Afleveringen
-
Opowiadamy o bakteriach, wychodząc od oczerniania wiewiórek i wybielania szczurów w kontekście przyczyn dawnych epidemii, a kończąc na domniemanych mikroorganizmach żyjących niegdyś na Marsie, co przybliża nas do bodaj największego kosmicznego odkrycia, jakie może nas czekać w ciągu kolejnych lat.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Choroby zakaźne:
https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.1715640115
https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.2209816119
https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.2221925120
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36508668/
https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(24)00446-9
https://www.gov.pl/web/wsse-poznan/dzuma
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/164123,trad
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/trad-wystepowanie-przyczyny-objawy-i-leczenie,6376,n,3707
https://www.mp.pl/covid19/covid19-aktualnosci/272775,w-wuhanie-przed-pandemia-sprzedano-ponad-47-tys-dzikich-zwierzat
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/160614,choroba-nipah
https://www.nowafarmacja.pl/blog/co-to-jest-ptasia-grypa-jakie-sa-jej-objawy-i-jak-mozna-sie-nia-zarazic
https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/o-grypie-ptakow
Mars:
https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2023JE007923
https://discover.lanl.gov/news/0501-ancient-mars/
https://www.space.com/lake-mars-microbes-ancient-red-planet-curiosity-rover
https://en.wikipedia.org/wiki/Gale_(crater)
https://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_Mars_Science_Laboratory
https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Sharp -
Przez szczeliny w dnie oceanu plują nieprzyzwoicie gorącą wodą i życiodajnymi substancjami. Wyloty tych podmorskich “gejzerów” obudowują się imponującymi kominami, wokół których żyją niespotykane nigdzie indziej organizmy - ekstremofile opierające swoje istnienie nie na energii świetlnej (fotosyntezie), ale na starszym systemie zwanym chemosyntezą.
Wydaje nam się, że znamy naszą Ziemię od podszewki, a tymczasem kominy hydrotermalne zostały odkryte dopiero niespełna 50 lat temu! Dziś już wiemy, że jest ich mnóstwo w oceanach - i to nie tylko ziemskich, ale i najprawdopodobniej w tych, które znaleźć można na lodowych księżycach Jowisza i Saturna.
Zapraszamy Was do posłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Tu wspomniana na początku naukowa wyprawa do Szkocji - ostatnie dwa miejsca, ostatnia chwila na zgłoszenie się:
https://www.onesmallstep.travel/szkocjacrazynauka
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://divediscover.whoi.edu/hydrothermal-vents/ventbasics/
https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/black-smoker
https://www.whoi.edu/oceanus/feature/the-discovery-of-hydrothermal-vents/
https://www.whoi.edu/feature/history-hydrothermal-vents/discovery/1977.html
https://deepoceaneducation.org/topic/hydrothermal-vents/
https://www.whoi.edu/feature/history-hydrothermal-vents/discovery/1979-2.html
https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-94-007-6644-0_5-1
https://oceanservice.noaa.gov/facts/vents.html
Fotografia na okładce: Oregon State University -
Zijn er afleveringen die ontbreken?
-
Opowiadamy o alternatywach dla samochodów spalinowych w kontekście Polski: które rozwiązania sprawdzają się już teraz, a które mogą sprawdzić się w nie tak znów odległej przyszłości? Skąd brać czysty prąd i wodór w kraju, który na węglu stoi? Czy mamy wystarczająco dużo stacji ładowania, żeby zdać się na elektryki? A może przyszłością są samochody wodorowe?
Sprawdzamy też, czy prawdą jest, jakoby auta elektryczne emitowały więcej dwutlenku węgla niż spalinowe? I czy rzeczywiście tak często płoną, jak się o tym słyszy? Porównujemy dane na ten temat i pytamy o to ekspertów.
