkant kitabı -
İnsanlık tarihi, miladı Göbeklitepe olarak alırsak nasıl bir perspektife oturuyor? Bu perspektif ile oluşan kronolojide farklı uygarlıkların insanlığa etkilerini nasıl değerlendirebiliriz? Batı merkezli uygarlık tarihi yaklaşımının eksikleri ve görmedikleri nelerdir?
Horasan'ı niye Kayıp Aydınlanma olarak görebiliriz? Bu aydınlanmaya Bağdat'ın etkisi nasıl oldu?
Horasan'ın polimatlarının nasıl bir altyapıdan ortaya çıktığını tartışıyor, dahi isimlere bu bölümde Razi ve El Belhi'yle başlıyoruz. Horasan coğrafyasında gezinmeye ve unutulan değerleri hatırlatmaya devam ediyoruz.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:50) Horasan'ı bu kadar çok önemli insanın ve aydınlanmanın merkezi yapan neydi?
(01:20) Göbeklitepe'den başlayan farklı bir tarihleme bakışı
(05:47) Bilim Batı medeniyetleri ile mi başladı?
(07:31) Horasan isminin kelime karşılığı nedir?
(08:21) Horasan hakkında kaynak kitap önerisi: Kayıp Aydınlanma
(09:07) Horasan'daki bilgi nereye kaydı, Avrupa'yı nasıl etkiledi? Ortaçağ düşüncesi ile bağlantısı nedir?
(11:58) Tarihe bakışta farklı perspektiflerin önemi
(14:37) Abbasilerde Halife Memun'un dönemini aydınlanmada öne çıkaran neydi? Bağdat neden bir cazibe merkezi oldu?
(22:09) Hezarfen ne demek?
(23:56) Bağdat'ta Memun döneminde ilk hangi bilim dallarına öncelik verilmişti?
(24:22) Bağdat'taki çevirilerin kaynağı neydi?
(25:08) Cabiriciler kimlerdir?
(25:28) Cabiricilerin kimyaya önem vermesinin sebebi neydi, simya ne demektir?
(26:00) Vahdet-i vücut ve vahdet-i mevcut düşüncesinin farkı nedir?
(29:00) Razi kimdir?
(29:33) Horasan'daki tıp çalışmalarının dünyaya katkısı ne oldu?
(30:43) El Belhi kimdir? Nişabur'un önemi neydi? -
Horasan coğrafyası uygarlığının renklerini nereden alıyor? Atina Okulu'nun İran Coğrafyası ve Horasan ile ilgisi ne? Horasan'ın kültürel akışkanlığı nereden geliyor? Bölgenin Emeviler ve Abbasiler dengesinde ve çekişmesinde yeri nasıl gelişti? Bağdat-Horasan ilişkisi nedir, Bağdat yeniden kurulurken Horasan'dan nasıl faydalandı? Bermekiler kimdir, Horasan'ı ve Bağdat'ı nasıl etkilediler? Horasan'ın dünya bilimine olan temel etkileri nelerdir? Otomatik piyanonun konuyla ilgisi ne? Muhteşem 13. Yüzyıl'ın yeni bölümünde tam kadro yine Horasan'ı konuştuk...
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:59) Horasan ve Sümerler arasındaki bağlantı nedir?
(03:23) Atina okulu ve Aristo'nun eserlerinin Horasan'a gelişi
(04:51) Horasan'ı bildiğimiz devletlerden, medeniyetlerden ayrıştıran nedir?
(08:24) Tavla ve satrancın Horasan'da ortaya çıkışı ve sembolizmi
(10:06) Horasan'ın İslam ile tanışması ne zaman ve nasıl oldu? Horasan'da İslamiyet nasıl yayıldı?
(13:46) Dört halife dönemi sonrası İslamiyet ilk hangi coğrafyalara ulaştı? Bu bölgelerde güç nereden nereye kaydı?
(15:55) Türklerin Abbasiler ile biraraya gelmesi
(17:36) Emevilerin Abbasiler sonrası Endülüs'e gidişleri
(18:45) Abbasiler döneminde Bağdat şehri neden ve nasıl kuruldu?
(21:55) Horasan'daki insanların kökeni ve kullandıkları dil tek miydi?
(23:30) Bermeki ailesinin kökeni
(25:20) Budist tapınaklarından gelen bilgilerin tercümesinin önemi
(25:47) Eski Yunan eserlerinin tercüme edilmesi
(26:26) Horasan'ın bilimdeki öncülüğü nasıl gerçekleşti? Beytü'l-Hikme nedir?
