Afleveringen
-
Columnist Arjen Fortuin schreef van september 2017 tot maart 2022 dagelijks een column over televisie voor NRC, de krant waar hij in 1999 begon en eerder literatuurcriticus was.
In zijn nieuwe boek 'Kijkt u nog? Waarom je toch de tv moet aanzetten' laat Fortuin zien dat de televisie nog steeds relevant is, juist in een tijd waarin elk weldenkend mens zegt 'eigenlijk' geen televisie meer te kijken.
'Kijkt u nog?' is een terugblik en een aanmoediging ineen, waarin Fortuin vijf redenen geeft om toch te kijken naar het venster dat al zo vaak is doodverklaard. Een selectie van zijn opvallendste stukken aangevuld met beschouwingen daarop. -
Annemieke Bosman praat met schrijver Nina Polak over haar nieuwste roman Buitenleven.
Rivka en Esse houden na een paar hobbelige jaren nog steeds van elkaar. Ze verlaten de stad en betrekken op het platteland een oud huis met een diepe tuin. Ze maken vrienden in de gemeenschap, maar het buitenleven heeft op hun binnenwerelden een verschillende uitwerking. En wanneer een tv-psychiater uit een naburig dorp in hun leven verschijnt, trekt er een schaduw over de idylle.
In Buitenleven laat Nina Polak het uitgestrekte noorden het strijdtoneel zijn voor grote dromen, demonen, vrouwelijke ego’s en vooroordelen. Het is een rijke roman over het moderne leven, de breekbaarheid van liefde en het verlangen om ergens te aarden.
Nina Polak debuteerde in 2014 met het bejubelde We zullen niet te pletter slaan (genomineerd voor de Anton Wachterprijs, de ANV Debutantenprijs en de Opzij Literatuurprijs). Haar tweede roman, Gebrek is een groot woord (2018), werd bekroond met de BNG Bank Literatuurprijs, De Inktaap en het Charlotte Köhler-stipendium. Ze schrijft voor De Correspondent. -
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Het leven van schrijfster Renate Rubinstein heeft zowel virulente als liefdevolle kanten. Langs die uitersten tekent regisseur David de Jongh in zijn documentaire tweeluik 'Tamar - De waarheden van Renate Rubinstein' het waarachtige beeld van één van Nederlands belangrijke opiniemaaksters van na de Tweede Wereldoorlog. Ruim dertig jaar na haar dood is het oordeel soms spijkerhard: “Een narcistische gek, een nare onaangename vrouw, alleen geïnteresseerd in zichzelf, onhebbelijk en onfatsoenlijk”. Maar in het tweeluik is ook volop compassie voor de vrouw die zich na de moord op haar vader in Auschwitz niet meer kon bevrijden van haar angsten. Haar geharnaste en provocerende opvattingen worden door biograaf Hans Goedkoop kernachtig verklaard: “Dat het leven gelukkig is, vond ze een grote leugen. Ze vond dat iedereen onder het tapijt moest kijken. Je moet alles onder ogen zien, wat niemand onder ogen ziet.”
'Tamar, de waarheden van Renate Rubinstein' is, in de traditie van Rubinstein, een compromisloos en onthullend portret van een veelzijdige en omstreden schrijver. Met historicus Hans Goedkoop, sinds 1993 bezig met de biografie, heeft de film een ijzersterke vertelstem. En met het relaas van “lievelingsneef” Maurits, schetst Tamar ook de werdegang van drie generaties Rubinstein. Tamar is een visueel spektakel opgebouwd uit een enorme hoeveelheid uniek foto- en filmmateriaal gecombineerd met een dynamische montage van nieuwe interviews met intimi. -
Annemieke Bosman praat met regisseur Jetske Mijnssen over haar regie van Gaetano Donizetti's opera "Anne Bolena" voor de Nationale Opera.
Jetske Mijnssen is een van Nederlands toptalenten in de internationale operaregie en winnaar van de ‘Grand Prix de la Critique’ in 2016, ze debuteert bij De Nationale Opera. De muzikale leiding is in handen van de Italiaanse dirigent Enrique Mazzola, de nieuwe chef-dirigent van de Chicago Lyric Opera. Hij wordt wereldwijd erkend als de belcantospecialist bij uitstek en leidt in Amsterdam het Nederlands Kamerorkest.