A są nimi:
Prof. dr hab. inż. Grzegorz Karwasz, fizyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w ToruniuKarol Rewczuk, manadżer ds. elektryfikacji i zrównoważonego rozwoju w Volvo Car PolandJest to odcinek sponsorowany na temat elektromobilności, którego partnerem jest Volvo Car Poland.Więcej o elektromobilności będziecie mogli się dowiedzieć podczas Pikniku Nauki Fahrenheita, który odbędzie się 26 maja w Gdańsku. Jego organizatorami są Uczelnie Fahrenheita i Centrum Nauki Hevelianum. Będziemy mieć przyjemność prowadzić tę imprezę i gorąco Was na nią zapraszamy!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Porównanie emisyjności i kosztów eksploatacji aut spalinowych i elektrycznych:
https://wysokienapiecie.pl/87572-po-co-nam-auta-elektryczne-na-wegiel/
Samochody elektryczne:
https://elektromobilni.pl/liczba-samochodow-elektrycznych-w-polsce-wzrosla-o-polowe/
https://elektromobilni.pl/samochody-elektryczne-z-duzym-wzrostem-sprzedazy-rok-do-roku/
https://wysokienapiecie.pl/krotkie-spiecie/pspa-pzpm-liczba-rejestracji-aut-osobowych-z-wtyczk-wzros-a-o-31-r-r-w-i-2024-r/
http://www.cepik.gov.pl/statystyki
https://twitter.com/remizacompl/status/1766906597488377926
https://motoryzacja.interia.pl/wiadomosci/bezpieczenstwo/news-pozary-aut-elektrycznych-nowe-dane-ze-strazy-pozarnej,nId,7397119
https://www.wyborkierowcow.pl/samochody-elektryczne-zasieg-ranking/
https://elektrowoz.pl/auta/ta-tesla-model-s-ma-juz-19-miliona-kilometrow-przebiegu-bateria-byla-wymieniana-obecna-przezyla-1-milion-km/
https://www.statista.com/statistics/1081299/poland-number-of-electric-passenger-vehicles/
Samochody wodorowe:
https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20190313STO31218/emisje-co2-z-samochodow-fakty-i-liczby-infografiki
https://e100.eu/pl/blog/strategia/wodorowe-ciezarowki
https://tvnturbo.pl/maly-popyt-na-samochody-na-wodor-w-polsce-dlaczego-st7826318
https://zielonagospodarka.pl/nowy-bezemisyjny-statek-towarowy-napedzany-wodorem-gotowy-do-eksploatacji-na-renie-15519
https://ecity.solarisbus.com/e-mobility/jak-dziala-autobus-wodorowy
https://wysokienapiecie.pl/84856-wodor-w-polsce-raczkuje-w-transporcie/
https://powermeetings.eu/kolory-wodoru-znaczenie-zastosowanie-potencjal/ -
Opowiadamy o prawdziwych przyczynach powodzi błyskawicznej, która tydzień temu nawiedziła Dubaj oraz o największej czarnej dziurze pochodzenia gwiazdowego, jaką udało się do tej pory zaobserwować i o udziale Polaków w tym odkryciu.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
https://theconversation.com/dont-blame-dubais-freak-rain-on-cloud-seeding-the-storm-was-far-too-big-to-be-human-made-228272
https://www.bbc.com/news/science-environment-68839043https://edition.cnn.com/2024/04/17/weather/dubai-rain-flooding-climate-wednesday-intl/index.html
https://edition.cnn.com/2024/04/22/weather/dubai-flooding-before-after-satellite-climate/index.html
https://ag.arizona.edu/~lmilich/dry.html
https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Gaia/Gaia_discovers_a_new_family_of_black_holes -
Hamaki. Rękawice. Worki z kupą. Samochody. Piłki. Oszczepy. Uff. Lista dziwacznych rzeczy, które ludzie zostawili w kosmosie jest długa. My wybraliśmy te, które mają najciekawsze historie. Od pierwszego lotu w kosmos po ostatnio zgubioną torbę. Posłuchajcie - będzie dziwnie
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12035807/
https://en.wikipedia.org/wiki/Planetary_protection
https://www.youtube.com/watch?v=E43-CfukEgs
http://www.collectspace.com/resources/flown_a15_articlescarried.html
https://www.space.com/all-moon-missionshttps://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_the_Moon
https://youtu.be/CwQPaoYZgp0?si=t4Eid7TqQmyeK6D4&t=341
https://www.youtube.com/watch?v=W7nsSoGXzio
https://www.youtube.com/watch?v=QYS4HrMji8U
https://www.whereisroadster.com/
https://en.wikipedia.org/wiki/Viking_1
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_Mars
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sputnik_1
https://pl.wikipedia.org/wiki/Vanguard_1C
https://www.space.com/astronauts-international-space-station-tool-bag-visible
https://www.space.com/2619-spacewalkers-test-shuttle-heat-shield-repair-technique.html
https://www.popularmechanics.com/space/a16220/space-spatula/
https://www.space.com/astronaut-pee-iss-water-recycling-98-percent-milestone
https://en.wikipedia.org/wiki/Explorer_1
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kosmiczny_Teleskop_Keplera
https://en.wikipedia.org/wiki/Huygens_(spacecraft)
https://www.space.com/19302-planetary-parks-space-wilderness-protection.html -
Dlaczego przy jednym typie muzyki chce nam się tańczyć, a przy innych - niekoniecznie? I co właściwie robi pył znad Sahary nad Polską oraz jakie to niesie dla nas konsekwencje?
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Pył znad Sahary nad Polską
https://atmosphere.copernicus.eu/charts/packages/cams/products/aerosol-forecasts?base_time=202404020000&layer_name=composition_duaod550&projection=classical_central_europe&valid_time=202404020300
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9976568/
https://cmm.imgw.pl/cmm/?page_id=36115
https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/show/1004984
https://www-pub.iaea.org/MTCD/Publications/PDF/Pub1215_web_new.pdf
Co nas rwie do tańca
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi2525
https://www.scientificamerican.com/article/why-some-songs-makes-everyone-want-to-dance/
https://www.youtube.com/watch?v=V-scGZMgxp8
https://www.youtube.com/watch?v=nrIPxlFzDi0
https://en.wikipedia.org/wiki/Syncopation -
Punkt Nemo to prawdziwy koniec świata. Najbardziej oddalone od jakiegokolwiek lądu miejsce na Ziemi. To tu kieruje się spadające z orbity statki kosmiczne. To tu ma się znajdować miasto Cthulhu.