(30:33) Horasan tarih eğitiminde neden az yer alıyor? Horasan'da Arapça kullanımı neden yaygınlaştı? -
Horasan, tam olarak nerede? Neden bizlere bir masal ülkesi gibi anlatıldı? Bölgenin Türk ve İslam tarihi açısından önemi ne, uygarlıkların gelişmesine ne katkıda bulundu? Horasan'ın isminde hangi anlamlar gizli? Muhteşem Ayrıntılar'ın bu bölümünde lacivert bir taşın açtığı yolların, su kanallarının, matematik ve algoritmanın peşinde, Horasan'ın eşsiz coğrafyasının izinde kısa bir gezintiye çıkıyoruz.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:48) Horasan bizim için neden bu kadar önemli?
(03:25) Horasan coğrafi olarak nerede?
(04:26) Horasan'ın dünya tarihindeki önemi ne?
(05:44) Lapis lazuli taşı nedir?
(07:55) Horasan ne zamandan beri var ve önemini ne kadar süre korumuş?
(08:26) Horasan halkları kimler?
(09:24) Horasan'daki şehirler
(11:49) Horasan'ın jeopolitik önemi
(13:45) Horasan'da bilimin gelişmişliği ve gelişmiş sulama sistemleri
(16:34) Horasan'ın büyük şehirleri: Merv, Belh, Nişabur, Buhara
(18:41) Nizam'ül-Mülk kimdir?
(19:55) Horasan'ın Türkler için önemi ne? Horasan neden tarih derslerinde anlatılmaz?
(21:32) Horasan ismi nereden gelir? Horasan adının tarihi bağlantıları.
(25:03) Horasan'da Zerdüştlük. Zerdüştlüğün kelime analizi.
(26:23) Zerdüştlük ve Hıristiyanlık bağlantısı
(27:48) Roma ve Mitraizm
(30:24) Sirius nedir, tarihi önemi nedir?
(32:24) Mesihiye nedir? Hıristiyanlık ve Mesihiye aynı din mi?
(33:48) Nemrut Dağındaki heykelleri kim yaptırdı?
(34:43 Horasan'daki eski dinler neler?
(36:43) Zerdüştlük ve dualizmin Hollywood'da kullanımı
(38:48) Hero's Journey
(43:14) Turnanın önem -
Muhteşem Yüzyıl'ın yeni bölümünde "hocaların hocası" Ahmet Yesevi'nin izlerini sürmeye çalıştık. Hangi coğrafyada doğdu? Anadolu'ya gelmediği halde bu topraklara nasıl etki edebildi? Türkçe'yi nasıl kullandı? İslam'ın yayılmasına ve bugünümüze nasıl etki etti? Barış Manço'nun Ahmet Yesevi ile benzer yönleri neler? Kuşlar, ağaçlar ve daha pek çok sembolün ardındaki anlama bu bölümde kafa yoruyoruz.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(0:36) Ahmed Yesevi neden muhteşemlerimizin arasında yer alıyor?
(01:31) Ahmed Yesevi ne zaman yaşadı?
(02:10) Ahmed Yesevi nerede doğdu, kökeni ne?
(02:52) Ahmed Yesevi'nin bizim için önemi ne? Barış Manço ve Ahmed Yesevi ilişkisi.
(04:09) Ahmed Yesevi hangi mesajı verdi ve bu mesajı nasıl verdi? Hikmet nedir?
(05:52) Ahmed Yesevi'nin Türkçeyi kullanmasının nasıl bir etkisi oldu?
(08:00) Türkler Anadolu'ya ilk geldiklerinde hangi diller hakimdi?
(09:07) Ahmed Yesevi ve Hacı Bektaş Veli karşılaştı mı? Hacı Bektaş'ın Anadolu'ya ilk geliş efsanesi, Rum Erenleri ile karşılaşması.
(12:03) Rum Erenleri Anadolu'ya nereden gelmiştir?
(13:05) Ahmed Yesevi'nin mesajının içeriği nedir? Türk tasavvufu ve Horasan düşüncesinin farkı neydi?
(14:20) Türklerin önceki dinleri ve tasavvuf düşüncesi
(14:45) Nardogan nedir?
(16:02) Haydarilik nedir?
(16:43) Kalenderilik nedir? Kalenderilik bugünkü kimlere benzer?
(17:51) Ahmed Yesevi ilk eğitimini nerede aldı? Arslan Baba kimdir?