Anna Bolena heeft het leven van Anna Boleyn, de moeder van koningin Elizabeth I, tot onderwerp. Zij is de tweede vrouw van Hendrik VIII en wordt door hem aan de kant geschoven voor zijn nieuwe minnares Jane Seymour. Het is een opera over macht, passie, eer en kwetsbaarheid met dodelijke gevolgen en dat alles in een woelig tijdperk. -
Andrea van Pol ontvangt Roelof ten Napel, winnaar van de Grote Poëzieprijs 2022 in de studio. Jurylid Vicky Francken geeft een toelichting bij de keuze van de jury.
De Grote Poëzieprijs bekroont de beste Nederlandstalige bundel van het afgelopen jaar met € 20.000 en is (sinds 2019) de opvolger van de VSB Poëzieprijs als een toonaangevende prijs voor de beste Nederlandstalige poëziebundel.
De genomineerden voor De Grote Poëzieprijs 2022 waren:
- Ontbinding van Piet Gerbrandy (Atlas Contact)
- Virgula van Sasja Janssen (Querido)
- Dagen in huis van Roelof ten Napel (Hollands Diep)
- Vervoersbewijzen van Tijl Nuyts (Uitgeverij Wereldbibliotheek)
- Aarduitwrijvingen van Charlotte Van den Broeck (De Arbeiderspers)
Laudatio De Grote Poëzieprijs.
Het werk van al de genomineerde dichters – Piet Gerbrandy, Sasja Janssen, Roeloften Napel, Tijl Nuyts en Charlotte Van den Broeck – is sterk, authentiek en sprekend. Ze hebben elk een heel eigen stem. De jury was zeer onder de indruk van de vijf bundels, al werd er uiteraard wel gediscussieerd over de selectie, op basis van onze eigen voorkeur en smaak. Hierdoor bleef het tot op het laatste moment spannend wiens poëzie we zouden bekronen. We kozen uiteindelijk voor de bundel die ons allemaal zo raakte dat we hem aan al onze vrienden cadeau willen doen. De gedichten in deze bundel zijnl yrisch maar helder, tijdloos én actueel en daarnaast zowel meditatief als speels. Samen vormen de gedichten in deze bundel een harmonieus en prikkelend geheel. De Grote Poëzieprijs 2022 gaat naar: Dagen in huis van Roelof ten Napel (uitgeverij Hollands Diep)
Deze jonge dichter heeft een bundel geschreven die opvalt door de manier waarop nauwkeurige analyses hand in hand lijken te gaan met een sensitief en intuïtief bewustzijn. Zijn waarnemingen en observaties zijn steeds het vertrekpunt voor een nauwgezet poëtisch onderzoek. Dat tastende heeft niet alleen iets kalmerends en geruststellends, maar wekt ook bewondering op: de diepte die overal in schuilt; achter handen en ramen, aan tafels, in hoeken, in de regen, de wolken of in namen. Als lezer treed je binnen in een wereld die je herkent, maar die tegelijkertijd ook nieuw voor je is. Deze poëzie is sereen en reflexief zonder dat ze ook maar ergens saai wordt. Zowel de bruikbaarheid als onbruikbaarheid van vergelijkingen wordt gethematiseerd: ‘Wat ermee te vergelijken valt/ valt te begrijpen. ’En:‘geen vergelijking/ vindt vaste grond – als een brug/ tussen twee banken mist!’. Ten Napel is een dichter die tegelijkertijd ook schilder, beeldhouwer, fotograaf is. Hij schrijft vanuit een bezield perspectief, waardoor zijn observaties nergens afstand scheppen, maar vaak juist iets tactiels en soms zelfs intiems hebben. Het huis uit de titel bijvoorbeeld, is ook op te vatten als ons lichaam, of dat van een ander: ‘Als we ons medeleven verbeelden als verplaatsen-in,/ hebben we dan van de ander geen huis gemaakt?’Het ‘in huis zijn’ wordt letterlijk vergeleken met ‘in leven zijn’ wat tegen de achtergrond van een pandemie onnadrukkelijk maar onoverkomelijk nog eens aan betekenis wint. Wij vieren de bundel Dagen in huis van Roelof ten Napel – en prijzen de poëzie die weer eens bewijst een huis te kunnen zijn, met ruime, lichte kamers, voor al wie er onderdak zoekt.