Zapraszamy Was do odwiedzenia niezwykłego punktu na Ziemi. Miejsca, w którym nie warto być, ale które warto znać.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://en.wikipedia.org/wiki/Spacecraft_cemetery
https://www.bbc.com/future/article/20231006-the-soviet-spacecraft-cemetery-in-the-pacific
https://www.space.com/spacecraft-deorbiting-over-earth-oceans-ethical-concerns
https://starlust.org/point-nemo-spacecraft-cemetery/
https://en.wikipedia.org/wiki/Mir
https://en.wikipedia.org/wiki/R%27lyeh
https://pl.wikipedia.org/wiki/Biegun_niedost%C4%99pno%C5%9Bci
https://www.historydefined.net/point-nemo/
https://en.wikipedia.org/wiki/Deorbit_of_Mir
Punkt Nemo na Mapach Google
https://www.google.com/maps/place/48%C2%B052'36.0%22S+123%C2%B023'36.0%22W/@-50.5744153,-132.8294037,3805533m/data=!3m1!1e3!4m4!3m3!8m2!3d-48.876667!4d-123.393333?hl=en&entry=ttu -
Dwa projekty związane z szeroko pojętym wskrzeszaniem. W ramach jednego z nich sztuczna inteligencja (czyli AI) tworzy wirtualne kopie zmarłych ludzi, w ramach drugiego naukowcy chcą odtworzyć wymarły gatunek - mamuta włochatego. Jedno i drugie budzi wątpliwości etyczne. To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Mamuty
https://www.popularmechanics.com/science/animals/a42708517/scientists-reincarnating-woolly-mammoth/
https://medium.com/@harlowgoodwin/scientists-are-reincarnating-the-wooly-mammoth-to-prevent-climate-change-cced5e4ed271
https://en.wikipedia.org/wiki/Revival_of_the_woolly_mammoth
https://www.the-scientist.com/finding-the-cause-of-mammoth-extinction-70463
https://www.smithsonianmag.com/science-nature/what-happened-worlds-most-enormous-animals-180964255/
https://www.national-geographic.pl/artykul/w-tym-miejscu-w-polsce-zabito-ponad-100-mamutow-poznaj-cmentarzysko-tych-gigantow-231222111801
http://www.isez.pan.krakow.pl/muzeum.html
Ghostboty:
https://theconversation.com/ghostbots-ai-versions-of-deceased-loved-ones-could-be-a-serious-threat-to-mental-health-224984
https://www.myyov.com/index.html
https://www.youtube.com/watch?v=Q8DIBNkghs8
https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-54731382
https://www.youtube.com/watch?v=IJeqTUG75gA
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0267364924000104
https://link.springer.com/article/10.1007/s10676-024-09744-y
https://link.springer.com/article/10.1007/s12124-022-09679-3 -
Wysłane przez ludzkość sondy kosmiczne doścignęły kilka planetoid i kometę, a następnie na nich wylądowały. Odkryły przed nami małe światy, które okazały się bardziej zróżnicowane i zadziwiające, niż naukowcy kiedykolwiek przypuszczali. Posłuchajcie naszego podcastu o tych niezwykłych kosmicznych pościgach!
Jest to druga część opowieści z odcinka nr 55, w którym mówiliśmy o najbardziej spektakularnych misjach sond kosmicznych.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
NEAR Shoemaker
https://en.wikipedia.org/wiki/NEAR_Shoemaker
http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/401227.stm
https://science.nasa.gov/mission/near-shoemaker/
https://pl.wikipedia.org/wiki/(433)_Eros
https://astronet.pl/uklad-sloneczny/n0228/
http://apod.pl/apod/ap010211.html
Hayabusa
https://pl.wikipedia.org/wiki/(25143)_Itokawa
https://en.wikipedia.org/wiki/Hayabusa
https://science.nasa.gov/mission/hayabusa/
DART
https://science.nasa.gov/mission/dart/
https://science.nasa.gov/planetary-defense-dart/
https://dart.jhuapl.edu/Mission/index.php
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/udany-test-obrony-planetarnej-sonda-dart-uderzyla-w-dimorphosa
https://www.nasa.gov/news-release/nasa-confirms-dart-mission-impact-changed-asteroids-motion-in-space/
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/nasa-potwierdza-ze-impakt-zmienil-ruch-planetoidy
Rosetta
https://phys.org/news/2014-10-rosetta-67p-comet-death-star.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rosetta_(sonda_kosmiczna)
https://sci.esa.int/where_is_rosetta/
https://dydaktyka.fizyka.umk.pl/Wystawy_archiwum/z_omegi/rosetta.html
https://youtu.be/32vlOgN_3QQ?si=HBoH3n5kQw5tIG5y -
Co sprawiło, że nasi przodkowie utracili ogony? I jak stare leki znajdują nowe, zaskakujące zastosowanie, np. w leczeniu odmrożeń?