(18:45) Ahmed Yesevi'nin Hikmetleri nedir? Bulunan en eski Hikmetler eseri hangi tarihtendir?
(20:06) Yesevilik Anadolu'da nasıl devam etmiştir? Yusuf Hamedani ve Nakşibendilik.
(21:32) Siyasal İslam ne zaman başladı?
(23:05) Ahmed Yesevi'nin mesleği ne? Ahilik ve meslek sahibi olmanın önemi.
(25:48) Ahmed Yesevi Yesi'ye ne zaman ve neden döndü?
(25:11) Ahmed Yesevi neden 63 yaşında yeraltına indi? 63 yaş ve yeraltı neyi sembolize eder?
(31:10) Ahmed Yesevi'nin Hikmetleri değiştirilmiş mi? -
Muhteşem Ayrıntılar serimizde bu kez, Doğu ile Batı'yı bir araya getiren, sayısız uygarlığın buluşma noktası olan İpek Yolu'ndayız. Tarihin bu en önemli ticaret yolunda, müthiş ayrıntılarla dolu kısa bir yolculuk sizi bekliyor. İpek Yolu’nun üzerindeki medeniyetlerin birbirleriyle olan etkileşimi ve bu önemli yolun küresel tarih üzerindeki derin etkilerinin yanı sıra bilim, yeni teknolojiler, felsefe ve dinlerin yayılmasındaki büyük önemini de keşfedeceksiniz. Ayrıca, İpek Yolu'nun Türk ve İslam uygarlıklarının şekillenmesinde oynadığı kritik rolün ayrıntıları da bu bölümde!
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:34) İpekyolu nedir? İpekyolu ismi nereden geliyor? İpekyolu nereden nereye gider?
(03:43) İpekyolunda ne taşınırdı?
(03:47) Tarihte ipek
(06:42) İpekyolunda taşıma için ne kullanılırdı? İpekyolunda deve kullanımı
(07:55) Baharat yolu ve ipek yolu aynı mıdır?
(07:58) Baharatın tarihteki önemi nedir?
(08:45) İpekyolunda ne taşınırdı?
(09:17) İpekyolunda taşıma için ne kullanılırdı? İpekyolunda deve kullanımı
(10:11) İpekyolu güzergahı nedir? İpekyolu nerelerden geçer?
(10:48) İpekyolunun uzunluğu nedir?
(13:53) Amerikan'ın keşfi ipekyolunu nasıl etkiledi?
(14:30) İpekyolunun uzunluğu nedir? İpekyolu ne kadar sürer?
(15:08) İpekyolunun önemi ne zaman azaldı?
(16:56) İpekyolu ve Marco Polo. İpekyolunun adını kim koydu?
(17:06) Marco Polo kimdir? Marco Polo gerçek midir?
(19:54) İlk kağıt üretimi nerede yapıldı?
(20:46) İlk barut nerede üretildi? Barutun keşfi neden önemlidir?
(22:00) İpekyolu hastalık taşıdı mı? Çin'den gelen hastalıklar.
(23:14) İpekyolu ve Türkler
(25:00) İpekyolu ticaretten başka neleri etkilemiştir?
(25:30) Horasan'ın tarihteki önemi nedir?
(28:03) İpekyolu ve İslam
(28:45) Horasan ve müslümanlık. Horasan ve İslam.
(31:06) Hürmüz ve Ahriman'ın hikayesi
(32:06) İpekyolunu kim yaptı? -
Muhteşem 13. Yüzyıl'da ikinci muhteşemimiz Ahmed Yesevi... Kişiliğiyle ve hayatıyla ilgili ayrıntılara girmeden önce, yaşadığı zamanın ruhunu anlamaya ve anlatmaya çalıştık. Türk kimdir? Türklerin İslam'a geçişinde neler yaşandı? Kılıçtan geçirilip İslam’a mı geçtiler? Sosyal medyada kontrolsüzce yayılan bilgiler ne kadar doğru? Yesevi gibi ulu bir kişinin kökleri nereye uzanıyor? Bu bölümde tüm bu soruların cevabını aramaya başladık.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(01:00) Türk kimdir? Tarihte kaç Türk devleti vardır?
(03:03) Türklerle ilgili ilk yazılı kaynaklar hangileridir?
(05:45) Türk ismi nereden geldi?
(06:17) Ahmed Yesevi ile Türklerin ilişkisi
(08:25) "Ahmed Yesevi'nin Halifeleri" ne anlama geliyor?
(09:57) Türkler İslamiyet öncesinde hangi dine inanyordu?