Elke Brems, Vicky Francken, John Jansen van Galen, Maarten Moll, Xavier Roelens -
Annemieke Bosman praat met regisseur Corinne van Egeraat over de film "Myanmar Diaries" die vanaf donderdag 12 mei in de bioscoop is te zien.
Myanmar Diaries is opgebouwd uit korte films van tien jonge, anonieme Birmese filmmakers en burgerjournalistieke beelden die de brutaliteit van de junta en het moedige verzet vastleggen. De film laat de ontwikkeling zien in het afgelopen jaar vanaf de militaire staatsgreep op 1 februari 2021. Na landelijke protesten en burgerlijke ongehoorzaamheid en gewelddadige repressie waarbij duizenden vreedzame demonstranten werden opgesloten is er nu een groeiend gewapend verzet tegen de junta. Organisch beweegt de film heen en weer tussen documentaire en fictie en vormt zo een naadloos geheel waarin de filmmakers creatieve manieren vinden om hun hoofdrolspelers anoniem te houden. -
Annemieke Bosman praat met regisseur Carmen Lamptey over haar jeugdvoorstelling "Kirikou, Karaba en de Toverheks" die zij maakt voor De Toneelmakerij.
Ergens in een dorpje in de jungle, ver weg van hier, woont een piepklein jongetje genaamd Kirikou. De mensen uit Kirikou’s dorp leven al jaren onder de vloek van heks Karaba. Ze toverde alle mannen om in kleine robots, legde de waterbron droog en is duidelijk nog niet klaar met haar toverstreken. Niet zo gek dat de dorpelingen bang zijn voor Karaba. Kirikou is niet alleen de kleinste, hij is ook de dapperste van allemaal. Hij trekt ten strijde om het dorp te redden. Waarom is Karaba zo kwaad en vol wraak? Waarom zo boosaardig en slecht? Kirikou weet zéker dat het antwoord op die vraag hem helpt om een einde te maken aan de ellende in het dorp. -
Annemieke Bosman praat met dichter Mustafa Stitou over zijn nieuwste bundel "Waar is het lam."
Mustafa Stitou (1974) heeft filosofie gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. In 1994 debuteerde hij met de dichtbundel Mijn vormen. Daarna volgden Mijn gedichten (1998), Varkensroze ansichten (2003), onder meer bekroond met de Jan Campertprijs, en Tempel (2013), waarvoor hij de Awater Poëzieprijs kreeg. Hij was een jaar lang stadsdichter van Amsterdam, heeft opgetreden op tal van festivals in binnen- en buitenland, en zowel in Zweedse als in Engelse vertaling verscheen een bundel met een selectie uit zijn werk. In 2018 werd zijn poëzie bekroond met de A. Roland Holstprijs.
In Waar is het lam?, zijn vijfde dichtbundel, zet Stitou een wereld neer die zowel archaïsch is als hedendaags, en onderzoekt hij het drama van het offer vanuit verschillende invalshoeken. Draait het uiteindelijk om angstbezwering? Is het gevaar dat moet worden afgewend ingebeeld of reëel? Waar is het lam? is intrigerende en indringende poëzie, waarin het persoonlijke en politieke, droom en werkelijkheid, vrees en verlangen continu op elkaar ingrijpen. -
Presentator Brecht van Hulten in gesprek met Adriënne Groen, conservator.
'De sneaker is het belangrijkste culturele object van onze eeuw. In de sneaker komen alle belangrijke design-thema's van onze tijd samen: van duurzaamheid tot commercie, van stijl tot subcultuur, van technologie tot mode', aldus Timo de Rijk, directeur van het Design Museum in Den Bosch.