Odpowiadamy na te pytania - oczywiście z pomocą badań, których wyniki zostały niedawno opublikowane - w najnowszym odcinku Podcastu Crazy Nauki.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa-trzy wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Ogony:
https://www.nature.com/articles/s41586-024-07095-8
https://www.nature.com/articles/d41586-024-00610-x
https://www.broadinstitute.org/publications/broad1347386
https://eng.obozrevatel.com/section-news/news-scientists-have-solved-the-mystery-of-tail-loss-in-humans-the-1927-work-of-ukrainian-researcher-and-a-cab-injury-helped-03-03-2024.html
https://www.crazynauka.pl/padanie-na-twarz-jako-sukces-ewolucyjny-czyli-dlaczego-wlasciwie-chodzimy-na-dwoch-nogach/
Leki:
https://www.sciencealert.com/treatment-breakthrough-fda-approves-first-ever-drug-for-frostbite
https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-medication-treat-severe-frostbite
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_poreperfuzyjny
https://pl.wikipedia.org/wiki/Omalizumab
https://dawsoncity.ca/sourtoe-cocktail-club/
https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-medication-help-reduce-allergic-reactions-multiple-foods-after-accidental -
Najbardziej spektakularne osiągnięcia i odkrycia dokonane przez sondy kosmiczne: wyprawa do krainy jezior ciekłego metanu, lot przez chmury z kwasu siarkowego czy kąpiele w gejzerach tryskających na 1,5 tysiąca kilometrów. Kiedy ludzkość wciąż emocjonuje się lądowaniem ludzi na Księżycu, zrobotyzowane statki odkrywają i badają dla nas światy, o których nie śniło się filozofom.
Zapraszamy do wysłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
To pierwsza część naszego podcastu o najbardziej niesamowitych misjach sond kosmicznych. Drugą - poświęconą ściganiu przez sondy niewielkich ciał niebieskich takich jak planetoidy czy komety - opublikujemy za dwa tygodnie, czyli 12 marca 2024.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.britannica.com/science/space-exploration/Major-milestones
https://www.thecollector.com/space-race-most-important-achievements/
Księżyc
https://www.britannica.com/technology/Luna-space-probe
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81una_9
https://pl.wikipedia.org/wiki/Program_Surveyor
Wenus
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_Venus
https://www.russianspaceweb.com/venera7.html
Voyagery
https://www.crazynauka.pl/sonda-voyager-1-odpalila-silniki-po-raz-pierwszy-od-37-lat/
https://www.crazynauka.pl/pale-blue-dot-jak-powstalo-najslynniejsze-zdjecie-ziemi/
https://www.crazynauka.pl/jakie-informacje-ludzkosc-wyslala-w-kosmos/
https://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82ytka_Pioneera
https://pl.wikipedia.org/wiki/Voyager_Golden_Record
Cassini Huygens
https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Cassini-Huygens/Cassini_spacecraft
https://space24.pl/dwunasta-rocznica-ladowania-na-tytanie-wideo
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1530865,1,niezwykle-rzeczy-dzieja-sie-na-tytanie.read
https://pl.wikipedia.org/wiki/Enceladus_(ksi%C4%99%C5%BCyc)
https://kosmonauta.net/2015/01/dziesiec-lat-od-ladowania-na-tytanie/
https://www.crazynauka.pl/sonda-kapie-sie-w-gejzerach-enceladusa/
https://www.crazynauka.pl/na-enceladusie-ksiezycu-saturna-odkryto-zrodlo-energii-dostepnej-dla-zycia/
https://www.crazynauka.pl/sonda-kosmiczna-przeleciala-pomiedzy-pierscieniami-saturna-sa-pierwsze-zdjecia-z-tego-wyjatkowego-manewru/
https://www.crazynauka.pl/dzis-nasa-rozbije-sonde-cassini-o-saturna-dla-dobra-kosmitow/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Cassini-Huygens
Wenus
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_Venus
https://www.russianspaceweb.com/venera7.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wenera_5
https://en.wikipedia.org/wiki/Venera_6
New Horizons
https://en.wikipedia.org/wiki/New_Horizons
https://pl.wikipedia.org/wiki/(486958)_Arrokoth
https://en.wikipedia.org/wiki/Pluto
https://www.crazynauka.pl/przebudzenia-new-horizons-misji-ku-plutonowi-z-pewna-niezrecznoscia/
https://www.crazynauka.pl/wielka-misja-malej-sondy-razem-z-new-horizons-do-granic-ukladu-slonecznego/
https://science.nasa.gov/solar-system/kuiper-belt/exploration/ -
Dlaczego podczas burzy warto jednak zmoknąć, by uniknąć znacznie większych strat oraz jak kultura wpływa na nasz sposób odczytywania emotikonów? Odpowiadamy na te pytania - oczywiście z pomocą badań, których wyniki zostały niedawno opublikowane.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten nadajemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Pioruny
https://www.nature.com/articles/s41598-023-50563-w
https://www.sciencealert.com/science-reveals-whether-its-safer-to-be-wet-or-dry-in-a-lightning-storm
https://academic.oup.com/ptj/article-abstract/46/9/968/4637975
https://www.cambridge.org/core/books/lightning/35AA1F3FFB92B294CF82D86F7B84EED1#fndtn-information
https://zpe.gov.pl/pdf/P107dNwyb
https://nafalinauki.pl/czy-telefony-komorkowe-i-inne-urzadzenia-sciagaja-pioruny/
Emoji
https://doi.org/10.1016/j.tics.2016.10.007
https://research-repository.griffith.edu.au/handle/10072/393617
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191886917304828
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/psyp.12642
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S109051380600033X?via%3Dihub
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02699931.2013.875889 -
Wypadki i incydenty lotnicze, w których główną rolę odegrały siły natury. Opowiadamy o niebezpiecznych sytuacjach, których przyczyną był w mniejszym stopniu błąd ludzki czy usterka techniczna, a w większym - zjawiska przyrodnicze.