(14:15) Türklerin İslamiyet'e geçişi
(15:24) Türkler İslam'a kılıç zoruyla mı geçti?
(17:18) Fetihlerin amacı toprak kazanmak mıydı, İslamiyet'i yaymak mıydı?
(20:53) İslamiyet'e geçen ilk Türk devleti hangisi?
(22:13) Talas Savaşı'nın önemi
(23:03) Emeviler ve Abbasiler kim?
(25:45) İslam hızla yayılırken elde edilen güç neye yol açtı
(26:50) Türklerin İslamiyete geçişinde Ahmed Yesevi'nin rolü neydi?
Önerdiğimiz Kaynaklar:
Türklerin Tarihi - Jean Paul Roux
Türklerin ve Moğolların Eski Dini - Jean Paul Roux
Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar - Fuad Köprülü -
Muhteşem Ayrıntılar’da bu haftaki konumuz Konya.
Konya’nın tarih öncesi çağlardan başlayan ve 13. yüzyılda Muhteşemlerimizi de kucaklayan zengin tarihinden ve tarihi öneminden bahsediyoruz. Konya adı nereden geliyor? Yerleşik ve göçebe yaşamın ortak noktası olarak Konya’nın ve Çatalhöyük’ün insanlık tarihindeki önemi… Tarih boyunca topraklarında hüküm süren topluluklar… Persler, Frigyalılar, Hristiyanlar ve Türklerin Konya ile ilişkisi… Ve nihayet Muhteşemlerimizin 13. yüzyılda Konya’ya gelişi, Konya’nın Muhteşemlerimiz üzerindeki etkisi, Konya ve Mevlana’nın çok özel ilişkisi, Konya’dan günümüze uzanan kültür mirası ve dahası… Hepsi bu bölümde!
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:55) Konya'nın tarihsel açıdan önemi nedir?
(01:50) Çatalhöyük nerede? Tarihin ilk yerleşim yeri burası mı?
(02:55) Çatalhöyük'teki kültler neyi temsil ediyor?
(03:30) Çatalhöyük ve turna kuşu
(03:48) Yerleşik ve göçebe kültürlerin buluştuğu Konya
(04:30) Anadolu'da tarihteki orman varlığı hangi düzeydeydi?
(05:20) Konya hangi uygarlıklara ev sahipliği yaptı?
(06:30) Isaura halkı ve kötü kaderi
(07:13) Konya ismi nereden geliyor?
(07:55) Konya'nın neden sık işgal edildi? Kent yapısını nasıl etkiledi?
(09:10) Konya'nın Hristiyanlık açısından önemi ne?
(11:00) Türkler Konya'ya ne zaman geldi?
(11:50) Muhteşemlerimizin Konya ile ilgisi ne? Hangileri yaşamış?
(15:00) Konya'nın ticaret yolları açısından önemi ne?
(15:40) Konya'nın Mevlana açısından önemi ne?
(17:30) Sadreddin Konevi ve Konya ilişkisi nedir?
(18:30) Konya'dan yolu geçen önemli isimler Kimler?
(19:10) Konya'daki önemli tarihi eserler hangileri?
(20:10) Şebi Aruz Törenleri nedir?
(21:10) Konya'ya trenle ulaşım ne kadar sürüyor? -
Muhteşem 13. Yüzyıl'da geçen kavramları, olguları, kentleri, bölgeleri, objeleri ve daha pek çok detayı aktaracağımız özel bölümler serisi Muhteşem Ayrıntılar'ın bu ilk bölümünde, Ney enstrümanını konularımızla bağlantılı olarak anlatmaya çalıştık. Tarihine, dinler tarihi açısından önemine, tasavvuf ve mevlevilikle ilişkisine, usta neyzenlere kısaca değindik.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
Ney
(00:00) Muhteşem Ayrıntılar başlığının açıklaması
(01:10) Müzik çalgılarının farklı kültürlerle ilişkisi
(02:55) Neyin tarihi nerede başlıyor?
(03:30) Neyin mitolojik kökenleri
(04:20) Ney ismini hangi uygarlık verdi?
(04:55) Neyin tarım ve su kültürleriyle ilgisi nedir?
(06:00) Hangi dini metinlerde ney geçiyor?
(06:45) Tasavvuf ve ney ilişkisi nedir? Hu sesi nedir?
(07:50) Ney neden sufizmde öne çıkıyor?
(08:45) Ney sufizmde neyi temsil eder?
(10:15) Neyi tasavvufta öne çıkaran kimdir?