Vandaar dat het Design Museum Den Bosch deze zomer uitpakt met de tentoonstelling 'Sneakers Unboxed'. In de tentoonstelling krijg je als publiek een kijkje achter de schermen bij de schoen die voor technologisch doorbraken heeft gezorgd, nieuwe jeugdculturen heeft geïnspireerd en de modewereld op z'n kop heeft gezet. 'Sneakers Unboxed' combineert de geschiedenis en de culturele context van de sneaker met de laatste innovaties op het gebied van design en duurzaamheid.
De tentoonstelling komt van het Design Museum Londen, maar er is een Nederlands verhaal aan toegevoegd door conservator Adriënne Groen. -
Annemieke Bosman in gesprek met Wim van Sinderen, fotograaf en conservator.
Het Fotomuseum Den Haag brengt een hommage aan fotograaf Paul Blanca. Blanca stierf onverwachts het afgelopen najaar.
Paul Blanca werd in de jaren tachtig bekend met provocerende foto’s en zelfportretten. Blanca werd in één adem genoemd met fotografen als Erwin Olaf en Robert Mapplethorpe. Een foto van zijn rug met daarop een afbeelding van Mickey Mouse gekerfd (1986), wordt gerekend tot een van de iconen van de Nederlands fotografie, evenals het aangrijpende beeld van een naakte Blanca die zijn eveneens naakte moeder omhelst (1982).
In de jaren tachtig van de vorige eeuw baarde Paul Blanca veel opzien met esthetisch geënsceneerde portretten waarin hij de meest extreme handelingen – grenzend aan performances - met zichzelf uithaalde. Zo stak hij een half dozijn palingen in zijn keel en liet hij een pijl zijn wangen doorboren. De opzet van deze reeks zelfportretten was om in een staat van ultieme zelfbeheersing en concentratie een zo veelzeggend mogelijk beeld te scheppen van een eenduidig fotografisch moment. Ofwel het ‘moment’ als ‘monument’; een perfecte samenkomst van persoon, plaats en tijd in één strak omkaderd beeld.
Conservator Wim van Sinderen stelde een tentoonstelling samen met vijftig foto's uit zijn vroege werk (1980 - 1995). -
Annemieke Bosman in gesprek met Bertram Mourits, hoofd Collecties van het Literatuurmuseum in Den Haag.
Hij promoveerde op de poëzie van de Zestigers en schrijft over literatuur in tijdschriften als De Parelduiker, en Poëziekrant.
Roel Houwink, Jo van Ammers-Küller of het echtpaar Scharten-Antink: grote literaire namen van voor de oorlog, maar in de oorlog waren ze fout en daarna werden ze uit de Nederlandse letteren ‘gezuiverd’.
Hoe waren ze ertoe gekomen zich aan te sluiten bij de Duitse bezetter?
In het boek 'De achterkant van de bevrijding' komt Bertram Mourits tot een nuchtere vaststelling. Lang niet allemaal waren ze volbloed fascisten, de literaire wereld werd bevolkt door gewone mensen die zich zorgen maakten om hun gezin en hun leven, en geen idee hadden wat ze anders zouden kunnen doen dan schrijven. Maar de bevrijding had ook voor veel andere schrijvers een achterkant die vroeg om rekenschap en bezinning.
Nu, een eeuw later, is de zorg om onze beschaving en de angst voor het vreemde teruggekeerd, en zien we hoe extreemrechts daarvan profiteert. -
Annemieke Bosman in gesprek met theatermakers Jacob De Groot en Victor IJdens.
De Groot en IJdens spelen bij het gezelschap KONVOOI de voorstelling 'DE MEESTER EN MARGARITA'. Onder de vlag van muziektheatergezelschap Orkater/De Nieuwkomers onderzoeken zij aan de hand van Boelgakovs meesterwerk 'De meester en Margarita' hoe de mens zich staande houdt in een wereld waarin waarheid haar waarde verloren lijkt te hebben. Het is een zoektocht naar houvast in een tijd waarin men het recht claimt op zijn eigen werkelijkheid en feiten ook maar een mening lijken te zijn.
Eerder maakte KONVOOI de prachtige voorstelling ILIAS, die te zien was op Oerol. -
Annemieke Bosman praat met actrice en theatermaakster Julika Marijn over de voorstelling 'Etty Hillesum'.