Dowiecie się m.in.:
Jak wiatr może rozerwać 17-tonową maszynę?Kiedy samolot wygląda, jakby wchodził w nadświetlną?Co piorun robi, a czego nie robi z samolotem?Zapraszamy do posłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(3:25) Rozerwany przez tornado
(20:43) Siarka i płomienie
(43:52) Czego nie zrobił piorun
(1:02:49) Szybowiec z Gimli
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
NLM Cityhopper 431
https://admiralcloudberg.medium.com/plane-vs-tornado-the-crash-of-nlm-cityhopper-flight-431-72756a75703a
https://simpleflying.com/fokker-f28-tornado-crash-1981-story/
https://en.wikipedia.org/wiki/NLM_CityHopper_Flight_431
Roach, W.T.; J. Findlater (February 1983). "An Aircraft Encounter with a Tornado". Meteorological Magazine. London: Meteorological Office. 112 (1327): 29–49
British Airways 09
https://pl.wikipedia.org/wiki/Incydent_lotu_British_Airways_9
https://simpleflying.com/gallunggung-glider-the-story-of-british-airways-flight-9/
https://en.wikipedia.org/wiki/British_Airways_Flight_009
https://appliedsciences.nasa.gov/our-impact/story/tracking-volcanic-ash-safer-aviation
https://www.iata.org/en/pressroom/2023-releases/2023-03-07-01/
https://cordis.europa.eu/article/id/155856-volcanic-prediction-and-monitoring/pl
https://dlapilota.pl/wiadomosci/dlapilota/informacje-o-pyle-wulkanicznym-aktl
https://en.wikipedia.org/wiki/Air_travel_disruption_after_the_2010_Eyjafjallaj%C3%B6kull_eruption
https://en.wikipedia.org/wiki/2010_eruptions_of_Eyjafjallaj%C3%B6kull
https://dlapilota.pl/wiadomosci/pap/naukowcy-pyl-wulkaniczny-jednak-uszkadza-silniki-lotnicze
https://www.rp.pl/nauka/art16601601-wulkaniczny-pyl-uziemil-samoloty
Loganair 6780
https://en.wikipedia.org/wiki/Loganair_Flight_6780
“Katastrofy w przestworzach” S21E01 (wg. numeracji National Geographic Channel S20E01)
Szybowiec z Gimli
https://simpleflying.com/gimli-glider/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Szybowiec_z_Gimli -
Jeszcze kilka lat temu większość wirtualnych asystentów – tych od firm Amazon, Google czy Apple - była domyślnie kobietami. Jak to się zmieniło i dlaczego? Co sprawia, że ze sztuczną inteligencją można pogadać jak z człowiekiem? I dlaczego zespoły pracujących nad tym inżynierów potrzebują szerszego udziału kobiet?
Właśnie o tym rozmawiamy w najnowszym, specjalnym odcinku naszego podcastu. Naszą gościnią jest Ewa Kolczyk, inżynierka kierująca 40-osobowym zespołem Polly w firmie Amazon Development Center Poland, który zajmuje się syntezą mowy.
Sponsorem odcinka jest Amazon Development Center Poland. -
Deszcz diamentów, który okazuje się wcale nie tak rzadkim zjawiskiem w kosmosie, oraz pierwsi Homo sapiens, którzy przeszli przez Alpy, dotarli do Europy Środkowej i wyparli stamtąd neandertalczyków. To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten nadajemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Ten odcinek ma sponsora - agencję Good Walk, która jest organizatorem dwóch wykładów prof. Briana Coxa w Polsce o tajemnicach wszechświata pt. "Horizons. A 21st Century Odyssey".
Kiedy i gdzie?
🔹 15 kwietnia 2024, Warszawa, Arena Ursynów
🔹 17 kwietnia 2024, Poznań, Sala Ziemi
Gdzie kupić bilety?
🔸 https://www.ticketmaster.pl/artist/brian-cox-bilety/924081
🔸 https://www.eventim.pl/artist/brian-cox/
🔸 Sklepy sieci Media Markt
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(5:59) Deszcz diamentów
(19:55) Pierwsi Homo Sapiens u nas
Przygotowując ten odcinek, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Diamentowy deszcz:
https://www.sciencealert.com/diamonds-could-be-raining-from-the-sky-on-far-more-planets-than-we-realized
https://www.sciencealert.com/a-wild-laboratory-experiment-supports-diamond-rain-on-neptune-and-uranus
https://www6.slac.stanford.edu/news/2024-01-08-diamond-rain-icy-planets-offers-clues-magnetic-field-mysteries
https://www.nature.com/articles/s41550-023-02147-x
https://en.wikipedia.org/wiki/Mini-Neptune
Najstarsi Homo sapiens w Europie Środkowej:
https://www.mpg.de/21451099/0125-evan-homo-sapiens-reached-northwest-europe-more-than-45-000-years-ago-150495-x
https://www.nature.com/articles/s41559-023-02318-z
https://www.nature.com/articles/s41559-023-02303-6
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06923-7
https://www.nature.com/articles/d41586-024-00072-1 -
O tym, jak z atakiem zombie poradziłyby sobie Pentagon i CDC, czyli amerykańska agencja ds. kontroli chorób - bo “jeśli jesteś gotowy na apokalipsę zombie, to jesteś gotowy na każdą sytuację kryzysową”. Oraz jakie awaryjne zestawy ratunkowe gromadzą prepersi i w jakich sytuacjach mogą się one przydać.