(11:10) Mevlana'nın neyzeni Hamza Dede kimdir?
(12:00) Ünlü neyzenler kimlerdir? Neyzen padişah hangisidir?
(13:20) Neyin parçaları ve çeşitleri nasıl adlandırılır?
Bu ulvi çalgıyla ilgili daha fazla bilgi için:
Neyzen.com
Ney'in Tarihi Gelişimi Araştırma Makalesi - Fatih Koca
Kamışlıktan Dudağa Ney Araştırma Makalesi - Erdoğan Ateş -
Mevlana'yla ilgili son bölümümüzde en çok merak edilen soruları tartışıyoruz: Mevlana'nın fiziksel görünümü nasıldı? Şems'ten başka hangi muhteşemlerimizle tanışıyordu? Maddi durumu nasıldı? Mevlevilik kadınlara nasıl bakıyordu? Mevlevilikte neyin önemi nedir? Mevlevi müziğinde başka hangi enstrümanlar var? Mevlana kendini şair olarak mı, filozof olarak mı tanımlıyordu? Ve sizden gelen daha pek çok sorunun cevabı bu bölümde!
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(01:08) Kadınların Mevlevilik'teki yeri ve ünlü Mevlevi kadınlar
(03:02) Mevlevilik'te ilk kadın halifeler
(04:56) Mevla'nın kızı var mı?
(05:38) Kadınların halifeliği ne zamana kadar sürdü?
(07:29) Mevlana diğer Muhteşemlerimizden kimlerle tanışıyordu?
(10:34) Mevlana'nın tipi nasıldı?
(12:39) Mevlana Fars mı, Afgan mı?
(13:46) Mevlana zengin miydi?
(16:15) Mevlana'nın Ney'e verdiği önem?
(18:41) Semâ nedir ve Semâ ederken hangi müzikler çalınır ve hangi enstrümanlar yer alır? (20:18) Mevlana enstrüman çalıyor muydu?
(20:30) Çilingir Sofrası
(21:23) Mevlana şair mi, filozof mu?
(22:38) "Hamdım, Piştim, Oldum" ne demek?
(23:55) Mesnevi'de neden egzotik kuşlar ve Hint referansı var?
(25:49) Mesnevi'den bir hikaye ile "Ölmeden Önce Ölmek"
(30:14) "Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol" sözü Mevlana'ya mı ait?
Kaynakça:
Divan-ı Kebir - Mevlana Celaleddin Rumi
Mesnevi - Mevlana Celaleddin Rumi
Fihi Ma Fihi - Mevlana Celaleddin Rumi
Mektubat - Mevlana Celaleddin Rumi
Mevlevi Adab ve Erkanı - Abdülbaki Gölpınarlı -
Mevlana eserlerinde insanlara nasıl bir yolculuk öneriyor? İnsanın içe yönelik arayışında nasıl yol gösteriyor? Eserlerinden etkilenenler bu arayışı modern çağlara nasıl taşıdı? Labirent metaforu, mağara metaforu bu anlam arayışında neler ifade ediyor. Bu arayışın kapsamı Carl Gustav Jung'dan, Minos Uygarlığı'na, Ariadne'den Westworld'e kadar nasıl genişliyor? Işıl Öztemel, Eray Türker ve Fırat Türkoğlu bu bölümde biraz daha derinlere iniyor.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(01:00) Mesnevi'nin ilk beyitleri ne anlatıyor?
(03:00) İlk beyitlerde Can, Sır ve Ney sembolizmi ne anlatıyor
(04:15) Cevher sembolizmi ne anlatıyor?
(05:15) Beden ve Dağ sembolizmi nasıl kullanılıyor?
(06:10) Mağara, insan bilinci açısından neyi temsil eder?
(08:10) dinler ve felsefe tarihinde labirent neyi anlatır?
(09:20) Westworld, Minotaur efsanesi ve mağara sembolizmi
(13:40) Mevlana "kendi içinde ara" derken neyi kastediyor?
(14:15) Mevlana'nın bahsettiği "Öz" nedir?
(14:45) Semanın tanımı ve devranın yıldızlardaki görüntüsü
(17:00) Vuslat nedir? Neyi temsil eder?
(17:40) Mevleviliğin üç kademesi nelerdir?
(20:50) Yürümek, Sufizm ve Abdallık ilişkisi
(23:50) Mevlana'nın Hristiyanlıkla ilgili görüşleri nelerdir?
(24:20) Mevlana'nın "can içinde can ara" çağrısı kime?