Etty Hillesum (1914-1943) was een Nederlands-joodse vrouw die een dagboek bijhield tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar dagboek is vele jaren later gepubliceerd.
Julika Marijn wekt in de voorstelling Etty Hillesum - Dat Onverwoestbare in mij Etty weer tot leven. Ze werd geraakt door de manier waarop Etty ondanks alles, toch de schoonheid van het leven bleef zien. Al zingend en spelend vertelt Marijn haar indrukwekkende verhaal.
Julika Marijn (1972) is een Nederlandse actrice, zangeres en theatermaakster.
Al op jonge leeftijd speelde ze in jeugdproducties van Toneelgroep Amsterdam (nu ITA). Ze studeerde vervolgens aan de Academie voor Kleinkunst in Amsterdam, waar ze haar studie in 1998 afrondde. Sinds 2003 schrijft Marijn haar eigen theaterproducties. -
Andrea van Pol in gesprek met Loes Faber, kunstenaar en illustrator.
Faber maakte het boek 'Ik ben mijn muze', over eigenzinnige vrouwen die de kunstgeschiedenis veranderden.
Picasso, Van Gogh en Duchamp: het zijn kunstenaars die de kunstgeschiedenis hebben bepaald. Maar in diezelfde tijd waren er belangrijke vrouwelijke kunstenaars die vaak worden vergeten. Ze waren soms de muze van een mannelijke kunstenaar, maar vaker nog hun eigen muze. Stuk voor stuk vrouwen die zo vrij mogelijk leefden en vochten voor wat ze belangrijk vonden, niet bang om zich aan de norm te ontworstelen. Hun werk en hun levensverhalen zijn van even grote betekenis geweest voor de kunstgeschiedenis als voor de emancipatie van de vrouw. Ze behandelden thema’s die vandaag de dag nog steeds actueel zijn: gender, seksualiteit, moederschap, racisme en feminisme. 'Ik ben mijn muze' is een visuele ode aan acht eigenzinnige vrouwelijke kunstenaars waaronder Frida Kahlo, Charley Toorop en Artemisia Gentileschi. Zij vormen de ongeziene kant van een kunstgeschiedenis waarvan de belangrijkste iconen altijd mannen zijn geweest.
Faber's werk verscheen in o.a. de Volkskrant en De Standaard. Ze studeerde af op het vrouwelijk zelfportret in de beeldende kunst. 'Ik ben mijn muze'is haar debuut. -
Annemieke Bosman praat met schrijver en filmmaker Tessa Leuwsha over haar boek "De wilde vaart".
‘De wilde vaart’ van Tessa Leuwsha vertelt in teksten en beelden over de kracht van de natuur en het universele belang van het koesteren van rolmodellen. Tessa Leuwsha en haar man Sirano willen de eeuwenoude Plantage Frederiksdorp behoeden voor verval, maar als het coronavirus uitbreekt dreigen ze hun bezit te verliezen. Ontmoedigd besluiten ze in een open boot op zoek te gaan naar hun eigen kern en de overlevingsdrift van een volk. Varend over meanderende rivieren en dichtbegroeide kreken ontmoeten ze in dorpen en op vrijwel verlaten plantages Inheemsen en nazaten van slaafgemaakten en contractarbeiders. Zij weten de economische malaise het hoofd te bieden, even vindingrijk als de vergeten helden die vanuit hetzelfde grillige landschap streden tegen elke vorm van overheersing -
Annemieke Bosman in gesprek met filmregisseur Shamira Raphaëla.
Raphaëla's nieuwste film 'Shabu' ging eind april in premiere en gaat over Shabu, een 'street smart'-puberjongen uit Rotterdam-Zuid, die na een joyride probeert zijn leven weer op te pakken. Een komische en ontroerende film, over een jongen die groter lijkt dan hij is. De film gaat over verantwoordelijkheid nemen voor je daden.
Shamira Raphaëla (1982) groeide op tussen meerdere culturen. Ze heeft een Nederlandse moeder, een vader van Curaçao en woonde de eerste jaren van haar leven op Aruba.
Raphaëla debuteerde met de documentaire 'Deal With It', een rauwe persoonlijke film over destructieve familiepatronen en onconventionele liefde, die in 2015 meerdere internationale prijzen won.