Zapraszamy do posłuchania okrągłego 50. odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(5:20) USA broni się przed zombie
(22:19) O 50. odcinku
(24:56) Wojsko, milicja i zombie
(38:18) Co to jest preppers?
(1:02:07) Przygotuj sobie zestaw
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto one:
https://www.cdc.gov/orr/documents/ahpg_final_march_2013.pdf
https://www.cdc.gov/disasters/foodwater/prepare.html
https://wwwnc.cdc.gov/travel/page/natural-disasters
https://www.adjustersinternational.com/resources/news-and-events/the-6-natural-disasters-you-need-to-prepare-for/
https://stacks.cdc.gov/view/cdc/6023/cdc_6023_DS1.pdf
https://i2.cdn.turner.com/cnn/2014/images/05/16/dod.zombie.apocalypse.plan.pdf
https://tygodnik.interia.pl/news-prepersi-czyli-przygotowani-na-armagedon,nId,5798166
https://instytutsprawobywatelskich.pl/prepersi-czyli-w-oczekiwaniu-na-apokalipse/
https://preppersi.blogspot.com/2012/11/kim-jest-preppers-prepper-jest-osoba.html
https://bushcraftowy.pl/wp/survival/zawsze-przygotowany-zbuduj-zestaw-awaryjny-domowy-survival-kit
https://www.combat.pl/blog/post/spizarnia-preppersa-czyli-slow-kilka-o-gromadzeniu-zapasow
https://www.gov.pl/web/rcb/badz-gotowy--poradnik-na-czas-kryzysu-i-wojny
https://www.gov.pl/rcb
https://www.ready.gov/https://www.ready.gov/kit -
Istny szturm sond kosmicznych na Księżyc i odkrycie nowej klasy antybiotyków, po raz pierwszy po latach. To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten nadajemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
* w 44:40 zrobiliśmy błąd. Powinno być: "Od ponad 50 lat nie zatwierdzono żadnej nowej klasy antybiotyków na bakterie Gram-ujemne"
Podcasty dla WOŚP:
https://podcastydlawosp.pl/
Tu będzie całodzienna transmisja:
https://www.youtube.com/@podcastydlawosp
A tu skarbonka - wpłacając dopiszcie “#crazynauka”:
https://www.siepomaga.pl/podcastydlawosp2024
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
(0:00) Cześć :)
(1:46) Kto i po co ląduje na Księżycu?
(35:30) Zapraszamy na Podcasty dla WOŚP!
(39:34) Nadchodzą nowe antybiotyki
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Księżyc:
https://en.wikipedia.org/wiki/Smart_Lander_for_Investigating_Moon
https://youtu.be/PupLqwt4d2o?si=7pOfwGEwKmDi99lw
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/japonia-laduje-na-ksiezycu-sonda-slim-dziala-na-powierzchni-ale-jej-misja-jest-zagrozona
https://global.jaxa.jp/countdown/slim/SLIM-mediakit-EN_2310.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Peregrine_Mission_One
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81una_25
https://en.wikipedia.org/wiki/Chang%27e_4
https://pl.wikipedia.org/wiki/Chandrayaan-3
https://en.wikipedia.org/wiki/Lunar_resources
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ilmenit
https://en.wikipedia.org/wiki/Helium-3https://pl.wikipedia.org/wiki/Fuzja_aneutronowa
Nowe antybiotyki:
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06873-0
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06799-7
https://european-biotechnology.com/up-to-date/latest-news/news/roche-presents-restistance-breaking-antibiotic.html
https://www.dovepress.com/assessment-of-effective-antimicrobial-regimens-and-mortality-related-r-peer-reviewed-fulltext-article-IDR
https://www.medonet.pl/leki,bakterie-maja-dosc-antybiotykow--a-my-placimy-za-to-zyciem--przerazajace-dane-who,artykul,17917186.html
https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zakazne,acinetobacter-baumannii---objawy-i-leczenie-zakazen-acinetobacter-baumannii,artykul,55732122.html
https://www.scientificamerican.com/article/new-class-of-antibiotics-discovered-using-ai/
https://www.nature.com/articles/s41586-023-06887-8
https://www.who.int/news/item/22-06-2022-22-06-2022-lack-of-innovation-set-to-undermine-antibiotic-performance-and-health-gains
https://www.antidote.me/blog/how-long-do-clinical-trials-take -
Opowiadamy o najbardziej niszczycielskich powodziach błyskawicznych w XXI wieku oraz o ich przyczynach i skutkach. Od Pakistanu, przez Libię po Niemcy, a na dokładkę Maków Podhalański. Tym razem skupiamy się na katastrofach wywołanych przez pogodę.
Dowiecie się m.in.:
- Czym właściwie jest powódź błyskawiczna?