(25:30) Mevlana'nın arayışıyla modern dünyada hangi isimler paralellik taşıyor?
(26:05) Carl Gustav Jung ve zihin yaklaşımları
(26:25) Joseph Campbell ve "Kahramanın Yolculuğu"nun Yansımaları
(27:55) Ortak bilinçdışı ve iyilik-kötülük kavramları
(29:00) İkilik Nedir? Düşüncelerimizi nasıl etkiler?
(29:50) Mevleviliğin arayış içinde olanlara sunduğu yöntemler nelerdir?
(32:20) İnsanın kendinden ve egosundan vazgeçmesi nasıl olur?
Okumanızı Öneriyoruz:
Mevlevi Adab ve Erkanı - Abdülbaki Gölpınarlı
Divan-ı Kebir - Mevlana Celaleddin Rumi
Labirentin Tarihi - Jacques Attali
Kahramanın Sonsuz Yolculuğu - Joseph Campbell
Allegory of the Cave - Plato
Sufism Islam and Jungian Psychology - J. Marvin Spiegelman
İzlemenizi Öneriyoruz:
Mevlana ve Sema - TRT Belgeseli - Sema Sander
Çilingir Sofrası 4.Bölüm / Hal ve Mahal, Bilinç ve Bilinç Dışı
Westworld - HBO -
Cumhuriyet döneminin yakından tanıdığımız, mevleviliğe yakın isimleri kimlerdi? Atatürk, mevlevilik hakkında ne düşünüyordu? Mevlevilik, dünyaya nasıl yayıldı? Farklı milletler, Mevlana'yı nasıl görüyor? Bildiğimiz, sevdiğimiz Mevlana ile Batı’nın algıladığı Rumi aynı kişi mi? İngilizceye ve diğer dillere çeviriler ne kadar sağlıklı? Mevlana ve mevlevilik günümüz popüler kültüründe nasıl yer alıyor? Madonna'nın Frozen şarkısı ve klibindeki göndermeler neler? Hepsi bu bölümde.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:49) Mevlevi olduğu çok bilinmeyen tanınmış kişiler kimlerdir?
(02:43) Atatürk Mevlevi miydi?
(03:59) Hasan Ali Yücel ve Mevlevilik
(04:37) Mevlevilik dünyaya nasıl yayıldı?
(05:05) Mesnevi'yi ilk İngilizceye çeviren kimdir?
(05:44) Mesnevi neden popüler oldu?
(06:54) Mesnevi Amerika'ya ne zaman geldi?
(08:11) Mesnevi Amerika'da değiştirildi mi?
(08:19) Coleman Barks kimdir?
(09:38) Mesnevi Amerika'da neden çok yayıldı?
(10:13) Amerika'da hangi ünlüler Mevlana'ya hayran?
(12:08) Mevlana ve İç ve Dış Mihraklar
(12:59) Madonna Mevlana'ya hayran mıydı? (veya Madonna'nın Frozen video klibi neyi anlatır?)
(15:17) Köpek neyi sembolize eder?
(19:19) Mevlana'nın söylemediği sözler
Bu bölümde yararlandığımız kaynaklar ve adı geçen eserler:
Sinekli Bakkal - Halide Edip Adıvar
Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim - Nazım Hikmet
Dervişler - Alberto Ambrosio
Rumi: The Book of Love: Poems of Ecstasy and Longing - Coleman Barks -
Muhteşem 13. Yüzyıl, Mevlana Celaleddin Rumi ile devam ediyor. Mevlana'nın tüm dünyada bilinen bir insan olmasının nedenleri, ortaya koyduğu eserlerin ve felsefenin DNA'larını hangi coğrafyalar oluşturuyor? Mevlevilik, kimler tarafından hangi ihtiyaçları karşılamak için kuruldu? Mevleviliğin, devletlerle ilişkileri, Osmanlı'daki etkisi nasıl gelişti? Osmanlı İmparatorluğu açısından hangi işlevleri yerine getirdi? Işığın Anadolu'yu ve dünyayı sararken, neler yaşandığını bu bölümde anlatmaya çalıştık.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:20) Bir Can var canında, O Can’ı ara
(01:00) Mevlana’nın eserleri
(01:45) Mevlana’yı diğer muhteşemlerden ayıran özellikleri
(02:45) Horasan, Türkistan, Endülüs ve Bağdat düşüncesinin Mevlana üzerindeki etkisi
(04:30) Türkistan neresi?