Haar volgende film, de documentaire 'Lenno en de maanvis' vertelt het verhaal van een jongen met gedragsproblemen.
De film won de Award for Best Children’s Documentary op IDFA 2018 en ontving de Best European Childrens Doc Award van de European Childrens Film Association tijdens de Berlinale in 2019.
In 2019 ontving Shamira een Gouden Kalf voor de documentaire 'Papa en de krijgsheer', een zoektocht van een dochter naar antwoorden, die zich afspeelt in het naoorlogse en verscheurde Liberia. Datzelfde jaar bracht ze een controversiële documentaire uit over de opkomst van rechts populisme en white supramacy in Nederland, genaamd 'Ons Moederland'. -
Annemieke Bosman praat met schrijver Deniz Kuypers over zijn roman "De atlas van overal". Met dit boek is hij genomineerd voor de Libris Literatuurprijs die 9 mei wordt uitgereikt.
‘De atlas van overal’ van Deniz Kuypers gaat over een man in het Turkije van de jaren zestig die zichzelf genoodzaakt ziet zijn schrijversdroom opzij te zetten en naar Nederland te komen. Zijn zoon Deniz wordt wél schrijver en verhuist naar Amerika. Als Deniz zelf kinderen krijgt, ontstaat de behoefte het verleden van zijn vader, die hij twintig jaar niet heeft gesproken, te onderzoeken. Zijn vragen leiden hem van Oost-Turkije naar Californië en uiteindelijk terug naar Nederland. -
Andrea van Pol in gesprek met Johan van de Gronden, schrijver, filosoof en essayist.
Begin april verscheen van zijn hand 'Het vlindertje van Methusalem', essays over natuur en landschap. Verhalende essays over natuur, filosofie en het leven tussen vita activa en vita contemplativa.
Zo duikt Van de Gronden in het titelessay in het magische leven van de monarchvlinder, een bedreigde trekvlinder uit Midden-Amerika. En in Zuid-Afrika speurt hij naar de resten van een verdwenen taal en de motieven van een zonderlinge Duitse geleerde om koortsachtig de belevingswereld vast te leggen van de laatste ǀXam-sprekers. Essays met een lichte weemoed en verwondering over natuur, landschap en onze verhouding tot beide.
Johan van de Gronden is naast schrijver ook bestuurder. Zo is hij directievoorzitter van het KWF, voorheen directeur van het Wereld Natuur Fonds. In zijn verhalende essays onderzoekt hij de relaties tussen mens, natuur en landschap. Ook reflecteert hij geregeld op de spanning tussen de vita activa (hij vervult tal van bestuurs- en toezichthoudende functies in het maatschappelijk middenveld) en de vita contemplativa: ‘Ik heb lang gedacht dat de twee moeilijk te verenigen waren: de beschouwende filosoof in mij en de wat ongeduldige bestuurder. Maar gaandeweg ontdek je dat juist in de spanning tussen die twee polen de energie en de creativiteit gedijen.’ Eerder schreef hij Wijsgeer in het wild (2015). -
Annemieke Bosman praat schrijver en slavist Sjeng Scheijen. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne post hij elke dag op sociale een media een werk van een Oekraïense kunstenaar. Annemieke gaat met Scheijen op enkele van die kunstenaars dieper in.
-
Annemieke Bosman in gesprek met Abdelkader Benali.
Deze week verschijnt het boek 'Het andere verhaal - Marokkaans Modernisme van 1956 tot nu' van schrijver Abdelkader Benali.
Gelijktijdig is in het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen een tentoonstelling te zien met Marokkaanse kunst, waar Benali gastconservator van is. Voor het eerst in Nederland worden zo’n 40 Marokkaanse kunstenaars bij elkaar gebracht om een beeld te geven van de ontwikkeling van de Marokkaanse moderne kunst vanaf de onafhankelijkheid in 1956 tot nu. Met o.m.: Hamid el Kanbouhi (1976), Nour-Eddine Jarram (1956), Khalil Nemmaoui (1967) en Wafae Ahalouch el Keriasti (1978). - Laat meer zien