- Co zrobić, by ją przeżyć?
- Dlaczego jedna z najgwałtowniejszych katastrof tego typu zdarzyła się w pustynnej Libii?
- Co się dzieje, kiedy w krótkim czasie spada trzykrotność średnich opadów z okresu 30 lat?
- I jak na to wpływa zmiana klimatu?
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały
(0:00) Cześć :)
(4:39) Kiedy powódź jest błyskawiczna?
(24:19) Libia 2023
(42:49) Maków Podhalański 2001 i Łapanów 2020
(54:38) Pakistan 2022
(1:10:49) Niemcy 2021
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto one:
https://www.nature.com/articles/s43017-020-00128-6.epdf
https://www.bbc.com/news/science-environment-57969877
https://obserwator.imgw.pl/2021/12/07/miejskie-powodzie-winny-klimat-czy-czlowiek/
https://www.redcross.org/about-us/news-and-events/news/2018/flash-flooding---how-to-stay-safe.html
https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,26981804,przez-centrum-warszawy-plynely-rzeki-zobacz-je-na-mapie-a.html#S.embed_link-K.C-B.1-L.1.zw
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_flash_floods
Libia
https://www.nbcnews.com/science/science-news/eight-catastrophic-floods-11-days-s-intense-rainfall-world-rcna104620
https://www.cbsnews.com/news/greece-historic-flooding-more-than-2-feet-of-rain-in-just-a-few-hours/
https://www.budimex.pl/pl/o-budimex/historia/2.html
https://disasterphilanthropy.org/disasters/2023-libya-floods/
https://www.britannica.com/event/Libya-flooding-of-2023
https://www.hrw.org/news/2023/12/06/libya-derna-flood-response-costs-lives
https://www.nbcnews.com/science/science-news/eight-catastrophic-floods-11-days-s-intense-rainfall-world-rcna104620
https://repository.impact-initiatives.org/document/reach/867ece16/DERNA-LBY_Flood_ESO_Sept2023.pdf
https://www.acaps.org/fileadmin/Data_Product/Main_media/20230915_ACAPS_Libya_Update_on_the_impact_of_Storm_Daniel_in_Derna_district.pdf
Maków Podhalański i Łapanów
https://obserwator.imgw.pl/2022/07/25/powodz-blyskawiczna-zywiol-ktory-nie-zna-litosci/
https://www.researchgate.net/publication/283320478_Ryzyko_powodziowe_w_malych_zlewniach_gorskich_a_sposoby_zagospodarowania_obszarow_zalewowych_zapisane_w_aktach_planistycznych_Studium_przypadku_Makowa_Podhalanskiego_i_Kasinki_Malej_Flood_risk_in_smal
https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-6bd07e77-2b48-4858-a433-95cf6f73fcd1/c/Franczak_The_2_20.pdf
https://piu.org.pl/raporty/klimat-rosnacych-strat/
Pakistan
https://www.nature.com/articles/s41598-023-30347-y
https://www.wionews.com/south-asia/pakistan-floods-overflowing-indus-river-turns-part-of-sindh-province-into-wide-lake-512145
https://www.reuters.com/world/asia-pacific/flood-hit-pakistan-breaches-largest-freshwater-lake-avert-overflow-2022-09-04/
https://obserwator.imgw.pl/2022/04/07/gdy-katastrofa-powoduje-katastrofe-zarzadzanie-ryzykiem-kaskadowym/
https://www.ndtv.com/world-news/over-50-villages-in-pakistan-submerged-in-flash-floods-report-3210040
https://chinadialogue.net/en/climate/climate-scientists-explain-pakistan-floods-2022/
https://www.unocha.org/publications/report/pakistan/revised-pakistan-2022-floods-response-plan-final-report-issued-15-dec-2023
https://www.worldweatherattribution.org/wp-content/uploads/Pakistan-floods-scientific-report.pdf
Niemcy
https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der_Hochwasserereignisse_an_der_Ahr
https://en.wikipedia.org/wiki/2021_European_floods
https://www.science.org/content/article/europe-s-deadly-floods-leave-scientists-stunned
https://de.wikipedia.org/wiki/Hochwasser_in_West-_und_Mitteleuropa_2021 -
Mówimy o tym, co najbardziej wpływa na długość psiego życia, jak działają nasze mięśnie po covidzie i jakie rekordy pobiły temperatury w 2023 roku.