(05:30) Mevlana eserlerinin özelliği
(06:30) Mevlana’nın kullandığı edebi tarz
(07:25) Mevlevilik nedir? Mevleviliği kim kurmuştur?
(09:30) Mevlevilik ve yöntemleri
(10:20) Çile doldurmak nedir? 40 ile ilişkisi nedir?
(11:30) Mevlana eserlerinde 9 ve 18’in önemi
(12:00) Sema ve Ney
(13:15) Mevleviliğin devletlerle olan ilişkisi
(14:35) Çelebi ne demek?
(15:00) Mevlana’nın gerçek ismi
(16:00) Mevleviliğin coğrafi olarak gelişmesi
(18:00) Mevleviliğin Osmanlı devleti ile ilişkileri
(19:00) Çaldıran savaşı ve Osmanlı devletinin stratejik kararı
(21:50) 17.yy’da Mevleviliğin geçirdiği değişim
(22:40) 17.yy’da Mevleviliğin yasaklanması
(24:00) 3. Selim ve 2. Mahmut devri Mevleviliğin gelişimi
Kaynaklar:
Fihi Ma Fihi - Mevlana Celaleddin Rumi
Divan-ı Kebir - Mevlana Celaleddin Rumi
Mesnevi - Mevlana Celaleddin Rumi
Mevlevi Adab ve Erkanı - Abdülbaki Gölpınarlı -
Muhteşem 13. Yüzyıl'daki yolculuğumuz yine Mevlana ile devam ediyor.
Mevlana Celaleddin Rumi hakkında konuştukça konular derinleşiyor, kapsamı genişliyor.
Mevlana, Mesnevi'yi neden yazdı, kime yönelik kaleme aldı, hedefi neydi?
Mesnevi'nin ilk beyitlerinde hangi manalar var? İlk 18 beyitin önemi ne?
Babasını kaybettikten sonra ona kim sahip çıktı, eğitimini nerede tamamladı? Şems ile nasıl karşılaştı? Tüm bu soruların yanıtları ve daha fazlası bu bölümde.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:22) Mesnevi'nin ilk beyitleri, nasıl yazıldılar, ne anlama gelirler?
(05:35) Ölmeden önce ölmek
(07:33) Mesnevi'nin genel yapısı nasıldır? Mevlana'nın anlatım yöntemleri nelerdir?
(09:27) Mevlana Mesnevi'yi ne zaman yazmıştır? Mesnevi ne demektir? Mesnevi hangi yöntemle yazılmıştır?
(11:02) Mevlana'yı kim eğitmiştir?
(11:56) Şems Mevlana'yı nasıl etkilemiştir?
(13:15) Şems ve Mevlana ne zaman ve nasıl karşılaştı?
(15:40) Mesnevi ne zaman yazıldı?
(16:31) Mevleviliği kim kurdu?
Bu bölümde yararlandığımız kaynaklar:
Mesnevi - Mevlana Celaleddin Rumi
Mevlevi Adab ve Erkanı - Abdülbaki Gölpınarlı
Menâkıbü'l Ârifîn (Ariflerin Menkıbeleri) - Ahmed Eflaki -
13. yüzyılda dünyada ve Anadolu'da bir gezi yaptıktan sonra sırayı ilk muhteşemimiz Mevlana alıyor. Mevlana gibi büyük bir ismin doğal olarak tek bir bölümde anlatılması kolay değil. Kendisini anlattığımız bu ilk bölümde ailesi, gençliği, etkilendiği ilk isimleri ele aldık.
Nerede doğdu? Babası Bahaeddin Veled ile birlikte nasıl bir yolculuk sonucunda Anadolu'ya geldi? Doğudan yükselen ışığın ilk parıltıları bu bölümde!
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(01:00) Bu Podcast serisinin amacı
(03:55) Mevlana’nın doğduğu yer: Belh
(05:25) Mevlana'nın babası: Bahaeddin Veled
(07:00) Moğollor, Mevlana ve ailesinin hayatını nasıl etkiledi?
(09:00) Çocuk Mevlana ve ailesinin yolculuğu
(09:45) Çocuk Mevlana’nın Feridüddin Attar ile karşılaşması
(10:25) Simurg ve Mantıku’t Tayr
(13:00) Attar’ın hediyesi Esrarname
(13:30) Ailenin Bağdat’ta Sühreverdi tarafından karşılanması
(14:10) 13.yy’da haberleşme yöntemleri
(14.45) Attar’ın çocuk Mevlana hakkındaki öngörüsü
(15:45) Sühreverdi kimdir?