“Nauka na czasie” to nowy, nieco krótszy format Podcastu Crazy Nauki, który nagrywamy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
(0:00) Cześć :)
(2:04) Towarzyskie psy
(18:34) Long COVID i mitochondria
(39:29) BARDZO ciepły rok 2023
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Psy
https://academic.oup.com/emph/article/11/1/187/7161464
https://www.sciencealert.com/scientists-identify-1-vital-thing-that-will-help-your-dog-age-well
Robin Dunbar, “Przyjaciele”, Copernicus Center Press, Kraków 2021
https://www.crazynauka.pl/psy-wyksztalcily-specjalne-miesnie-wokol-oczu-by-budzic-w-nas-czulosc/
https://www.facebook.com/166706953461083/posts/2682165021915251
https://www.researchgate.net/publication/360481568_Dog_domestication_strongly_relied_on_translation_regulation_according_to_differential_gene_expression_analysis
Long covid
https://www.nature.com/articles/s41467-023-44432-3
https://www.amsterdamumc.org/en/spotlight/tiredness-experienced-by-long-covid-patients-has-a-physical-cause.htm
https://www.nature.com/articles/s41467-022-32507-6
https://medium.com/@1kg/the-puzzle-of-long-covid-why-is-fatigue-plaguing-millions-75c255a8d1c9
https://www.scientificamerican.com/article/vaccination-dramatically-lowers-long-covid-risk/
https://www.cambridge.org/core/journals/antimicrobial-stewardship-and-healthcare-epidemiology/article/effectiveness-of-covid19-vaccine-in-the-prevention-of-postcovid-conditions-a-systematic-literature-review-and-metaanalysis-of-the-latest-research/A0B115B5D3AA60846799857B801D116E
https://www.mdpi.com/1660-4601/19/19/12422
https://www.cambridge.org/core/journals/antimicrobial-stewardship-and-healthcare-epidemiology/article/effectiveness-of-coronavirus-disease-2019-covid19-vaccine-in-the-prevention-of-postcovid19-conditions-a-systematic-literature-review-and-metaanalysis/0AD0EDEC8C9CC9DF455752E32D73147B
https://www.bmj.com/content/383/bmj-2023-076990
https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2794072
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_chronicznego_zm%C4%99czenia
https://ehlers-danlos.com.pl/zespol-aktywacji-komorek-tucznych/
https://www.instagram.com/thephysicsgirl/
https://en.wikipedia.org/wiki/Long_COVID
Rekordy temperatury w 2023
https://climate.copernicus.eu/copernicus-2023-hottest-year-record
https://www.moznapanikowac.pl/
https://www.crazynauka.pl/prog-bezpieczenstwa-dla-klimatu-to-15%CB%9Ac-osiagniemy-go-do-2052-roku/
https://www.crazynauka.pl/klimat-o-co-chodzi-z-progami-wzrostu-temperatury-o-1-5-2-lub-3c/ -
🎧🎙 W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki opowiadamy o ratowaniu (bądź nieratowaniu) skarbów kultury, które miały zostać zalane przez wodę spiętrzoną zaporami. Monumentalne projekty inżynierskie, ogromne straty, wielkie mobilizacje archeologów.
Na języki weźmiemy:
👉 Pogranicze Sudanu i Egiptu, gdzie m.in. polscy archeolodzy przenosili, kawałek po kawałku, nubijskie świątynie;
👉 Największą tamę na świecie, która powstała w Chinach na Jangcy i pochłonęła ogrom ludzkiego dorobku, w tym kulturowego;
👉 Bieszczady, w których wojsko NIE ratowało zabytków;
👉 Pospieszne rozkopywanie cmentarza rdzennych Amerykanów w Stanach Zjednoczonych.
📢 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
(0:00) Cześć :)
(3:22) Wielka Tama Asuańska
(32:23) Zapora Trzech Przełomów
(1:04:22) Zapora Solińska
(1:15:24) Tama Oahe
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Wielka Tama Asuańska
https://en.wikipedia.org/wiki/International_Campaign_to_Save_the_Monuments_of_Nubia
https://pcma.uw.edu.pl/2019/02/21/abu-simbel/
https://www.newsweek.pl/historia/operacja-abu-simbel/y1r4kwd
https://pl.wikipedia.org/wiki/Abu_Simbel
https://en.wikipedia.org/wiki/Philae_temple_complex
https://culture.pl/pl/artykul/lista-przebojow-polskiej-archeologii
https://www.mnw.art.pl/o-muzeum/galer/galeria-faras/
Zapora Trzech Przełomów
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Tama_Trzech_Prze%C5%82om%C3%B3w
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Three_Gorges_Dam
https://web.archive.org/web/20110610104958/http://www.megalithic.co.uk/article.php?sid=17946
https://en.wikipedia.org/wiki/Hanging_coffins
https://no.wikipedia.org/wiki/Bo_(folk)
https://pages.vassar.edu/realarchaeology/2015/11/22/the-three-gorges-dam-and-the-preservation-of-archaeological-sites/
https://www.nytimes.com/1996/10/06/world/dam-s-inexorable-future-spells-doom-for-yangtze-valley-s-rich-past.html
http://www.china.org.cn/english/culture/55407.htm
https://hu.wikipedia.org/wiki/Sipaocsaj
Zapora Solińska
https://sanok.naszemiasto.pl/jak-50-lat-temu-zatapiano-soline-dlugo-jeszcze-potem/ar/c15-7813792
Bieszczady w Polsce Ludowej 1944–1989, pod red. Jakuba Izdebskiego, Krzysztofa Kaczmarskiego, Mariusza Krzysztofińskiego
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jezioro_Soli%C5%84skie
https://www.national-geographic.pl/traveler/artykul/zapora-w-solinie-ciekawostki
Tama Oahe
Książka “Trupia farma” Billa Bassa i Jona Jeffersona
https://en.wikipedia.org/wiki/Arikara
https://en.wikipedia.org/wiki/Lake_Oahe
https://en.wikipedia.org/wiki/Oahe_Dam - Laat meer zien