(17:15) Ailenin Anadolu’ya varması
(18:15) Ailenin İbn-i Arabi ile karşılaşması
Bu bölümde bahsettiğimiz kitaplar ve kahramanlarımızın yazdığı önemli eserler:
Mantıku't-Tayr - Feridüddîn-i Attar
Esrarname - Feridüddîn-i Attar
Maarif- Bahaeddin Veled
Mevlana'nın hayat hikayesini destansı bir üslupla okumak için:
Menâḳıbü'l-ʿArifîn (Ariflerin Menkıbeleri) - Ahmed Eflaki -
Bu bölümde kahramanlarımız Anadolu'ya geldiklerinde, Anadolu’da kendilerini bekleyen koşulları sosyo-politik çerçeve üzerinden inceliyoruz.
13. yüzyıl boyunca bu topraklarda kimler hüküm sürdü, güç nasıl el değiştirdi?Türk ve Bizans hakimiyeti Moğolların gelişiyle nasıl değişti?Alaeddin Keykubad, hem Anadolu'nun hem de kahramanlarımızın kaderini nasıl değiştirdi?Hepsi bu bölümde!
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(00:50) Anadolu 13.yy’da nasıldı?
(02:00) Anadolu’daki güç dengesi. Bizans, Selçuklu, Moğollar ve diğer yan aktörler
(03:50) 4. Haçlı Seferi ve Anadolu’ya etkileri
(05:50) Anadolu ve Büyük Selçuklu’nun farkı
(08:10) Anadolu Selçuklu’nun ‘Rumi’liği
(09:40) Alaeddin Keykubad
(11:10) Kervansaraylar ve İpek Yolu
(12:25) Alaeddin Keykubad ve Muhteşemlerle olan İlişkisi
(13:10) Moğollar ve Cengiz Han
(15:30) Cengiz Han’ın Avrasya’nın batısına saldırısı
(16:40) Cengiz Han barbar mıydı?
(18:25) Cengiz Han’ın Muhteşemlerimizin hayatına etkisi
(19:45) Töregene Hatun ve Ögeday
Bu bölüm için yararlandığımız ve sizlere de önerdiğimiz kaynaklar:
Bizans (Doğu Roma) tarihi:
Romanland (Bizans: Roma Diyarında Etnisite ve İmparatorluk) - Anthony Kaldellis
Selçuklu tarihi:
Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu - Andrew C.S. Peacock
Anadolu Selçuklu Dönemi:
Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı - Ahmet Yaşar Ocak
Anadolu Selçukluları - Songül Mecit
Moğol tarihi:
Timothy May'in muhtelif eserleri
Anadolu'da Moğollar - Faruk Sümer
Moğol Tarihi - Abraham Constantin/Mouradgea D'ohsson -
Bu bölümde kahramanlarımızın neden ve nerelerden Anadolu'ya geldiklerini tartışıyor, Anadolu ve çevresinin 13. yüzyıldaki sosyo-politik durumuna genel bir bakış sunuyoruz. Horasan, Endülüs, Moğollar, Anadolu Selçuklu Devleti, Abbasiler, Emeviler ve Rönesans bu bölümde duyacağınız kilit kelimelerden.
Bu bölümde konuştuğumuz konularla ilgili ilginç içerikler için Muhteşem 13. Yüzyıl'ın Instagram ve Twitter ve Facebook hesaplarını takip etmeyi unutmayın!
Kısımlar:
(01:10) Anadolu'nun önemi nedir? Neden tarih boyunca bir cazibe merkezi olmuş?
(02:00) 13. yüzyılda Anadolu'da ve dünyada neler oluyordu?
(04:41) Anadolu'nun coğrafi konumunun etkisi
(06:18) 1071 Malazgirt Muharebesi'nin önemi
(07:12) Podcast'imiz ismi neden Muhteşem 13. Yüzyıl ve bu podcast'i yapma amacımız
(09:21) Muhteşemlerimiz 13. yüzyılda Anadolu'da nasıl buluştu? Anadolu'ya neden geldiler?
(10:45) Moğol İstilaları... Nedeni, önemi ve etkileri
(15:26) Muhteşemlerimiz Anadolu'ya nereden geldiler?
(15:57) Horasan neresi?
(16:37) Anadolu Selçuklu Devleti'nin Muhteşemlerimiz üzerindeki etkisi
(17:45) Endülüs Emevi Devleti ve Anadolu'ya etkileri
(20:07) İslam'ın üç ana merkezi - Laat meer zien
